Βέβαιος για την ικανότητα της χώρας µας να αφουγκράζεται και να προσαρµόζεται στις ανάγκες και τις απαιτήσεις των ξένων επενδυτών εµφανίζεται o CEO του Invest Cyprus, Μάριος Τανούσης, τονίζοντας πως η Κύπρος παραµένει ακόµη «πολύ ανταγωνιστική». Υπογραµµίζει, παράλληλα, πως «τα ακίνητα αποτελούν σηµαντικό πόλο έλξης», παρά τις πολλαπλές προκλήσεις, και µιλά για τις προοπτικές που διανοίγονται για τον κλάδο δια µέσου πολλών και διαφορετικών άλλων τοµέων.
Σε συνέντευξή του, µιλά για τις µεταρρυθµίσεις που δροµολογούνται, µε σκοπό να ενισχύσουν την ελκυστικότητα της Κύπρου, αναδεικνύοντας, ταυτόχρονα, την καθοριστική συµβολή του Invest Cyprus σε αυτή την προσπάθεια. Αναλύει, µεταξύ άλλων, τη σηµασία του headquartering και υποδεικνύει πού θα πρέπει να εστιάσει η Κύπρος, αξιοποιώντας τα συγκριτικά της πλεονεκτήµατα.
Ποιες είναι σήµερα οι κυριότερες προκλήσεις που αντιµετωπίζουµε ως χώρα σε σχέση µε την προσέλκυση ξένων επενδυτών;
Παρά το ανταγωνιστικό παγκόσµιο τοπίο, η Κύπρος παραµένει πολύ ανταγωνιστική και αντιµετωπίζει συνεχώς τις όποιες προκλήσεις εµφανίζονται. Αυτό αποδεικνύεται και από τη διεθνή αναγνώριση, αφού η Κύπρος βρίσκεται στις πέντε πρώτες χώρες παγκοσµίως όσο αφορά τις άµεσες ξένες επενδύσεις σε σχέση µε το ΑΕΠ, ενώ έχει επίσης καταταχθεί ανάµεσα στις τρεις πρώτες χώρες σε σχέση µε την ανάκαµψη µετά την πανδηµία. Εξάλλου, η χώρα µας έλαβε πρόσφατα περαιτέρω διεθνή αναγνώριση από τους έγκριτους διεθνείς οίκους αξιολόγησης, Moody’s, S&P και Fitch, οι οποίοι αναβάθµισαν την πιστοληπτική της ικανότητα µε θετικές προοπτικές. Παράλληλα, το ∆ιεθνές Νοµισµατικό Ταµείο (∆ΝΤ) απηχεί αυτή την αισιοδοξία, προβλέποντας σταθερή ανάπτυξη που υποστηρίζεται από την αύξηση των εισοδηµάτων, τις αυξηµένες άµεσες ξένες επενδύσεις και τη ζωτικής σηµασίας χρηµατοδότηση από το Σχέδιο Ανάκαµψης και Ανθεκτικότητας της ΕΕ.
Υπάρχουν επίσης και άλλα παραδείγµατα, όπως η ίδρυση γραφείου της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) στην Κύπρο, που σηµατοδοτεί ένα σηµαντικό ορόσηµο, µε τη Λευκωσία να εντάσσεται στο δίκτυο εξωτερικών γραφείων της ΕΤΕπ σε ολόκληρη την ΕΕ. Οµοίως, η εξαγορά της Ελληνικής Τράπεζας από την Eurobank αποτελεί επίσης ένα µήνυµα µιας ισχυρής οικονοµίας, ενώ την ίδια ώρα σηµατοδοτεί έναν τραπεζικό τοµέα που θα έχει αυξηµένη ανθεκτικότητα και σταθερότητα, γεγονός που αποτελεί πολύ θετικό σηµάδι για την εµπιστοσύνη των επενδυτών στη σταθερότητα της χώρας µας.
Φυσικά, όλα αυτά αποτελούν απόδειξη της ικανότητάς µας ως χώρα να αφουγκραζόµαστε και να προσαρµοζόµαστε στις ανάγκες, τις προσδοκίες και τις απαιτήσεις των επενδυτών, και να ανταποκρινόµαστε στις όποιες προκλήσεις, προκειµένου να ενισχύσουµε περαιτέρω την ελκυστικότητα της Κύπρου ως επιχειρηµατικού και επενδυτικού προορισµού.
