Της Χάρις Βωβού
Το ζήτημα της ψηφιοποίησης των υπηρεσιών που χρησιμοποιούμε καθημερινά στη ζωή μας δεν είναι επίκαιρο, ωστόσο μετά την έξαρση της πανδημίας του Κορωνοϊού και την αναγκαστική καραντίνα που υποβλήθηκε όλος ο πλανήτης, πλέον έχει επανέλθει στη δημόσια διαβούλευση και στην Κύπρο. Η συχνότητα της χρήσης των ψηφιακών μας συσκευών είναι πλέον μεγαλύτερη, με την τηλεργασία, την τηλεκπαίδευση και τις ηλεκτρονικές αγορές να έχουν γίνει πλέον τρόπος ζωής για τους περισσότερους συμπολίτες μας, χωρίς αυτό να σημαίνει απαραίτητα ότι το επίπεδο του ψηφιακού αλφαβητισμού του γενικού πληθυσμού της χώρας μας είναι ικανοποιητικό. Ωστόσο, οι προσπάθειες για ψηφιακό μετασχηματισμό συνεχίζονται και βρίσκουν πρόσφορο έδαφος, καθώς ήδη έχουν γίνει τα πρώτα βήματα σε δημόσιες υπηρεσίες, όπως είναι για παράδειγμα ο ανασχηματισμός των κρατικών ιστοσελίδων με σύγχρονη εικόνα και πρόσβαση μέσω της διαδικτυακής πύλης «gov.cy» και η πλήρης ψηφιακή μετάβαση του Τμήματος Εφόρου Εταιρειών και Διανοητικής Ιδιοκτησίας, που ανακοίνωσε το Υφυπουργείο Έρευνας και Καινοτομίας ότι πρόκειται να υλοποιήσει από το 2023.
Βέβαια η νέα χρονιά φαίνεται πως φέρνει ακόμη μια καινοτομία στη χώρα μας. Όπως ανέφερε στο Economy Today ο υφυπουργός Έρευνας και Καινοτομίας Κυριάκος Κόκκινος, αναμένεται ότι μέσα στον Ιανουάριο έρχεται το πολυσυζητημένο ηλεκτρονικό πορτοφόλι, το οποίο θα περιλαμβάνει διάφορα προσωπικά έγγραφα του πολίτη όπως για παράδειγμα την ταυτότητα, το διαβατήριο και την άδεια οδηγού, τα οποία θα βρίσκονται μέσα στο κινητό του τηλέφωνο. «Ο ψηφιακός μετασχηματισμός έχει ξεκινήσει και τρέχουμε γρήγορα. Δουλεύουμε πάνω στο ηλεκτρονικό πορτοφόλι και θα ανακοινώσουμε - εκτός απροόπτου - την πρώτη έκδοση του μέσα στον Ιανουαρίου». Όπως σημειώνει ο κ. Κόκκινος η θετική εξέλιξη της δοκιμαστικής του φάσης, σε συνεργασία με την Επίτροπο Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων Ειρήνη Λοϊζίδου – Νικολαΐδου, ώστε να ληφθούν όλες οι απαραίτητες εγκρίσεις, δείχνει πως η εφαρμογή του προχωρά και θα είναι σύντομα ένα εργαλείο στα χέρια μας.
Τι είναι το ηλεκτρονικό πορτοφόλι και πώς λειτουργεί
Παρόλο που όλα παρουσιάζονται ότι βαίνουν καλώς για να έχουμε αποτελέσματα αυτόν τον μήνα, ας δούμε τι είναι το ηλεκτρονικό πορτοφόλι και πώς λειτουργεί. Το Economy Today επικοινώνησε με τον Οικονομολόγο Γιάννη Τελώνη, ο οποίος μας εξηγεί ότι το ηλεκτρονικό πορτοφόλι είναι μια έξυπνη εφαρμογή που επιτρέπει στον κάτοχό του να κάνει πληρωμές – συνήθως μικρών ποσών - σε τρίτους χωρίς τη φυσική ανταλλαγή μετρητών. «Νοείται και εξυπακούεται ότι για να γίνει αυτό κατορθωτό και το αντισυμβαλλόμενο μέρος – αυτός δηλαδή που θα πάρει την πληρωμή – έχει την κατάλληλη εφαρμογή για να μπορεί να πάρει την πληρωμή. Ενώ αυτή η ιδέα και η βασική τεχνολογία ήταν διαθέσιμες εδώ και αρκετές δεκαετίες χρειάστηκε πολύ περισσότερος χρόνος από ό,τι αναμενόταν ώστε πρώτον τα διάφορα συστήματα πληρωμών να μιλήσουν μεταξύ τους και δεύτερον να δημιουργηθεί η κρίσιμη μάζα χρηστών ώστε να μπορεί η εφαρμογή να γενικευτεί».
