Του Μιχάλη Καμμά*
∆ιαρκείς πλέον αναταράξεις, σε διάφορα επίπεδα, έχουν διαµορφώσει τη νέα οικονοµική πραγµατικότητα τόσο του πλανήτη γενικότερα όσο και της Κύπρου ειδικότερα.
Σαφώς, η πανδηµία έχει ποικιλοτρόπως επηρεάσει την οικονοµική δραστηριότητα, ενώ παράλληλα έχει επιφέρει αλλαγή στον τρόπο λειτουργίας των επιχειρήσεων, του δηµοσίου και των νοικοκυριών και επανακαθορίζει τις συµπεριφορές του κοινού, δηµιουργώντας νέες τάσεις, καταναλωτικές συµπεριφορές και οικονοµικές αποφάσεις.
Ταυτόχρονα, παρατηρούνται νέες δυναµικές και δεδοµένα σε σχέση µε το περιβάλλον, την τεχνολογία, την καινοτοµία, την επιστήµη και την έρευνα, την ώρα µάλιστα που οι νεότερες γενιές κουβαλούν µαζί τους νέες συνήθειες, συµπεριφορές και αντίστοιχες δράσεις, που δίνουν µια –έστω µικρή– εικόνα για τις συνθήκες των δεκαετιών που ακολουθούν.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο δεδοµένων, γεγονότων και τάσεων λειτουργεί και ο τραπεζικός τοµέας της χώρας µας, έχοντας αποδείξει –την τελευταία διετία– τον κεντρικό ρόλο που διαδραµατίζει τόσο σε επίπεδο στήριξης της κοινωνίας όσο και σε επίπεδο ενίσχυσης της οικονοµικής δραστηριότητας και συνεπώς της απασχόλησης και της ανάκαµψης, και κατ’ επέκταση στα έσοδα του κράτους. Παράλληλα, ο τραπεζικός τοµέας παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις σε σηµαντικά πεδία που διαµορφώνουν την οικονοµική πορεία, από το περιβάλλον και την τεχνολογία µέχρι τις συνήθειες των νέων, µε στόχο να ευθυγραµµίζεται µε τις απαιτήσεις της κοινωνίας, τις ανάγκες της οικονοµίας και τις τεχνολογικές επιταγές της νέας ψηφιακής εποχής.
Πριν όµως από την αξιολόγηση των προοπτικών καθώς και των προκλήσεων που απλώνονται ενώπιόν µας, είναι σηµαντικό να κωδικοποιηθούν οι συνθήκες που σήµερα επικρατούν, οι οποίες έχουν –εν πολλοίς– καθοριστεί από τις επιπτώσεις της πανδηµίας αλλά και από την αντίδραση της κυπριακής οικονοµίας στη χώρα µας.
ΤΟ ΠΡΩΤΟ LOCKDOWN
Κατ’ αρχάς, το πρώτο µεγάλο lockdown κατά την έναρξη της πανδηµίας επηρέασε σε µεγάλο βαθµό την οικονοµική δραστηριότητα, τις θέσεις εργασίες, τις απολαβές, την τουριστική κίνηση και συνεπώς την πορεία του κυπριακού ΑΕΠ, το οποίο εισήλθε σε τροχιά ύφεσης κατά το περασµένο έτος.
Παρ’ όλα αυτά, οι κινήσεις της πολιτείας για στήριξη της απασχόλησης και για ενίσχυση των επιχειρήσεων, σε συνδυασµό µε τα µέτρα στήριξης των τραπεζών προς την οικονοµία, διαµέσου της αναστολής δόσεων και τόκων για δάνεια και της αναστολής εκποιήσεων, λειτούργησαν θετικά. Ταυτόχρονα, οι τράπεζες µε άµεσες ενέργειές τους στήριξαν τους τοµείς της υγείας και της παιδείας, ενώ παραχώρησαν σειρά διευκολύνσεων σε πολίτες για απρόσκοπτη και αποτελεσµατική εξυπηρέτησή τους. Οι συγκεκριµένες δράσεις τόσο από το κράτος όσο και από τον τραπεζικό τοµέα συγκράτησαν την ύφεση και έδωσαν ουσιαστικές και άµεσες λύσεις στις µεγάλες προκλήσεις που αναδύθηκαν λόγω της πανδηµίας.
