ΤΟΥ ΑΝΤΩΝΗ ΑΝΤΩΝΙΟΥ*
ΕΡΓΑΣΙΑΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Οι εργασιακές σχέσεις και η κοινωνική πολιτική κατά το 2022 επηρεάστηκαν από το πόλεμο στην Ουκρανία και τις επιπτώσεις του επί της οικονομίας και επί της βιωσιμότητας των επιχειρήσεων.
Προτού καταστεί δυνατή η σταθεροποίηση από τις επιπτώσεις της πανδημίας του Κορωνοϊού, οι επιχειρήσεις βρέθηκαν αντιμέτωπες με νέες προκλήσεις, ειδικά τις έντονες πληθωριστικές πιέσεις, τα προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα και την επιδείνωση του προβλήματος εξεύρεσης ανθρώπινου δυναμικού σε όλους σχεδόν τους τομείς οικονομικής δραστηριότητας.
Μέσα στο κλίμα αβεβαιότητας που δημιουργήθηκε, η κυβέρνηση προχώρησε με την έκδοση Υπουργικού Διατάγματος για θέσπιση εθνικού κατώτατου μισθού που τέθηκε σε εφαρμογή την 1/1/2023, παρά τις επιφυλάξεις του επιχειρηματικού κόσμου για το γεγονός ότι η περαιτέρω αύξηση του εργατικού κόστους, σε μια περίοδο που η οικονομία παραμένει ευάλωτη σε εξωγενείς παράγοντες, ενδεχομένως να αποτελεί επιπρόσθετο αποσταθεροποιητικό παράγοντα.
Με δεδομένη την πολιτική απόφαση για θέσπιση εθνικού κατώτατου μισθού, η ΟΕΒ κατέβαλε κάθε προσπάθεια προκειμένου να μειωθεί το αρνητικό αντίκτυπο που θα έχει η εφαρμογή του στις επιχειρήσεις και την απασχόληση.
Οι αλλεπάλληλες αδικαιολόγητες και παράτυπες απεργίες των εργαζομένων στα λιμάνια και αεροδρόμια και η απειλή για λήψη απεργιακών μέτρων σε ημικρατικούς οργανισμούς κατά παράβαση των εργασιακών θεσμίων, έχουν καταστήσει επιτακτική ανάγκη την πρόταση της ΟΕΒ για νομοθέτηση της Συμφωνίας για τη Διαδικασία Επίλυσης Εργατικών Διαφορών στις Ουσιώδεις Υπηρεσίες, που συνομολόγησαν οι κοινωνικοί εταίροι το 1999 και την οποία οι συντεχνίες αρνούνται να εφαρμόσουν.
Η ΟΕΒ προώθησε την έναρξη του διαλόγου για τον εκσυγχρονισμό της στρατηγικής απασχόλησης ξένου εργατικού δυναμικού και των σχετικών κριτηρίων, ώστε να συνάδουν με τη σημερινή πραγματικότητα και τις αναπτυξιακές ανάγκες της οικονομίας και των επιχειρήσεων, με σκοπό την επίλυση του προβλήματος έλλειψης ανθρώπινου δυναμικού που αποτελεί τροχοπέδη στην ανάπτυξη.
Η εκπνοή της «Μεταβατικής Συμφωνίας για την Αυτόματη Τιμαριθμική Αναπροσαρμογή (ΑΤΑ)» σε ένα πληθωριστικό περιβάλλον, έδωσε το έναυσμα στο συνδικαλιστικό κίνημα να αξιώνει την επαναφορά της ΑΤΑ στο προηγούμενο σύστημα (με παραχώρηση της ΑΤΑ στο 100%) διακηρύσσοντας την ετοιμότητά του να προβεί σε μαζικές κινητοποιήσεις.
Η ΟΕΒ διατηρώντας την πάγια θέση της για κατάργηση του αναχρονιστικού Θεσμού της ΑΤΑ που αναπαράγει τον πληθωρισμό, εργάζεται εντατικά και αξιολογεί τα δεδομένα όπως διαμορφώνονται, για την επίτευξη συμφωνίας που θα διασφαλίζει τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων χωρίς να διασαλευτεί η εργατική ειρήνη.
ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
Οι δώδεκα μήνες πολεμικής σύρραξης που σύντομα συμπληρώνονται, έχουν οδηγήσει την ανθρωπότητα σε αχαρτογράφητα νερά.
Οι γεωπολιτικές εξελίξεις, η αναταραχή στο διεθνές εμπόριο, το ψηλό κόστος ενέργειας, οι ανατιμήσεις σε προϊόντα και πρώτες ύλες, τα ναύλα και η αύξηση στα επιτόκια, έχουν συνθέσει ένα αβέβαιο και απρόβλεπτο επιχειρηματικό περιβάλλον, το οποίο όπως φαίνεται θα είναι η νέα κανονικότητα στο άμεσο μέλλον. Οι επιχειρήσεις έχουν επιδείξει γρήγορα αντανακλαστικά για αντιμετώπιση των προκλήσεων με επαναξιολόγηση σε ελάχιστο χρόνο των προτεραιοτήτων τους, προσαρμόζοντας συνεχώς τη στρατηγική στις νέες δυσκολίες για διασφάλιση της επιχειρησιακής τους συνέχειας και αντιμετώπιση εκτάκτων και απροβλέπτων καταστάσεων.