Αυτές οι θετικές προοπτικές οφείλονται κυρίως στην αποστολή και στις προσπάθειες του Invest Cyprus και της Κυπριακής Κυβέρνησης να συνεργάζονται επιτυχώς µε επενδυτές και επιχειρήσεις, καλλιεργώντας ουσιαστικές και αποδοτικές σχέσεις για την περαιτέρω ενίσχυση της οικονοµίας.
Μπορείτε να µας δώσετε ένα παράδειγµα;
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγµα είναι οι δύο σηµαντικές πρωτοβουλίες που οργάνωσε ο Invest Cyprus σε συνεργασία µε την Κυβέρνηση και επενδυτές. Αυτές οι δράσεις προσέφεραν µια πλατφόρµα για παραγωγικές συζητήσεις µεταξύ επενδυτών και Κυβέρνησης, επιτρέποντας την ανταλλαγή απόψεων και την έκφραση ανησυχιών. Στις πρωτοβουλίες αυτές συµµετείχε ο Πρόεδρος της ∆ηµοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, ο οποίος σηµείωσε τη δέσµευση της χώρας στην κατανόηση και την αντιµετώπιση των αναγκών των ξένων εταιρειών που δραστηριοποιούνται στην Κύπρο.
Δρομολογούνται μεταρρυθμίσεις
Ποια βήµατα γίνονται προς αυτή την κατεύθυνση;
Στο πλαίσιο αυτών των συνεχιζόµενων προσπαθειών για την περαιτέρω ενίσχυση της ελκυστικότητας της Κύπρου ως επενδυτικού και επιχειρηµατικού προορισµού, αρκετές σηµαντικές µεταρρυθµίσεις βρίσκονται σε προχωρηµένο στάδιο υλοποίησης. Μεταξύ αυτών περιλαµβάνεται η ψήφιση του νόµου για τη διαχείριση κεφαλαίων (Fund Administration Law), ο οποίος θα προσφέρει ένα ισχυρό ρυθµιστικό πλαίσιο για την αποτελεσµατική διαχείριση των επενδυτικών κεφαλαίων. Συγχρόνως, αναµένεται η έγκριση του νόµου για τις στρατηγικές επενδύσεις και αναπτύξεις, που στοχεύει στη διευκόλυνση και προώθηση µεγάλων επενδύσεων. Η αποτελεσµατική εφαρµογή του µηχανισµού Blue Visa είναι επίσης κρίσιµη για την προσέλκυση και διατήρηση κορυφαίων διεθνών ταλέντων. Ο περί Οµορρύθµων και Ετερορρύθµων Συνεταιρισµών και Εµπορικών Επωνυµιών Νόµος για τα επενδυτικά ταµεία, ο οποίος βρίσκεται επίσης σε αναµονή, αναµένεται να δηµιουργήσει µια σαφή και αποτελεσµατική δοµή για τις εταιρικές σχέσεις των ταµείων. Τέλος, αναµένεται να ληφθούν επιπλέον µέτρα για τον εξορθολογισµό των διαδικασιών και τη µείωση του χρόνου που απαιτείται για την αδειοδότηση και την είσοδο στην αγορά έργων, µε στόχο τη βελτίωση της συνολικής αποτελεσµατικότητας της επενδυτικής διαδικασίας.
