Του Γιώργου Καρατζιά*
Τα τελευταία χρόνια παρακολουθούμε τη θεαματική αύξηση των Οργανισμών Εναλλακτικών Επενδύσεων (ΟΕΕ) σε πανευρωπαϊκό επίπεδο ενώ παράλληλα, παρά τις προκλήσεις που προκύπτουν από την πανδημία, οι ΟΕΕ καταφέρνουν όχι μόνο να διατηρήσουν τα καθαρά ενεργητικά τους στα επίπεδα που ήταν στις αρχές του 2020 αλλά και να τα αυξήσουν κατά περίπου 8%, σύμφωνα με τα στοιχεία του τρίτου τριμήνου του 2020 που ανακοινώνονται από τον European Fund and Asset Management Association (EFAMA).
Η Κύπρος εισήλθε στην αρένα των προορισμών για εγκατάσταση ΟΕΕ και Διευθυντών ΟΕΕ (ΔΟΕΕ) το 2014 και 2013 αντίστοιχα και εκσυγχρονίζοντας σημαντικά το νομοθετικό της πλαίσιο το 2018 σε μια προσπάθεια προσέλκυσης περαιτέρω ΟΟΕ και ΔΟΕΕ στην χώρα. Με βάση τα στοιχεία της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, το υπό διαχείριση ενεργητικό σε κυπριακούς ΟΕΕ ανέρχεται σε περίπου 8 δισεκατομμύρια, έχοντας παρουσιάσει θεαματική αύξηση 195% από το τέλος του 2016.
Δικαίως επομένως, ο τομέας θεωρείται ως ένας από τους πλέον ανερχόμενους στη χώρα, και από πολλούς το μέλλον στο οποίο πρέπει να επενδύσει η Κύπρος. Σ’ αυτά τα πλαίσια, συνήθως ακούμε για πλεονεκτήματα που προσφέρει η Κύπρος σε ΔΟΕΕ για την κάθοδο τους στη χώρα ή για την εγκαθίδρυση των ΟΕΕ που διαχειρίζονται στην Κύπρο, αλλά, ποιά είναι τα πλεονεκτήματα που αποκομίζει η Κύπρος με την έλευση ΟΕΕ και ΔΟΕΕ στην Κύπρο;
Δημιουργία σημαντικού αριθμού θέσεων εργασίας
Για την εύρυθμη λειτουργία του τομέα, απαιτείται η παρουσία ανθρωπίνου δυναμικού, επαρκούς και κατάλληλα καταρτισμένου, για να στελεχώσει επιτυχώς τέτοια σχήματα όπως απαιτείται από τον νόμο. Προϋπόθεση επίσης είναι η ύπαρξη μίας ευρύτερης βιομηχανίας παροχής υπηρεσιών όπως τοπικοί θεματοφύλακες, δικηγόροι, λογιστές, προσοντούχοι διαχειριστές επενδύσεων και ρίσκου και ούτω καθ’ εξής. Την ίδια ώρα, κυβερνητικοί οργανισμοί έχει χρειαστεί να ενισχυθούν σε προσωπικό επανειλημμένα, για να μπορούν να αντεπεξέλθουν στη ζήτηση που δημιουργείται από τον τομέα. Σε μία οικονομία προερχόμενη από διαδοχικές οικονομικές κρίσεις, ο τομέας μπορεί να βοηθήσει τόσο στη μείωση της ανεργίας, όσο και στην αναζωογόνηση των Ταμείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων του κράτους. Όφελος δημιουργείται και σε σχέση με τα φορολογικά έσοδα τα οποία προέρχονται από την εργοδότηση, εφόσον αναφερόμαστε σε προσοντούχα στελέχη τα οποία αμείβονται αναλόγως αυτών των προσόντων.
Αν λάβουμε ως παράδειγμα το Λουξεμβούργο, το οποίο κατά κοινή παραδοχή ηγείται του τομέα στην Ευρώπη, η επιτυχία έχει οδηγήσει στο φαινόμενο να έχει απορροφηθεί όλο το διαθέσιμο καταρτισμένο ανθρώπινο δυναμικό της χώρας, με αποτέλεσμα χιλιάδες εργαζόμενοι να εισρέουν καθημερινώς για εργασία από γειτονικές χώρες.
Πρόταση του γράφοντα είναι να ενισχυθεί η ζήτηση αυτή ακολουθώντας το παράδειγμα του Λουξεμβούργου σε σχέση με την επερχόμενη νομοθεσία για παρόχους υπηρεσιών διαχείρισης ΟΕΕ (fund administration law), περιορίζοντας την παροχή της υπηρεσίας εντός Κύπρου και απαγορεύοντας την ανάθεση στο εξωτερικό, λαμβάνοντας υπόψη την πληθώρα ανθρώπων αλλά και οργανισμών στην Κύπρο κατάλληλων να παρέχουν την υπηρεσία αυτή.