Πιστεύω ότι το 2023 θα είναι ακόμη πιο δύσκολη χρονιά, αφού επιπρόσθετα των υφιστάμενων προκλήσεων, οι επιχειρήσεις οφείλουν να προσαρμοστούν σε ένα ολοένα και αυστηρότερο πλαίσιο λειτουργίας για εφαρμογή πληθώρας νομοθετικών απαιτήσεων και υποχρεώσεων. Ταυτόχρονα παραμένει επιτακτική η ανάγκη για Ψηφιακή και Πράσινη Μετάβαση, αφού η ταχύτητα με την οποία εξελίσσεται η τεχνολογία και η βιομηχανική επανάσταση 4,0, δεν αφήνουν περιθώρια για αναβολές. Ως εκ τούτου, η ΟΕΒ θεωρεί επιβεβλημένη τη βελτίωση του επιχειρηματικού οικοσυστήματος, την προώθηση της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και της Καινοτομίας, την απλοποίηση των διαδικασιών, τη Φορολογική Μεταρρύθμιση και τη Μεταρρύθμιση του Δικαστικού Συστήματος για ταχύτητα στην απονομή δικαιοσύνης.
Αναμένουμε από τη νέα κυβέρνηση, παρεμβάσεις πολιτικής σε συγκεκριμένους κλάδους της οικονομίας για ενίσχυση του τουριστικού κλάδου, προσέλκυση παραγωγικών ξένων επενδύσεων, υλοποίηση Δράσεων της Εθνικής Βιομηχανικής Πολιτικής, εκσυγχρονισμό του πλαισίου διαχείρισης Βιομηχανικών Περιοχών και Ζωνών, προστασία των κυπριακών προϊόντων από τον αθέμιτο ανταγωνισμό από τα κατεχόμενα, διασύνδεση της παρεχόμενης εκπαίδευσης με τις πραγματικές ανάγκες της οικονομίας ειδικά σε τεχνικά επαγγέλματα, προώθηση της αμυντικής βιομηχανίας και των προϊόντων διπλής χρήσης, ενίσχυση της πρόσβασης των κυπριακών προϊόντων και υπηρεσιών στις ξένες αγορές και στήριξη του πρωτογενή τομέα.
Αρκετές από αυτές τις προκλήσεις μπορούν να αντιμετωπιστούν αξιοποιώντας το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, η επιτυχής εφαρμογή του οποίου θα διαδραματίσει καταλυτικό ρόλο στην ενδυνάμωση της ανταγωνιστικότητας της κυπριακής οικονομίας.
ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Οι τελευταίες εξελίξεις σε σχέση με τις αυξήσεις στις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, καθιστούν αναγκαία την Πράσινη Μετάβαση. Οι αυξημένες τιμές αγοράς δικαιωμάτων εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου, σε συνδυασμό με τις πολύ ψηλές τιμές του φυσικού αερίου λόγω του πολέμου, δεν άφησαν ανεπηρέαστο το κυπριακό επιχειρείν. Με βάση την Eurostat, η κυπριακή βιομηχανία μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2022 κλήθηκε να αντιμετωπίσει μια αύξηση στην τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας που φτάνει περίπου το 63% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2021.
Το 2023 εκτιμάται ότι δεν θα υπάρξουν μεγάλες διαφοροποιήσεις στις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας, συνεπώς οι επιχειρήσεις θα πρέπει να προβούν σε επενδύσεις εξοικονόμησης ενέργειας, Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) και βελτίωσης της ενεργειακής τους απόδοσης. Παράλληλα, οι επιχειρήσεις θα χρειαστεί να επενδύσουν σε Δράσεις Ψηφιακού Μετασχηματισμού, σε Καινοτόμες Τεχνολογίες και στην αναβάθμιση των ικανοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού τους.
Σ’ αυτή την προσπάθεια των επιχειρήσεων, το κράτος θα πρέπει να σταθεί αρωγός. Η άμεση υλοποίηση έργων εκσυγχρονισμού και αναβάθμισης του ηλεκτρικού δικτύου, για την περαιτέρω διείσδυση των ΑΠΕ είναι μια από τις κύριες προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει η Κύπρος με απώτερο σκοπό τον περιορισμό των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και τη μετάβαση σε πιο πράσινο ενεργειακό μίγμα.
Εξίσου σημαντική είναι η έλευση του φυσικού αερίου και η υλοποίηση της στρατηγικής για την ένταξη του πράσινου υδρογόνου κυρίως στις μεταφορές και της αξιοποίησής του ως μέσο αποθήκευσης ενέργειας. Επιπρόσθετα, η εφαρμογή της Ανταγωνιστικής Αγοράς Ηλεκτρισμού (ΑΑΗ) θα πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα καθώς μεσοπρόθεσμα θα συμβάλει στη διασφάλιση καλύτερων τιμών ηλεκτρικής ενέργειας για τους καταναλωτές. Σαφέστατα, το κράτος σε συνδυασμό με τα πιο πάνω, θα πρέπει να παρέχει στοχευμένα οικονομικά κίνητρα για προώθηση της εξοικονόμησης ενέργειας και των ΑΠΕ στις επιχειρήσεις.
Διαβάστε επίσης: Ελένη Καλογήρου: Με το βλέμμα στραμμένο στην ανάκαμψη
*ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑΣ ΕΡΓΟΔΟΤΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΩΝ (ΟΕΒ)