του Καθηγητή Παντελή Σκλιά *
Οι πολλές προκλήσεις τις οποίες κληθήκαμε να αντιμετωπίσουμε κατά τη διάρκεια της δύσκολης αυτής χρονιάς, στον απόηχο της προσαρμογής στα δεδομένα της πανδημίας, δημιούργησαν για την Ανώτατη Εκπαίδευση ένα περιβάλλον δημιουργικών ευκαιριών, ανθεκτικότητας και δυνατοτήτων επιτακτικής και άμεσης προσαρμογής στις συνεχώς μεταβαλλόμενες συνθήκες λειτουργίας μας.
Επιγραμματικά, μπορούμε να κατατάξουμε τις προοπτικές για τη νέα χρονιά σε τέσσερις άξονες - πυλώνες στήριξης και περαιτέρω ανάπτυξης:
•Περαιτέρω διεθνοποίηση της ακαδημαϊκής κοινότητας, παράλληλα με την προσφορά ανταγωνιστικών υπηρεσιών και Προγραμμάτων Σπουδών με βέλτιστους διεθνείς δείκτες ποιότητας.
• Σχεδιασμός, ένταξη και υλοποίηση ερευνητικών και αναπτυξιακών προγραμμάτων σε συνεργασία με διεθνείς εταίρους από τον ενιαίο χώρο της Ανώτατης Εκπαίδευσης για την περαιτέρω ανάπτυξη της πρωτογενούς έρευνας και καινοτομίας καθώς και της κινητικότητας του ακαδημαϊκού προσωπικού.
• Έμφαση στην παροχή καινοτόμου γνώσης μέσω της δημιουργίας Προγραμμάτων Σπουδών αιχμής γνώσης στα σύγχρονα επιστημονικά πεδία της οικονομίας της γνώσης, με πλήρη διασύνδεση των νέων εργασιακών μοντέλων στο διεθνές επίπεδο.
• Αλλαγή του επιχειρησιακού μοντέλου λειτουργίας των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων και πλήρης ενσωμάτωση και επέκταση των τεχνολογικών καινοτομιών στις υπηρεσίες και την εκπαιδευτική διαδικασία.
Ειδικότερα για το Πανεπιστήμιο Νεάπολις Πάφος, οι αυξημένες επενδύσεις οι οποίες πραγματοποιήθηκαν τα τελευταία χρόνια στις ψηφιακές υποδομές του, στην ενσωμάτωση νέων καινοτόμων τεχνολογιών στην εξ αποστάσεως εκπαιδευτική διαδικασία, στην εναρμόνιση των Προγραμμάτων Σπουδών μέσω της αυστηρής διαδικασίας αξιολόγησης με τα βέλτιστα διεθνή ακαδημαϊκά πρότυπα, καθώς και στην ανάπτυξη της τεχνογνωσίας του εκπαιδευτικού και διοικητικού προσωπικού μας, διασφάλισαν τη δυνατότητα του Πανεπιστημίου να συνεχίσει την εκπαιδευτική αποστολή του κατά τη διάρκεια ισχύος των μέτρων αντιμετώπισης της πανδημίας. Επίσης, μας επέτρεψαν να ξεκινήσουμε την τρέχουσα ακαδημαϊκή περίοδο μόνο με κατά πρόσωπο διδασκαλία, ενώ παράλληλα στηρίξαμε και ενδυναμώσαμε την κοινωνική συνοχή της τοπικής κοινωνίας, την οικονομική δραστηριότητα στη δύσκολη αυτή στιγμή για τον τόπο μας, αλλά και την προσπάθεια της πολιτείας για αύξηση της εμβολιαστικής κάλυψης στην πατρίδα μας.
Περαιτέρω, η αποκτηθείσα γνώση και εμπειρία από την προσαρμογή στις νέες συνθήκες εκπαίδευσης και κοινωνικού περιβάλλοντος, σε συνάρτηση με τους έκτακτους πόρους και εργαλεία που κινητοποίησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την έρευνα σε ιατρικό, κοινωνικό και επιχειρησιακό επίπεδο, έχουν ήδη προσδώσει στα ερευνητικά κέντρα των πανεπιστημίων μεγαλύτερη δυναμική για έρευνα, συνέργειες, συνεργασίες με ιδρύματα του εξωτερικού, ανταλλαγή επιστημονικών δεδομένων, ανάπτυξη νέων ερευνητικών εργαλείων και αξιοποίηση νέων ερευνητών.
ΑΦΗΝΟΥΜΕ ΤΟ ΑΠΟΤΥΠΩΜΑ ΜΑΣ
Ως αποτέλεσμα, μας δόθηκε η δυνατότητα αύξησης του διεθνούς αποτυπώματος του Πανεπιστημίου μας, με την ένταξη και συμμετοχή σε σειρά διεθνών ευρωπαϊκών δικτύων Ανώτατης Εκπαίδευσης, όπως στην Ευρωπαϊκή Ένωση Ιδρυμάτων Ανώτατης Εκπαίδευσης (EURASHE), την Ένωση Μεσογειακών Πανεπιστημίων (UNIMED) και την Ένωση Ευρωπαϊκών Πανεπιστημίων (European University Association / EUA), καθώς και η δυνατότητα παροχής νέων, ποιοτικών Προγραμμάτων Σπουδών μεταπτυχιακού και διδακτορικού επιπέδου, σε συνεπίβλεψη με σημαντικά πανεπιστήμια του ευρωπαϊκού χώρου, και συμμετοχής σε διεθνή consortia για υλοποίηση δράσεων στο πλαίσιο της Πρωτοβουλίας για τα Ευρωπαϊκά Πανεπιστήμια.
