Δέσμη μέτρων για αντιμετώπιση του στεγαστικού προβλήματος ετοίμασε το ΕΤΕΚ, ύστερα από ενδελεχή μελέτη του όλου θέματος. Τα μέτρα ήδη βρίσκονται στα χέρια της κυβέρνησης και σύμφωνα με το Επιμελητήριο μπορούν να δώσουν ανακουφιστικές λύσεις σε βραχυπρόθεσμο, μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο ορίζοντα.
Η εξεύρεση προσιτής στέγης αποτελεί ένα από τα κυριότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει η κυπριακή κοινωνία, με το ΕΤΕΚ να καλεί την κυβέρνηση να εγκύψει στο πρόβλημα, προχωρώντας άμεσα στην εφαρμογή στοχευμένων μέτρων.
Τα μέτρα που προτείνει το ΕΤΕΚ εστιάζουν σε τρεις πυλώνες:
1. Ενίσχυση της προσφοράς οικιστικού προϊόντος το οποίο απευθύνεται στο μέσο νοικοκυριό, με έμφαση στην αξιοποίηση υφιστάμενου οικιστικού αποθέματος
2. Στοχευμένη, οικονομική ενίσχυση της ζήτησης (αφού προηγηθούν σοβαρές προσπάθειες ενίσχυσης της προσφοράς)
3. Μείωση του κόστους κατασκευής
«Η κρατική στεγαστική πολιτική χρήζει εκσυγχρονισμού μέσω μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής, που να απαντά στις σημερινές ανάγκες και συνθήκες. Η δημιουργία ενός Ενιαίου Φορέα Στεγαστικής Πολιτική που θα σχεδιάζει, θα συντονίζει και θα ελέγχει τα ζητήματα που άπτονται της κρατικής στεγαστικής πολιτικής, αποτελεί πλέον αδήριτη ανάγκη. Ιδιαίτερα σήμερα, με τις αυξήσεις των επιτοκίων, η συμπερίληψη εργαλείων για πρόσβαση στη χρηματοδότηση για σκοπούς απόκτησης στέγης, υπό την ομπρέλα αυτού του Φορέα, κρίνεται ως απαραίτητη», δήλωσε ο Πρόεδρος του ΕΤΕΚ κ. Κωνσταντίνος Κωνσταντή. Πρόσθεσε ότι σε πρώτη φάση ο εν λόγω Φορέας θα πρέπει να συλλέξει και να επεξεργαστεί δεδομένα σε ότι αφορά το θέμα.
Τα μέτρα
1. Ενίσχυση της προσφοράς οικιστικού προϊόντος
Ο κυριότερος «ένοχος» για την υφιστάμενη κατάσταση, όπως έχει διαμορφωθεί, είναι η μειωμένη προσφορά οικιστικών μονάδων, η οποία, σε συνάρτηση με την υψηλή ζήτηση, η οποία παρουσιάζει στοιχεία ανελαστικότητας, εκτοξεύει τις τιμές αγοράς και ενοικίου. Ενδεικτικό είναι το παράδειγμα της Λεμεσού, σε ότι αφορά, κυρίως τα ενοίκια. Σύμφωνα με το ΕΤΕΚ η ενίσχυση της προσφοράς μπορεί να επιτευχθεί με:
Α. Αξιοποίηση του υφιστάμενου κτιριακού αποθέματος
Επί τούτου το ΕΤΕΚ προτείνει τα πιο κάτω μέτρα:
• Ένταξη κενών και σε αχρησία οικιστικών μονάδων στην αγορά. Το Eπιμελητήριο μελέτησε το συγκεκριμένο θέμα σε βάθος και με την συμβολή της ΑΗΚ εντοπίστηκαν οι μονάδες με μηδενική ή ελάχιστη κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας. Διαπιστώθηκε ότι γύρω στις 35.000 μονάδες, που αντιστοιχούν στο 8% του οικιστικού αποθέματος, πλείστες εκ των οποίων σε οικιστικές ζώνες, είναι κλειστές. Το ΕΤΕΚ προτείνει την επιβολή κινήτρων αλλά και αντικινήτρων για τη διάθεση των κλειστών μονάδων στην αγορά. Σημειώνεται ότι η ένταξη κενών οικιστικών μονάδων στην αγορά μέσω φορολογίας εφαρμόζεται σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες.