ΤΡΑΠΕΖΙΚΟ ΧΑΡΤΟΦΥΛΑΚΙΟ
Την ίδια ώρα, η βελτίωση του τραπεζικού χαρτοφυλακίου, µέσω του διττού στόχου της περαιτέρω µείωσης των Μη Εξυπηρετούµενων ∆ανείων και της χορήγησης νέου δανεισµού στην αγορά, δηµιουργεί µια δυναµική θετικής προοπτικής για τις τράπεζες.
Ταυτόχρονα, βεβαίως, η πανδηµία, µε τις συνεπακόλουθες οικονοµικές της επιπτώσεις, αποτελεί τον κύριο παράγοντα αποσταθεροποίησης της κυπριακής οικονοµίας. Η πανδηµία όµως έχει ωθήσει σε σηµαντικό βαθµό την αξιοποίηση της τεχνολογίας, δηµιουργώντας ένα µοµέντουµ πάνω στο οποίο η κοινωνία, η οικονοµία, οι επιχειρήσεις και συνεπώς ο τραπεζικός τοµέας οφείλουν να χτίσουν την ψηφιακή Κύπρο του αύριο. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, το Σχέδιο Ανάκαµψης και Ανθεκτικότητας, πολύ ξεκάθαρα, προωθεί τη στροφή στην πράσινη ανάπτυξη, την καινοτοµία και τις µεταρρυθµίσεις.
ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ
Παράλληλα, η διαχείριση της κλιµατικής αλλαγής και οι ενέργειες που πλέον πολύ αποφασιστικά προωθούνται σε διάφορα επίπεδα αποσκοπούν από τη µια σε ουσιαστικό όφελος για τον πλανήτη µας. Από την άλλη, όµως, προκαλούν σηµαντική αύξηση στον διοικητικό φόρτο, αυξάνουν το κόστος συµµόρφωσης και διαµορφώνουν πρόσθετα οικονοµικά βάρη, µε τα οποία πλέον θα πρέπει να συµβιβαστούν τόσο οι επιχειρήσεις όσο και οι καταναλωτές. Όλα τα πιο πάνω συνθέτουν µια δύσκολη προσπάθεια εξεύρεσης ενός ισοζυγίου µεταξύ δράσεων για την κλιµατική αλλαγή και κόστους σε πολλαπλά επίπεδα.
ΟΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ
Παρά τις πιο πάνω προκλήσεις που πιέζουν και τον τραπεζικό τοµέα και τις προοπτικές που διανοίγονται, οφείλουµε να υπογραµµίσουµε στοιχεία στα οποία ως Σύνδεσµος διαχρονικά είµαστε προσηλωµένοι. Αυτά τα στοιχεία είναι η σκληρή δουλειά, η συνεργασία και η αλληλοκατανόηση. Με αυτά τα εργαλεία και µε αφοσίωση στο δίπτυχο οικονοµική ανάπτυξη και κοινωνική ευηµερία, εργαζόµαστε για µια προηγµένη τεχνολογικά οικονοµία, περιβαλλοντικά φιλική, παραγωγική και συνεπώς πιο ανταγωνιστική.
Ως τραπεζικός τοµέας, έχουµε αποδείξει ότι στις προκλήσεις έχουµε την αποφασιστικότητα, την ικανότητα και τους τρόπους για να βρίσκουµε απαντήσεις που ωθούν ολόκληρη την Κύπρο µπροστά. Το ίδιο θα πράξουµε και αυτή τη φορά.
*Γενικού Διευθυντή Συνδέσμου Τραπεζών