Προσελκύοντας βιώσιμες επενδύσεις
Ο τοµέας των ακινήτων της Κύπρου αποτελούσε για πολλά χρόνια πόλο έλξης για τους ξένους επενδυτές. Με όσα έχουν µεσολαβήσει, εξακολουθεί να είναι ελκυστικός κατά την άποψή σας; Υπάρχει ενδιαφέρον από το εξωτερικό και πόσο ψηλά είναι στις προτεραιότητές σας ως Invest Cyprus η προώθηση του κλάδου;
Τα ακίνητα αποτελούν σηµαντικό πόλο έλξης για τους ξένους επενδυτές στην Κύπρο εδώ και πολλά χρόνια, και αυτό συνεχίζει να ισχύει, παρά τις διάφορες προκλήσεις. Σύµφωνα µε στοιχεία της PwC, το 2023 υπήρχαν 6.900 ακίνητα που αποκτήθηκαν από ξένους αγοραστές, σηµειώνοντας ετήσια αύξηση 16% από το 2022 (5.928 ακίνητα). Η αύξηση αυτή αντανακλά το συνεχιζόµενο ενδιαφέρον από ξένες εταιρείες και οντότητες που µεταφέρουν τις δραστηριότητές τους στην Κύπρο.
Αυτό συνάδει και µε το στρατηγικό πλάνο του Invest Cyprus, το οποίο στοχεύει στην προσέλκυση επενδύσεων σε βιώσιµα έργα που θα ενισχύσουν την κυπριακή οικονοµία. Επικεντρωνόµαστε στις επαγγελµατικές υπηρεσίες και το headquartering, προωθώντας την Κύπρο ως επιχειρηµατικό κόµβο σε εξειδικευµένες εταιρείες.
Αν και ο Invest Cyprus δεν προωθεί άµεσα ακίνητα, όπως διαµερίσµατα, η στρατηγική µας για την προσέλκυση ξένων επενδύσεων έχει σηµαντική επίδραση στην ανάπτυξη του τοµέα των ακινήτων, µε µεγαλύτερη αποτελεσµατικότητα σε σύγκριση µε προηγούµενες πρακτικές. Η προσέλκυση επενδύσεων σε τοµείς, όπως ο τουρισµός, η ενέργεια, η εκπαίδευση και η τεχνολογία, έχει έµµεσο αντίκτυπο στην αγορά ακινήτων, καθώς κάθε επένδυση δηµιουργεί ανάγκες για ξενοδοχεία, γραφεία, εργοστάσια ή στέγαση του ανθρώπινου δυναµικού που έρχεται στην Κύπρο.
Γίνονται σηµαντικές προσπάθειες για καθιέρωση της Κύπρου ως προορισµού headquartering, κάτι που αναµφίβολα επηρεάζει και τον κλάδο των ακινήτων. Ποιους στοχεύουµε σε αυτό το πλαίσιο και ποιες επαρχίες θα λέγατε πως επωφελούνται περισσότερο από την εγκατάσταση ξένων εταιρειών; Επίσης, πώς αξιολογείτε τα κίνητρα που παρέχονται από πλευράς Κυβέρνησης προς αυτή την κατεύθυνση;
Η προώθηση του headquartering και των περιφερειακών γραφείων διοίκησης έχει προκαλέσει σηµαντική αύξηση στη ζήτηση για ακίνητα σε όλη την Κύπρο. Από το 2018, ο Invest Cyprus ενσωµάτωσε αυτή τη στρατηγική στο πλάνο του και σε συνεργασία µε τον ιδιωτικό τοµέα µε πολύ θετικό αντίκτυπο.
Η ίδρυση περιφερειακών γραφείων από πολυεθνικές εταιρείες συµβάλλει στην οικονοµική ανάπτυξη και δηµιουργεί νέες ευκαιρίες στον τοµέα των ακινήτων. Αυτή η στρατηγική ενισχύει τον ίδιο τον κλάδο και, κατ’ επέκταση, την οικονοµία της χώρας, προάγοντας την ευηµερία. Όλες οι επαρχίες, από την ελεύθερη Αµµόχωστο µέχρι τη Λευκωσία, τη Λάρνακα, την Πάφο και τη Λεµεσό, έχουν ωφεληθεί από το headquartering που συνοδεύει την έλευση ξένων επενδύσεων στην Κύπρο.
H ιδιότητα της Κύπρου ως µέλους της ΕΕ, µαζί µε το ευνοϊκό φορολογικό της περιβάλλον και τη στρατηγική γεωγραφική της θέση που συνδέει την περιοχή MENA, την Ευρώπη, την Ασία και την Αφρική, είναι καθοριστική για την προσέλκυση τέτοιων επενδύσεων για την εγκατάσταση κεντρικών γραφείων. Παράλληλα, έχουν γίνει σηµαντικά βήµατα για τον εξορθολογισµό της γραφειοκρατίας, τη διευκόλυνση της επιχειρηµατικής δραστηριότητας και τη βελτίωση των υποδοµών, οι οποίες συνεχίζουν να προσελκύουν αυτού του είδους επενδύσεις.