Επίσης, η αξιοποίηση και θεσμική θωράκιση της εξ αποστάσεως και της μεικτής (blended) εκπαίδευσης, η οποία επετεύχθη σε συνεργασία με τους θεσμικούς φορείς της πολιτείας κατά τη διάρκεια της πανδημίας και η οποία παραμένει ως εναλλακτική επιλογή, έχει προσδώσει ένα επιπλέον συγκριτικό πλεονέκτημα και ανθεκτικότητα στην Ανώτατη Εκπαίδευση στην Κύπρο, αλλά και σημαντικά οφέλη στη φοιτητική κοινότητα, με δυνατότητα άμεσης προσαρμογής στις μεταβαλλόμενες συνθήκες.
Η αυξημένη ανάγκη διασύνδεσης των Προγραμμάτων Σπουδών και της πρωτογενούς ερευνητικής δραστηριότητας με την αγορά εργασίας, για τη δημιουργία και παροχή εφαρμοσμένης γνώσης, δεν προκύπτει πλέον μόνο ως αναγκαία ακολουθία των κατευθύνσεων της Bologna, αλλά και από την αυξημένη ευθύνη των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων στη νέα ψηφιακή εποχή για την καλλιέργεια ψηφιακών ικανοτήτων και τη βελτίωση των υποστηρικτικών δεξιοτήτων των νέων επιστημόνων και μελλοντικών εργαζομένων, όπως η συνεργατική ικανότητα, η δημιουργική αντιμετώπιση - λύση προβλημάτων και η δυνατότητα σύλληψης και υλοποίησης καινοτόμων ιδεών.
ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ
Γεγονός παραμένει πως η εξέλιξη της τεχνολογίας και η ανάδυση νέων αναγκών στη σύγχρονη κοινωνία δημιουργεί διαρκώς νέες προοπτικές στην αγορά εργασίας. Ως εκ τούτου, θα συνεχίσουμε την ενίσχυση της πρωτογενούς ακαδημαϊκής ερευνητικής δραστηριότητας του ακαδημαϊκού προσωπικού μας, παράγοντας νέα γνώση αιχμής, με εξωστρέφεια και διεθνή αναγνώριση και με νέα Προγράμματα Σπουδών, τα οποία απευθύνονται στη διεθνή φοιτητική κοινότητα και ανταποκρίνονται στις νέες συνθήκες της 4IR (Τέταρτης Βιομηχανικής Επανάστασης) και στο νέο γεωπολιτικό-οικονομικό περιβάλλον των παγκοσμίων αγορών.
ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΗΣ ΠΑΝΔΗΜΙΑΣ
Οι συνέπειες της πανδημίας στην πατρίδα μας, ειδικά στον τουριστικό τομέα, στις σχετιζόμενες επιχειρήσεις και υπηρεσίες και στο ανθρώπινο δυναμικό, υπήρξαν βαρύτατες και άρχισαν να ανακάμπτουν δειλά φέτος με την καλύτερη τουριστική περίοδο και τη συνέχιση της εφαρμογής στοχευμένων δημοσίων πολιτικών συνεισφοράς σημαντικών οικονομικών πόρων από την πολιτεία.
Ήδη, όμως, με την αβεβαιότητα ως προς την πορεία της πανδημίας και την κρίση στην ενέργεια και την τροφοδοτική αλυσίδα, ως συνέπεια αυτής, καθυστερεί η ανάκαμψη της πραγματικής οικονομίας, επιβαρύνοντας ακόμα περισσότερο τα πλέον ευάλωτα νοικοκυριά.
Όσον αφορά τον τομέα της Ανώτατης Εκπαίδευσης –θα μου επιτρέψετε να εκφραστώ και με την ιδιότητά μου ως Προέδρου της Συνόδου των Πρυτάνεων των Κυπριακών Πανεπιστημίων–, συνολικά αλλά και ως Πανεπιστήμιο Νεάπολις Πάφος, τα κυπριακά πανεπιστήμια συνθέτουν παράγοντα σταθερότητας και συνοχής για τον τόπο μας και δυνητικά πολύτιμο μοχλό κοινωνικής και οικονομικής ανάταξης για τις μέλλουσες δύσκολες ημέρες σε εθνικό και διεθνές επίπεδο.
Ήδη, τα πανεπιστημιακά ιδρύματα συμμετέχουν ενεργά –σε συνέχεια πρόσκλησης και αγαστής συνεργασίας με τα θεσμικά όργανα της Δημοκρατίας– στις αναπτυξιακές δράσεις για τη βέλτιστη αξιοποίηση των πόρων του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας στον τομέα της Ανώτατης Εκπαίδευσης, με έμφαση ιδιαίτερα στον άξονα της ανάπτυξης της έρευνας και της καινοτομίας. Οι δράσεις αυτές, με την υλοποίησή τους, θα δημιουργήσουν πολλαπλασιαστική επίδραση και οφέλη, τα οποία θα στηρίξουν τους πυλώνες ανάπτυξης της επόμενης ημέρας στη χώρα μας, αλλά και θα διαχυθούν οριζόντια στην κυπριακή κοινωνία και οικονομία.
*Πρύτανη Πανεπιστημίου Νεάπολις Πάφος, Προέδρου της Συνόδου των Πρυτάνεων των Κυπριακών Πανεπιστημίων