Τα ηλεκτρονικά απόβλητα και η διαχείρισή τους αποτελούν ένα σημαντικό πρόβλημα για την παγκόσμια οικονομία, το οποίο επιδεινώνεται. Τα ηλεκτρονικά είναι παντού στην καθημερινότητά μας, από smartphone και υπολογιστές μέχρι μαγειρικά σκεύη, παιχνίδια και φορητές συσκευές.
Το WEEE (Waste Electrical and Electronic Equipment Forum), ένα διεθνές μη κερδοσκοπικό φόρουμ, υπολογίζει ότι μόνο φέτος θα πεταχτούν περισσότερα από 5 δισεκατομμύρια κινητά τηλέφωνα. Κι όπως επισημαίνει το Euronews εάν αυτά τα τηλέφωνα ήταν στοιβαγμένα το ένα πάνω στο άλλο, η στοίβα θα είχε ύψος 50.000 km – το ένα όγδοο της διαδρομής προς τη Σελήνη.
Σύμφωνα με το WEEE, τα νοικοκυριά σε ολόκληρη την ΕΕ διαθέτουν κατά μέσο όρο 74 ηλεκτρονικά προϊόντα, 17 από τα οποία βρίσκονται αχρησιμοποίητα στα συρτάρια και τις ντουλάπες μας. Τ
α περισσότερα από αυτά είναι μικρά ηλεκτρονικά είδη ευρείας κατανάλωσης, όπως ακουστικά, καλώδια, εξωτερικοί σκληροί δίσκοι και smartphone. Κι αυτά εκτός από την ρύπανση που θα προκαλέσουν αν τελικά πεταχτούν στα σκουπίδια, κρύβουν μέσα τους έναν τεράστιο πλούτο, αν αναλογιστεί κανείς τις ελλείψεις που παρατηρούνται σήμερα στα πρώτες ύλες.
Πρωταθλήτρια η Ευρώπη
«Οι άνθρωποι τείνουν να μην συνειδητοποιούν ότι όλα αυτά τα φαινομενικά ασήμαντα αντικείμενα έχουν μεγάλη αξία και μαζί σε παγκόσμιο επίπεδο αντιπροσωπεύουν τεράστιους όγκους», υπογράμμισε ο γενικός διευθυντής WEEE Pascal Leroy .
Και το πιο πιθανό είναι πεταχτούν και να οδηγηθούν σε χωματερές αντί να ανακυκλωθούν σωστά.
Η Διεθνής Ένωση Τηλεπικοινωνιών (ITU), μια υπηρεσία των Ηνωμένων Εθνών που παρακολουθεί στενά τα ηλεκτρονικά απόβλητα, στην τελευταία έκθεσή της υπολόγισε ότι στην Ευρώπη, κάθε άτομο παρήγαγε περισσότερα από 16 κιλά ηλεκτρονικών αποβλήτων το 2019 – το υψηλότερο ποσοστό κατά κεφαλήν παραγωγής ηλεκτρονικών αποβλήτων στον κόσμο.
Η Ωκεανία ήρθε δεύτερη (16,1 κιλά κατά κεφαλήν), ακολουθούμενη από την Αμερική (13,3 κιλά κατά κεφαλήν), ενώ η Ασία και η Αφρική παρήγαγαν αντίστοιχα 5,6 και 2,5 κιλά κατά κεφαλήν.
Ανακύκλωση
Η Ευρώπη έχει επίσης το υψηλότερο ποσοστό συλλογής και ανακύκλωσης ηλεκτρονικών απορριμμάτων στον κόσμο, με 42,5%. Η Ασία κατατάχθηκε δεύτερη με 11,7%, η Αμερική και η Ωκεανία με 9,4% αμφότερες και η Αφρική είχε το χαμηλότερο ποσοστό με 0,9%.
Ωστόσο, τα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν από την ΕΕ δείχνουν ότι τα περισσότερα κράτη μέλη αποτυγχάνουν να επιτύχουν τον στόχο του μπλοκ για ανακύκλωση του 65%.
Υπάρχουν επίσης σημαντικές διαφορές στην απόδοση μεταξύ των χωρών. Η Κροατία πρωτοστατεί με ποσοστό ανακύκλωσης ηλεκτρονικών απορριμμάτων άνω του 83% καθώς οι πωλητές ηλεκτρονικών ειδών στη χώρα υποχρεούνται να δέχονται τα ηλεκτρονικά απόβλητα που φέρνουν οι πελάτες.
Οι κανόνες ορίζουν ότι εάν ένα κατάστημα λιανικής διαθέτει περισσότερα από 400 τετραγωνικά μέτρα για ηλεκτρικό και ηλεκτρονικό εξοπλισμό, πρέπει να διασφαλίζει τη συλλογή μικρών ηλεκτρονικών απορριμμάτων (έως 25 cm) δωρεάν και χωρίς υποχρέωση αγοράς νέου εξοπλισμού.
Στο άλλο άκρο, η Μάλτα έχει ένα από τα χειρότερα ποσοστά στην ΕΕ, με μόνο το 20,8% των ηλεκτρονικών αποβλήτων να ανακυκλώνεται.
Τα ηλεκτρονικά απόβλητα που δεν ανακυκλώνονται καταλήγουν να συσσωρεύονται στα σπίτια μας ή να πετιούνται στον κάδο για να ταφούν ή να αποτεφρωθούν.
Γνωρίζοντας ότι τα ηλεκτρονικά απόβλητα συχνά περιέχουν τοξικές ουσίες, είναι ζήτημα τόσο για το περιβάλλον όσο και για τη δημόσια υγεία. Και παρόλο που η Ευρώπη κατέχει την πρώτη θέση όσον αφορά την παραγωγή ηλεκτρονικών αποβλήτων κατά κεφαλήν, οι αναπτυσσόμενες χώρες τελικά πληρώνουν το τίμημα.
Πολύτιμοι πόροι
Επίσης, τα ηλεκτρονικά είδη εξακολουθούν να είναι γεμάτα με πολύτιμους πόρους, όπως υλικά σπάνιων γαιών, χαλκό και κοβάλτιο – και οι ακτιβιστές λένε ότι πρέπει να γίνουν πολύ περισσότερα για την επαναχρησιμοποίησή τους.
Μία από τις επιλογές για τη μείωση των ηλεκτρονικών απορριμμάτων μας είναι η επισκευή σπασμένων ηλεκτρονικών. Από τον Μάρτιο του 2021 , η ΕΕ απαιτεί από τους κατασκευαστές πλυντηρίων ρούχων, πλυντηρίων πιάτων, ψυγείων και τηλεοράσεων να διαθέτουν ανταλλακτικά σε επαγγελματίες επισκευαστές για 10 χρόνια.
Οι υπάλληλοι εργάζονται τώρα για να επεκτείνουν αυτό το «δικαίωμα επισκευής» σε smartphone, φορητούς υπολογιστές και άλλες μικρές συσκευές.
Ένα ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που εγκρίθηκε τον Απρίλιο του τρέχοντος έτους ζητά τα προϊόντα να σχεδιάζονται «με τέτοιο τρόπο ώστε να διαρκούν περισσότερο, να επισκευάζονται με ασφάλεια και τα μέρη τους να είναι εύκολα προσβάσιμα και αφαιρούμενα».
Διαβάστε επίσης: Ο Μπάιντεν λέει πως το Twitter διασπείρει ψεύδη σε όλο τον κόσμο