Επιδιόρθωση της φήμης της χώρας
Χωρίς να διερευνούμε αν δικαίως ή αδίκως συμβαίνει, η αλήθεια είναι ότι η φήμη της Κύπρου ως οικονομικός προορισμός έχει φθαρεί και χρειάζεται επειγόντως επιδιόρθωση, αφού επηρεάζει αρνητικά την ανάπτυξη πολλών τομέων της οικονομίας συμπεριλαμβανομένου τον τομέα των ΟΕΕ. Η ανάπτυξη του τομέα των ΟΕΕ, ο οποίος λειτουργεί στη βάση νομοθεσιών προερχομένων από την Ευρώπη μπορεί να βοηθήσει στην αναστήλωση της φήμης, τόσο μέσω ιδίων εμπειριών των συμμετεχόντων στον τομέα όπως ξένοι διαχειριστές, επενδυτές, τράπεζες, ρυθμιστικές Αρχές κτλ., αλλά και μέσω της παρουσίας μεγάλων οργανισμών την Κύπρο όταν αυτό καταστεί δυνατό. Φυσικά τα αποτελέσματα της επιδιόρθωσης της φήμης θα είναι αισθητά και σε πολλούς άλλους τομείς της κυπριακής οικονομίας.
Αύξηση φορολογικών εσόδων
Σε ένα τομέα όπου υπάρχει έντονος ανταγωνισμός για την προσέλκυση των σχημάτων από διάφορους προορισμούς και λαμβάνοντας υπόψη ότι η Κύπρος είναι νεοεισερχόμενη στον Ευρωπαϊκό χάρτη, είναι δύσκολο και αντιπαραγωγικό να υπάρξουν σημαντικά φορολογικά έσοδα κατευθείαν από τους ΟΕΕ, αν και αυτή την στιγμή το φορολογικό αποτύπωμα των οργανισμών αυτών είναι το ίδιο με οποιασδήποτε άλλης επενδυτικής εταιρείας στη χώρα. Δεν πρέπει να παραγνωρίζεται, ωστόσο, η αύξηση στον κύκλο εργασιών των υπολοίπων συμβαλλόμενων όπως και των ΔΟΕΕ, λαμβάνοντας υπόψη την παγκόσμια φθίνουσα πορεία του τομέα παροχής των παραδοσιακών διοικητικών και χρηματοοικονομικών υπηρεσιών ο οποίος υπήρξε ένας σημαντικός πυλώνας της οικονομίας τις προηγούμενες δεκαετίες.
Άντληση κονδυλίων από Ευρωπαϊκά Ταμεία ανάπτυξης
Έχει παρατηρηθεί στο εξωτερικό ότι οργανισμοί ΟΕΕ μπορούν να αντλήσουν χρηματοδότηση από Ευρωπαϊκά Ταμεία Ανάπτυξης διαθέσιμα από οργανισμούς όπως η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD) ή το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων (EIF), την οποία διοχετεύουν μέσω επενδύσεων στην οικονομία κρατών-μελών. Η χρήση των ΟΕΕ γι’ αυτόν τον σκοπό είναι ιδανική εφόσον πρόκειται για σχήματα ισχυρά ρυθμιζόμενα από νομοθεσίες και τυγχάνουν διαχείρισης από έμπειρα στελέχη. Η αρχή έχει ήδη γίνει με την ίδρυση του κρατικού Κυπριακού Ταμείου Επιχειρηματικότητας (CYPEIF), ενώ είναι αναπόφευκτο ότι μέσω της ανάπτυξης του τομέα θα προκύψουν και ιδιωτικές πρωτοβουλίες προς αυτή την κατεύθυνση.
Λαμβάνοντας υπόψη τα προαναφερθέντα, είναι ξεκάθαρο ότι η επιλογή του τομέα των ΟΕΕ για ανάπτυξη στην χώρα ως ένας από τους βασικούς πυλώνες της οικονομίας της είναι απόλυτα σωστός, ίσως και επιβεβλημένος υπό τις περιστάσεις. Σημαντικό είναι να ενδυναμωθεί η ανάπτυξη του με τον περαιτέρω εκσυγχρονισμό νομοθεσιών αλλά και τη δημιουργία κινήτρων, τέτοιων που να καθιστούν την νεοεισερχόμενη Κύπρο σαν σημαντικό υποψήφιο ευρωπαϊκό προορισμό σε σύγκριση με οποιουσδήποτε άλλους, συγκριτικά πιο καθιερωμένους. Επίσης, σημαντικό είναι να ενδυναμωθούν οι ρυθμιστικές Αρχές και οι κυβερνητικές υπηρεσίες εφόσον ο χρόνος διεκπεραίωσης των σχηματισμών είναι συχνά ένας καθοριστικός παράγοντας στην επιλογή του προορισμού εγκατάστασης, όσο και η προώθηση της χώρας και των πλεονεκτημάτων της συγκεκριμένα στους ΟΕΕ και ΔΟΕΕ, πέραν της προώθησης μέσω ιδιωτικής πρωτοβουλίας.
*Μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Cyprus Investment Funds Association