Από την άλλη, και ενώ γίνονται ενέργειες για προσέλκυση περισσότερων εταιρειών, υπάρχει σοβαρό ζήτηµα στη διαθεσιµότητα επαγγελµατικής στέγης, κάτι που επηρεάζει και τις εγχώριες επιχειρήσεις, ενώ παράλληλα η αυξηµένη ζήτηση για ακίνητα από την άφιξη µεγάλου αριθµού ξένων εργαζοµένων, ειδικότερα υψηλών εισοδηµάτων, οδηγεί και σε αύξηση των ενοικίων. Μπορεί να βρεθεί χρυσή τοµή;
Για να αντιµετωπίσουµε αυτές τις προκλήσεις, πρέπει να βρούµε µια ισορροπηµένη προσέγγιση, χωρίς να διαταράξουµε την αγορά -η οποία καθορίζεται από την προσφορά και τη ζήτηση- που θα επιτρέπει τη δηµιουργία νέων επαγγελµατικών χώρων, την αναβάθµιση των υφιστάµενων και τη στήριξη των τοπικών επιχειρήσεων.
Επίσης, πρέπει να λάβουµε υπόψη ότι, όπως σε κάθε οικονοµικό κύκλο, η σταθερότητα και η προβλεψιµότητα των οικονοµικών πολιτικών είναι απαραίτητες για την οικοδόµηση της εµπιστοσύνης των επενδυτών. Όταν οι πολιτικές είναι συνεπείς διαχρονικά, οι επενδυτές είναι πιο διατεθειµένοι να κάνουν µακροπρόθεσµες επενδύσεις. Αυτή η εµπιστοσύνη συµβάλλει στην τόνωση της οικονοµικής ανάπτυξης µε τη χρηµατοδότηση νέων έργων, τη δηµιουργία θέσεων εργασίας και την ενίσχυση της παραγωγικότητας.
Καθώς η οικονοµική ανάπτυξη διατρέχει κυκλικά την οικονοµία, δηµιουργεί οφέλη σε διάφορους τοµείς. Ως εκ τούτου, οραµατιζόµαστε ότι ο τοπικός αντίκτυπος των άµεσων ξένων επενδύσεων (ΑΞΕ) θα γίνεται ολοένα και πιο ορατός, τόσο σε όρους πραγµατικού ΑΕΠ όσο και σε όρους συνολικής οικονοµικής ανάπτυξης.
Συγχρόνως, οι αρµοδιότητες του Invest Cyprus είναι η προώθηση της Κύπρου ως κορυφαίου παγκόσµιου προορισµού για διαµονή, εργασία και επιχειρηµατική δραστηριότητα και η καθιέρωση της χώρας ως διεθνούς επιχειρηµατικού κέντρου. Λειτουργούµε ως ένα One Stop Shop, από την προώθηση της Κύπρου ως ελκυστικού επενδυτικού κόµβου και τη διευκόλυνση των επενδυτών κατά τη διαδικασία µετεγκατάστασης µέχρι την παροχή συνεχιζόµενων υπηρεσιών µετεγκατάστασης.
Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής σε συνεννόηση µε τον Invest Cyprus έχουν ήδη επίγνωση της διαµορφούµενης κατάστασης και τονίζουν τη σηµασία της εξεύρεσης της σωστής ισορροπίας στις πολιτικές, ώστε να διασφαλιστεί ότι η ευρύτερη οικονοµία θα αξιοποιήσει τα οφέλη από την προσέλκυση άµεσων ξένων επενδύσεων.
