Tης Θεοδώρας Οικονομίδου*
Καθώς το επιχειρηματικό περιβάλλον αλλάζει συνεχώς, τα επιχειρηματικά πλάνα πρέπει να αναπροσαρμόζονται, και οι Οργανισμοί να διαμορφώνουν μια ολιστική και συστηματική στρατηγική για τη Βιωσιμότητα των επιχειρήσεών τους.
Σχεδόν όλοι οι ερωτηθέντες (97%) της Έκθεσης Βιωσιμότητας C-Suite της Deloitte που διεξήχθη για το 2022, ανέφεραν ότι οι επιχειρήσεις τους έχουν ήδη επηρεαστεί αρνητικά από την κλιματική αλλαγή που έχει διαταράξει τα επιχειρηματικά μοντέλα και τις εφοδιαστικές αλυσίδες παγκοσμίως. Οι εξελίξεις αυτές θα επηρεάσουν κάθε πτυχή του παγκόσμιου επιχειρηματικού περιβάλλοντος στο μέλλον, καθώς και τον τρόπο με τον οποίο διεξάγονται οι επιχειρηματικές δραστηριότητες μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα. Οι διευθύνσεις των επιχειρήσεων οφείλουν να προβλέπουν τις αναδυόμενες τάσεις, ευκαιρίες και προκλήσεις που απορρέουν από κοινωνικές, περιβαλλοντικές και επιχειρηματικές κατευθύνσεις. Το μέλλον ουσιαστικά καθοδηγείται πλέον από τις διαστάσεις της Βιωσιμότητας.
Οι επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν μία νέα επιτακτική πραγματικότητα
Οι ηγέτες των επιχειρήσεων αντιμετωπίζουν μία νέα πραγματικότητα ενός επιχειρηματικού περιβάλλοντος με γνώμονα τη Βιωσιμότητα και έχουν την επιλογή:
• είτε να συμμορφώνονται με τις ελάχιστες κανονιστικές απαιτήσεις ή
• να επιζητούν ενεργά τη Βιωσιμότητα ως μέρος της επιχειρηματικής στρατηγικής τους, προβλέποντας τις αναδυόμενες καινοτομίες, επιχειρηματικές ευκαιρίες και τις προσδοκίες των ενδιαφερόμενων μερών, για να θωρακίσουν το επιχειρηματικό τους μοντέλο και να ενσωματώσουν τη Βιωσιμότητα στον πυρήνα της στρατηγικής τους ως ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.
Η νέα επιχειρηματική πραγματικότητα προστάζει όπως ο κάθε Οργανισμός έχει συνολικά θετικό κοινωνικό, οικονομικό και περιβαλλοντικό αντίκτυπο.
Την ίδια στιγμή, η στρατηγική σκέψη για Βιωσιμότητα γίνεται όλο και πιο περίπλοκη. Ενώ λοιπόν η Βιωσιμότητα έχει καταστεί ως σημαντική προτεραιότητα για τις επιχειρήσεις, το εύρος της έχει αναδειχθεί σε ένα πολύπλοκο σύστημα αλληλοεξαρτώμενων δραστηριοτήτων. Για τους ηγέτες των επιχειρήσεων, η Βιωσιμότητα γίνεται ένας γόρδιος δεσμός που είναι δύσκολο να απεμπλακεί και ακόμη πιο δύσκολο να σχεδιαστεί στρατηγικά.
Ταυτόχρονα, η πορεία προς τη Βιωσιμότητα είναι μακροπρόθεσμη. Οι επιχειρήσεις θα πρέπει να σχεδιάσουν και να εκτελέσουν δράσεις που θα φέρουν θετικά αποτελέσματα σε παγκόσμιο επίπεδο κατά τη διάρκεια των επόμενων δεκαετιών, όπως η απανθρακοποίηση ολόκληρων τομέων της οικονομίας. Αυτό απαιτεί μια ολιστική προσέγγιση που υπερβαίνει έναν τακτικό, βραχυπρόθεσμο ορίζοντα σχεδιασμού.
Οι στρατηγικές προβλέψεις συμπληρώνουν τον στρατηγικό σχεδιασμό
Οι στρατηγικές προβλέψεις (strategic foresight) αποτελούν ένα πλαίσιο που επιτρέπει αυτή την αλλαγή νοοτροπίας. Πρόκειται για ένα σύνολο μεθοδολογιών που χρησιμοποιούνται για τη συλλογή και την επεξεργασία πληροφοριών ως προς την ανάπτυξη έγκυρων και εύλογων μακροπρόθεσμων προβλέψεων, συνήθως περίπου 5-20 χρόνια μπροστά· αυτό έρχεται σε αντίθεση με τον παραδοσιακό στρατηγικό σχεδιασμό, ο οποίος επικεντρώνεται σε ένα βραχυπρόθεσμο ορίζοντα 1-3 ετών.