• Επιβολή μειωμένου ΦΠΑ για ανακαινίσεις / επεκτάσεις υφιστάμενων οικοδομών
• Παροχή στοχευμένων κινήτρων για αλλαγή χρήσης εμπορικών κτηρίων σε οικιστικές μονάδες
• Αναζωογόνηση προσφυγικών οικισμών
• Αξιοποίηση τ/κ περιουσιών
Το φαινόμενο της αναντιστοιχίας των χαρακτηριστικών μεγάλου αριθμού οικιστικών μονάδων, σε αντιπαραβολή με τις ανάγκες των χρηστών, να αντιμετωπιστεί ως ευκαιρία - λόγω του δημογραφικού και της γήρανσης του πληθυσμού είναι υπαρκτό πλέον το φαινόμενο των μεγάλων σπιτιών με χρήστες μονομελή ή διμελή νοικοκυριά συνταξιούχων.
Β. Ένταξη νέων οικιστικών μονάδων στην αγορά
• Κίνητρα/αντικίνητρα για ενεργοποίηση αδρανούσας γης
• Εντονότερη δραστηριοποίησης ΚΟΑΓ και Τοπικής Αυτοδιοίκησης
• Καθιέρωση τέλους πολεοδομικής αναβάθμισης
• Προώθηση κοινωνικής στέγης – Ενθάρρυνση ή και άρση των εμποδίων για κατασκευή οικιστικού προϊόντος από θεσμικούς επενδυτές το οποίο κατασκευάζεται εξ αρχής με σκοπό την ενοικίαση
• Παροχή κινήτρων (πολεοδομικά, φορολογικά κ.α.) για προσφορά προσιτών, μόνον, κατοικιών
• Αξιοποίηση κρατικής γης, χωρίς αυτό να σημαίνει αποξένωσή της
2. Στοχευμένη οικονομική ενίσχυση της ζήτησης
Η οικονομική ενίσχυση της ζήτησης είναι εξαιρετικής σημασίας, ωστόσο το ΕΤΕΚ υπογραμμίζει ότι πρέπει να γίνεται στοχευμένα (σε χαμηλόμισθους και δυσπραγούντες) και με ιδιαίτερη προσοχή, διαφορετικά ενδέχεται να δημιουργηθεί ένας φαύλος κύκλος συντήρησης των υψηλών τιμών. Στη δέσμη μέτρων που κατέθεσε το ΕΤΕΚ, τονίζεται ότι θα πρέπει να προηγηθούν δράσεις ενίσχυσης της προσφοράς, πριν την εφαρμογή μέτρων που στοχεύουν στη ζήτηση. Επί του προκειμένου, το Επιμελητήριο εισηγείται τον/η(ν):
• Εκσυγχρονισμό των κρατικών σχεδίων χορηγιών ώστε να ανταποκρίνονται στα σημερινά δεδομένα
• Επιδότηση ενοικίου/επιτοκίου
• Παροχή χορηγιών για αγορά/ανέγερση στέγης
• Διευκόλυνση πρόσβασης σε χρηματοδότηση
3. Μείωση του κόστους κατασκευής
Είναι γεγονός ότι ένας εκ των σημαντικών παραγόντων της αύξησης της τιμής των ακινήτων είναι η αύξηση στην τιμή των κατασκευαστικών υλικών. Ως εκ τούτου, το ΕΤΕΚ προτείνει τα ακόλουθα:
• Αξιολόγηση τεχνικών απαιτήσεων με σκοπό την κατάργηση ή και τροποποίηση αχρείαστων κτιριολογικών απαιτήσεων
• Χρήση εναλλακτικών υλικών για μείωση κόστους, όπως για παράδειγμα είναι η τυποποίηση, επανάληψη ή σύγχρονες τεχνολογίες (προκατασκευασμένα ή 3d printing)
• Επιδότηση από το κράτος διαγωνισμών ή μελετών για μείωση κόστους κατασκευής
• Περαιτέρω μελέτη της τυποποίησης, επανάληψης και επανάχρησης υλικών σε συνεργασία και με Πολυτεχνικές Σχολές
• Περαιτέρω απλοποίηση και επιτάχυνση διαδικασιών αδειοδότησης
«Το ζήτημα της προσιτής στέγης είναι πολυδιάστατο και αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που ταλανίζουν την κυπριακή κοινωνία. Σίγουρα, δεν μπορεί να επιλυθεί ως διά μαγείας. Χρειάζεται ωστόσο να παρθούν μέτρα, άμεσα. Διαφορετικά, με τις προβλέψεις να μην φέρουν την κατάσταση να αλλάζει στο άμεσο μέλλον, το πρόβλημα θα διογκωθεί περεταίρω και η βασική ανάγκη του ανθρώπου, η στέγη, θα αποτελεί άπιαστο όνειρο», ανέφερε ο Πρόεδρος του ΕΤΕΚ καλώντας την κυβέρνηση να θέσει το θέμα στις προτεραιότητές της.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Επίδομα διακοπών ζητούν οι πολύτεκνες οικογένειες λόγω ακρίβειας