Ένα εργαλείο.. win - win
Ένα από τα εργαλεία που έχετε εγκαινιάσει είναι το Project Bank, το οποίο στην ουσία φέρνει κοντά ιδιοκτήτες έργων µε δυνητικούς επενδυτές. Για τι ακριβώς πρόκειται;
Το Project Bank είναι µια πρωτοβουλία του Invest Cyprus, σε συνεργασία µε τον κρατικό και ιδιωτικό τοµέα, η οποία είναι αφιερωµένη στην ενίσχυση της ενηµέρωσης για την Κύπρο ως προορισµό για διεθνείς εταιρείες και άµεσες ξένες επενδύσεις σε συγκεκριµένα και αδειοδοτηµένα έργα. Στην ουσία, είναι ένα εργαλείο που βοηθά τους επενδυτές να εντοπίσουν τις κατάλληλες ευκαιρίες της αγοράς για έργα µε έδρα την Κύπρο. Πρόκειται για µια πλατφόρµα επενδυτικών έργων, που σκοπό έχει να συνδέει επενδυτές και ιδιοκτήτες έργων µέσω µιας διεξοδικής διαδικασίας επιλογής, που τους επιτρέπει να βρουν επενδυτικές ευκαιρίες που τους ενδιαφέρουν. Απαραίτητη προϋπόθεση για την αξιοποίηση αυτού του εργαλείου στον µέγιστο δυνατό βαθµό είναι η αδειοδότηση έργων, που θα διευρύνουν το φάσµα των επιλογών και θα ενθαρρύνουν τη συµµετοχή επενδυτών, προωθώντας παράλληλα τις συµπράξεις δηµόσιου - ιδιωτικού τοµέα (PPPs). Χρειάζεται, βέβαια, πολύ προσεκτικός σχεδιασµός από τα προπαρασκευαστικά στάδια ενός τέτοιου έργου, για να αποφευχθούν τυχόν δυσάρεστες εκπλήξεις που ενδεχοµένως να προκύψουν στη συνέχεια και που µπορεί να συνδέονται µε τεχνικές ή άλλες παραµέτρους.
Έχει παρατηρηθεί πως αρκετοί ξένοι επενδυτές επιλέγουν να αγοράζουν γη, την οποία αναπτύσσουν και ακολούθως προχωρούν µε πωλήσεις κυρίως σε συµπατριώτες τους. Έχετε διαπιστώσει αυτό το φαινόµενο;
Η αγορά γης από ξένους επενδυτές που την αναπτύσσουν και πωλούν κυρίως σε συµπατριώτες τους είναι ένα φαινόµενο που παρατηρείται σε πολλές αγορές, συµπεριλαµβανοµένης και της Κύπρου. Αυτό οφείλεται σε στρατηγικές που αξιοποιούν οι επενδυτές, όπως η αξιοποίηση των δικτύων και διασυνδέσεών τους στις αντίστοιχες χώρες τους, οι οποίες συχνά είναι µεγαλύτερες αγορές. Επιπλέον, βασίζονται στην εµπιστοσύνη των συµπατριωτών τους.
Η στοχευµένη προώθηση ξένων επενδυτών που αγοράζουν γη και πωλούν κυρίως σε συµπατριώτες τους δεν αποτελεί αρνητικό φαινόµενο, αλλά µια φυσική εξέλιξη που δείχνει τη σηµασία της ελεύθερης αγοράς και των στρατηγικών προώθησης. Σηµαντικό είναι επίσης να αναφερθεί ότι η Κύπρος, ως κράτος-µέλος της ΕΕ, λειτουργεί υπό ένα εναρµονισµένο ρυθµιστικό πλαίσιο που προάγει την ελεύθερη κίνηση αγαθών, υπηρεσιών, κεφαλαίων και προσώπων, διευκολύνοντας τις ξένες επενδύσεις και την ανάπτυξη ακινήτων.
Συγκριτικό πλεονέκτημα η γεωγραφία
Με ποιους άλλους τρόπους θα µπορούσε η Κύπρος να προσελκύσει ποιοτικές επενδύσεις στον κλάδο των ακινήτων;
Μια σηµαντική προσέγγιση για την Κύπρο θα ήταν η ενίσχυση της προώθησης της χώρας στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου, τονίζοντας τη γεωγραφική της θέση ως σηµείο συνάντησης της Ευρώπης, της Ασίας και της Αφρικής. Η αποτελεσµατική συνεργασία µεταξύ της Κυβέρνησης και των ιδιωτικών φορέων είναι ζωτικής σηµασίας για την εξασφάλιση οµαλών διαδικασιών µετεγκατάστασης ή επένδυσης. Η απλοποίηση των γραφειοκρατικών διαδικασιών, η διασφάλιση διαφάνειας και η αποτελεσµατική διαχείριση των δηµοσίων οικονοµικών είναι ζωτικές για την ενίσχυση της εµπιστοσύνης των επενδυτών.
