*του Παύλου Λοΐζου
Ο πληθωρισμός είναι το ποσοστό αύξησης των τιμών, που σημαίνει ότι χρειάζονται περισσότερα χρήματα για να αγοράσουμε το ίδιο προϊόν ή υπηρεσία. Κατ’ επέκταση, εάν ο μισθός σας παραμείνει ίδιος, τότε η αγοραστική σας δύναμη θα μειωθεί, καθώς θα μπορείτε να αγοράζετε λιγότερα αγαθά και υπηρεσίες. Ο υψηλός πληθωρισμός τείνει να έχει δυσανάλογο αντίκτυπο στους καταναλωτές με χαμηλά εισοδήματα, καθώς είναι αυτοί που έχουν το μικρότερο διαθέσιμο εισόδημα για να αντιμετωπίσουν τις αυξήσεις των τιμών. Έτσι, με τον επίμονο πληθωρισμό το επίπεδο της ανισότητας αυξάνεται σημαντικά.
Ο πληθωρισμός επηρεάζει επίσης τα επίπεδα των επιτοκίων. Όσο υψηλότερος είναι ο πληθωρισμός, τόσο πιο πιθανό είναι να αυξηθούν τα επιτόκια. Αυτό συμβαίνει επειδή οι δανειστές θα απαιτήσουν υψηλότερα επιτόκια ως αποζημίωση για τη μείωση της αγοραστικής δύναμης των χρημάτων που θα τους καταβληθούν στο μέλλον. Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ και η Κεντρική Τράπεζα του Ηνωμένου Βασιλείου έχουν ήδη αυξήσει τα επιτόκια τους τελευταίους μήνες, ενώ η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) έχει δείξει τις προθέσεις της ότι θα ακολουθήσει τις υπόλοιπες σύντομα. Η ΕΚΤ επέκτεινε τις αγορές των ομολόγων της λόγω της πανδημίας, γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση του κόστους δανεισμού. Καθώς η νομισματική πολιτική ομαλοποιείται, πρώτα με τη μείωση της αγοράς των ομολόγων και στη συνέχεια με την αύξηση των επιτοκίων, το κόστος δανεισμού θα αυξηθεί. Η ΕΚΤ αποφάσισε να περιορίσει τις αγορές ομολόγων και να τις τερματίσει σταδιακά έως το τρίτο τρίμηνο του 2022, ενώ στη συνέχεια θα αυξήσει τα επιτόκια της, αναλόγως και με τις επιπτώσεις της κρίσης στην Ουκρανία.
Με τον πληθωρισμό να ενδέχεται να συνεχιστεί για μερικά ακόμα χρόνια και με τα επιτόκια σταδιακά να αυξάνονται, οι ομάδες χαμηλού εισοδήματος θα πληγούν σοβαρά. Αυτό θα γίνει με το που θα τερματιστούν οι διάφορες κρατικές επιδοτήσεις που χορηγήθηκαν εν μέσω της πανδημίας, ανεβάζοντας την πίεση στα πλείστα νοικοκυριά.
Ο αναμενόμενος στασιμοπληθωρισμός (δηλαδή ο πληθωρισμός που δε συνοδεύεται από αντίστοιχη οικονομική ανάπτυξη και που τελευταία φορά καταγράφηκε τη δεκαετία του 70’) θα επιβαρύνει την κοινωνία, καθώς οι millennials και η Γενιά Ζ δεν έχουν βιώσει ποτέ κάτι αντίστοιχο. Έχουν περάσει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους σε ένα περιβάλλον χαμηλού πληθωρισμού και χαμηλών επιτοκίων που αυτό είναι η εξαίρεση και όχι ο κανόνας. Όπως πολύ σοφά λέει και η παροιμία «όσοι δεν μαθαίνουν ιστορία, είναι καταδικασμένοι να την επαναλάβουν». Προσωπικά θα πρόσθετα πως «και όσοι έχουν μάθει ιστορία, είναι καταδικασμένοι να βλέπουν τους άλλους να την επαναλαμβάνουν».
Αυτές οι αλλαγές έρχονται σε μια πολύ ενδιαφέρουσα στιγμή για την Κύπρο. Από την αρχή του έτους, έχουν ήδη αφιχθεί στο νησί μας περισσότεροι από 14.000 Ουκρανοί και ακολουθούν χιλιάδες Λευκορώσοι και Ρώσοι. Τα ενοίκια ακινήτων έχουν αρχίσει να αυξάνονται σημαντικά, ενώ οι γραφειακοί χώροι γίνονται όλο και πιο δυσεύρετοι. Σε όλες αυτές τις αφίξεις προστίθενται κι αυτές από τον γειτονικό Λίβανο, οι οποίες εκτινάχθηκαν κατά τα τελευταία τρία χρόνια. Το ερώτημα είναι κατά πόσο είναι έτοιμη η Κύπρος να δεχτεί αυτή τη στιγμή μια τέτοια αύξηση πληθυσμού. Είναι οι υποδομές της χώρας, δηλαδή τα σχολεία, τα νοσοκομεία κλπ., έτοιμες να φιλοξενήσουν μια τόσο μεγάλη και διαφορετική ομάδα κατοίκων; Τι γίνεται με το μεταβαλλόμενο γεωπολιτικό περιβάλλον με την αντιπαράθεση μεταξύ ΕΕ και Ρωσίας και την προσέγγιση μεταξύ του Ισραήλ και των γειτόνων του, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας;
Ας φανούμε λοιπόν λίγο αφελείς, όπως όταν κάποιος ερωτεύεται για πρώτη φορά, και ας υποθέσουμε ότι η Κύπρος ναι, είναι έτοιμη να ανταπεξέλθει σ’ αυτές τις αλλαγές. Τι γίνεται με το εργατικό δυναμικό; Είναι έτοιμο; Και τι γίνεται με τα δημόσια οικονομικά και την ετοιμότητα των τραπεζών, μιας και οι μισθοί συνδέονται με τον πληθωρισμό λόγω ΑΤΑ; Πάμε για τρέλες στις Σεϋχέλλες, όπως λέει και το τραγούδι!
Με περισσότερα εύπορα άτομα να μετακομίζουν στην Κύπρο, η δυναμική για αλλαγή –που ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη– θα επιταχυνθεί. Είναι σημαντικό να ανακαλύψετε αυτό το νέο περιβάλλον, αγκαλιάζοντας την αλλαγή, αντί να προσπαθείτε να την πολεμήσετε. Δυστυχώς, εκείνοι που θα πρέπει να πειστούν περισσότερο και να δεχτούν τις αλλαγές είναι εκείνοι που αυτή την στιγμή βρίσκονται στην χειρότερη κατάσταση λόγω της πίεσης στην αγοραστική τους δύναμη, προτού να είναι σε θέση να καρπωθούν οποιαδήποτε ανταμοιβή από τη δυνατότητα να έχουν καλύτερο τρόπο ζωής ή περισσότερες ευκαιρίες. Η δε χρονική στιγμή τώρα δεν θα μπορούσε να είναι χειρότερη, αφού μπαίνουμε και σε προεκλογική χρονιά. Ο χρόνος θα δείξει αν θα πάμε στις Σεϋχέλλες ή αν θα μείνουμε με δύο χείλη καμένα.
*Διευθύνων Σύμβουλος WiRE FS