Οι στρατηγικές προβλέψεις επιτρέπουν στις επιχειρήσεις να διερευνήσουν το εξωτερικό περιβάλλον για σχετικούς παράγοντες και να αξιοποιήσουν αυτές τις πληροφορίες για να αναπτύξουν κατάλληλα επιχειρηματικά πλάνα. Η μέθοδος αυτή επιτρέπει τη διαμόρφωση μίας στρατηγικής που θα λαμβάνει υπόψη τόσο πιθανά μελλοντικά σενάρια όσο και τις επιπτώσεις τους.
Η ανάγκη για στρατηγικές προβλέψεις: Μετριασμός των κινδύνων και αξιοποίηση ευκαιριών
Οι στρατηγικές προβλέψεις βοηθούν τους Οργανισμούς να μετριάσουν κινδύνους και να αξιοποιήσουν ευκαιρίες προβλέποντας τις μακροπρόθεσμες εξελίξεις που σχετίζονται με τη Βιωσιμότητα. Αυτό επιτυγχάνεται με τους εξής τρόπους:
• Προσδιορισμός αναδυόμενων κινδύνων και προσδοκιών των ενδιαφερόμενων μερών. Χρησιμεύουν ως επιπρόσθετες σημαντικές πληροφορίες για αξιολογήσεις ουσιαστικότητας (materiality assessments) ή πληροφορίες για τις τάσεις της αγοράς, αναβαθμίζοντας τις υφιστάμενες αναλύσεις.
• Επίγνωση της εξελισσόμενης δυναμικής σε σχετικούς τομείς της οικονομίας. Διερευνώνται αναδυόμενες προοπτικές εντός του ορίζοντα των 5-20 ετών και εξετάζονται σχετικές αγορές και τομείς της οικονομίας, συμβάλλοντας έτσι στον μακροπρόθεσμο στρατηγικό σχεδιασμό και στην προώθηση της καινοτομίας.
• Αντιμετώπιση της αβεβαιότητας στο επιχειρηματικό περιβάλλον. Προβλέψεις που διευκολύνουν την κατανόηση βασικών προκλήσεων και διαταραχών, καθώς και τη διάρθρωση καινοτομιών με εφικτό τρόπο, κάτι που είναι ιδιαίτερα σημαντικό όσον αφορά τη Βιωσιμότητα.
• Επίτευξη μακροπρόθεσμης Βιωσιμότητας. Οι στρατηγικές προβλέψεις παρέχουν τη δυνατότητα στους Οργανισμούς για τη συμμετοχή των ενδιαφερόμενων μερών στις δραστηριότητές τους, ενσωματώνοντας τη Βιωσιμότητα συνολικά στην εταιρική στρατηγική και μετασχηματίζοντας τις επιχειρήσεις, με στόχο την αύξηση της ανθεκτικότητας όσον αφορά τη μελλοντική αβεβαιότητα.
Οι στρατηγικές προβλέψεις είναι πιο αποτελεσματικές όταν εφαρμόζονται ως τρόπος στρατηγικής σκέψης που τροφοδοτεί τη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Δεν είναι μια εφάπαξ άσκηση, αλλά ένας δυναμικός, συνεχώς ενημερωμένος τρόπος εξέτασης πιθανών μελλοντικών εξελίξεων και βασικός καταλύτης για την οργανωτική ανθεκτικότητα.
Η ενσωμάτωση της μεθόδου στρατηγικών προβλέψεων στον σχεδιασμό του κάθε Οργανισμού, μπορεί να αποφέρει σημαντικές πληροφορίες στο πλαίσιο του επιχειρηματικού μέλλοντος που βασίζεται όλο και περισσότερο στη Βιωσιμότητα - ένα μέλλον που χαρακτηρίζεται από πολυπλοκότητα, ποικιλομορφία, συστηματική εξάρτηση και αβεβαιότητα.
*Ανώτατης διευθύντριας Υπηρεσίες Βιωσιμότητας και ESG, Deloitte
Διαβάστε επίσης: Grow: Αποστολή μας η στήριξη της βιώσιμης ανάπτυξης των Οργανισμών