Πέρα από αυτό, η Κύπρος προσφέρει ιδιαίτερα ελκυστικές ευκαιρίες στον τοµέα της διαχείρισης πλούτου και των ακινήτων. Η ενίσχυση του χρηµατοοικονοµικού τοµέα της χώρας µας, ιδίως στον τοµέα της χρηµατοπιστωτικής διαχείρισης και των επενδυτικών υπηρεσιών, προσφέρει στους επενδυτές αξιόπιστες λύσεις για τη διαχείριση του πλούτου τους και την αποτελεσµατική εκτίµηση των επενδυτικών ευκαιριών στον τοµέα των ακινήτων.
Αυτή η προσέγγιση θα βοηθήσει την Κύπρο να διαδραµατίσει κεντρικό ρόλο ως ελκυστικός προορισµός για επενδύσεις σε ακίνητα, επιδιώκοντας τη βιωσιµότητα και την αειφορία σε όλους τους τοµείς ανάπτυξης.
Διανοίγονται νέοι δρόµοι συνεργασίας µε ΗΠΑ
Θεωρείτε πως η θεσµοθέτηση του Στρατηγικού ∆ιαλόγου Κύπρου - ΗΠΑ θα δώσει ώθηση σε αµερικανικές επενδύσεις;
Η θεσµοθέτηση του Στρατηγικού ∆ιαλόγου Κύπρου - ΗΠΑ αποτελεί ένα σηµαντικό βήµα προς την κατεύθυνση της ενίσχυσης των διµερών σχέσεων µεταξύ των δύο χωρών. Η πρωτοβουλία αυτή υπογραµµίζει τη σηµασία της Κύπρου για τις Ηνωµένες Πολιτείες και ανοίγει νέους δρόµους για την ενίσχυση της οικονοµικής συνεργασίας. Η προοπτική ένταξης της Κύπρου στο US Visa Waiver Program αναµένεται να ενισχύσει πολύ τις προσπάθειες αυτές, δηµιουργώντας έτσι ένα πιο θετικό πλαίσιο και πιο εύκολη πρόσβαση για επενδυτικές συνεργασίες µεταξύ Ηνωµένων Πολιτείων και Κύπρου.
Επιπρόσθετα, η ανταλλαγή εµπειρογνωµοσύνης, γνώσεων και η στρατηγική συνεργασία σε διάφορους κλάδους µπορεί να αυξήσει τις επενδύσεις σε υποδοµές και συγκεκριµένους τοµείς που θα προσελκύσουν περαιτέρω επενδύσεις. Η εισροή επενδύσεων από τις Ηνωµένες Πολιτείες σηµατοδοτεί επίσης ένα θετικό πρόσηµο για την προσέλκυση επενδύσεων από την ευρύτερη περιοχή.
Για παράδειγµα, η πιο πρόσφατη επένδυση του ∆ιεθνούς Οργανισµού Έρευνας ∆ιαστήµατος (COSPAR), µε τη συµβολή της NASA και της Lockheed Martin, σηµατοδοτεί την ίδρυση ∆ιεθνούς Κέντρου ∆ιαστηµικής Καινοτοµίας στην Κύπρο και την Ευρώπη. Αυτό το Κέντρο Αριστείας αναδεικνύει τα οφέλη του Στρατηγικού ∆ιαλόγου µε τις Ηνωµένες Πολιτείες, επιβεβαιώνοντας τη σηµασία και την αξία της στρατηγικής συνεργασίας µε τις ΗΠΑ.
Διαβάστε επίσης: Σε φάση µετασχηµατισµού ο τοµέας των ακινήτων στην Κύπρο