Όσον αφορά στον τρόπο λειτουργίας του, ο κ. Τελώνης σημειώνει ότι η λειτουργία του ηλεκτρονικού πορτοφολιού ως ιδέα είναι απλή. «Στην πιο βασική της εκδοχή τη βρίσκουμε στις προ-πληρωμένες κάρτες κινητής τηλεφωνίας όπου αγοράζουμε μια συγκεκριμένη αξία τηλεφωνικών υπηρεσιών χρησιμοποιώντας μετρητά ή κάρτα και την οποία αξία και αποθηκεύουμε στο κινητό μας για χρήση σε αγορές τηλεφωνικού χρόνου κ.λπ.. Με τον ίδιο τρόπο «γεμίζουμε» το πορτοφόλι μας μεταφέροντας ηλεκτρονικά λεφτά από τον τραπεζικό μας λογαριασμό. Οι πληρωμές γίνονται ως επί το πλείστο με ανέπαφες συναλλαγές, σε ηλεκτρονικό λογαριασμό ή πλέον το πιο συνηθισμένο μέσω των συσκευών συναλλαγών (μηχανών ή εφαρμογών στο κινητό) που διαθέτουν οι επιχειρήσεις. Μάλιστα, η εφαρμογή πληρωμής στο κινητό για τις επιχειρήσεις έδωσε μια νέα ώθηση στο σύστημα αφού ακόμη και ελεύθεροι επαγγελματίες των τεχνικών επαγγελμάτων μπορούν άμεσα να παίρνουν το λαβείν χωρίς χρονοτριβή και γραφειοκρατία».
Τα κύρια χαρακτηριστικά του ηλεκτρονικού πορτοφολιού
Όπως διευκρινίζει, τα κύρια χαρακτηριστικά του ηλεκτρονικού πορτοφολιού είναι η ευχέρεια τροφοδότησής του από διάφορες πηγές, η ασφάλεια που δυνητικά προσφέρει, αφού σε αντίθεση με άλλα μέσα ηλεκτρονικών πληρωμών ο κίνδυνος απώλειας μεγάλου ποσού χρημάτων περιορίζεται από την ιδία τη χρήση του και η ευκολία χρήσης. Και ενώ στα αρχικά στάδια η εφαρμογή απαιτούσε ένα φυσικό μέσο (για παράδειγμα μια πλαστική κάρτα) οι σημερινές εφαρμογές βρίσκονται όλες σε ηλεκτρονικά μέσα για παράδειγμα στο κινητό, συμπληρώνει.
Κληθείς να σχολιάσει ποιες ανάγκες το οδήγησαν να μπει πλέον σε εφαρμογή, ενώ συζητιέται εδώ και δεκαετίες απαντά ότι αρχικά η βασικότερη ανάγκη ήταν η ασφάλεια με την αποφυγή κράτησης μεγάλου ποσού μετρητών για μικροπληρωμές. «Εξίσου σημαντικό ήταν η ευκολία και ταχύτητα διεκπεραίωσης της συναλλαγής. Μια τρίτη παράμετρος ήταν η καλύτερη διαχείριση των χρημάτων. Η ιδέα ως ιδέα άρχισε να μελετάται από τα μεγάλα διεθνή συστήματα πληρωμών όπως η VISA και η Mastercard στις αρχές της δεκαετίας του ’80. Και ενώ τα πρώτα συστήματα ήταν έτοιμα από τα μέσα του ’80 η πρακτική εφαρμογή ήταν άλλο θέμα αφού έπρεπε πρώτα να δημιουργηθεί και να διαδοθεί το ηλεκτρονικό σύστημα αντισυμβαλλόμενων (εκείνη την εποχή οι εγκρίσεις δίνονταν τηλεφωνικά) ώστε να μπορεί να μαζικοποιηθεί το σύστημα και ταυτόχρονα να δημιουργηθεί ένας κρίσιμος όγκος χρηστών. Η πραγματική έκρηξη στη χρήση ήρθε με τη διάδοση του διαδικτύου και της κινητής τηλεφωνίας που έκαναν τον στόχο της μαζικοποίησης όχι μόνο εφικτό αλλά και σημαντικά πιο οικονομικό».
Σύμφωνα με τον κ. Τελώνη, η έλευση της πανδημίας – με όλα τα κακά της -είχε και ένα θετικό. Οι ανέπαφες συναλλαγές που επέβαλε η προφύλαξη από τον ιό ανάγκασαν και τους πιο δύσπιστους καταναλωτές / χρήστες να μάθουν να χρησιμοποιούν το μέσο. Με τη χρονική διάρκεια της πανδημίας η εξοικείωση σχεδόν όλου του καταναλωτικού κοινού επέτρεψε και τη διείσδυση του ηλεκτρονικού πορτοφολιού ως απαραίτητο μέρος της καθημερινότητάς μας, καταλήγει.
Τα οφέλη του ψηφιακού πορτοφολιού
Την ίδια ώρα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προωθεί τη χρήση του ηλεκτρονικού πορτοφολιού στα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, επισημαίνοντας ότι κάθε πολίτης της Ε.Ε. που διαμένει στην Ένωση θα μπορεί να χρησιμοποιεί ένα προσωπικό ψηφιακό πορτοφόλι, το οποίο θα είναι διαθέσιμο στους πολίτες, τους κατοίκους και τις επιχειρήσεις της Ε.Ε. που επιθυμούν να αποδείξουν την ταυτότητά τους ή να επιβεβαιώσουν ορισμένες προσωπικές πληροφορίες και θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί τόσο για διαδικτυακές όσο και για μη διαδικτυακές δημόσιες και ιδιωτικές υπηρεσίες σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, κάθε πρόσωπο που δικαιούται να έχει εθνικό δελτίο ταυτότητας, δικαιούται να έχει και ψηφιακό πορτοφόλι, το οποίο αναγνωρίζεται οπουδήποτε στην Ε.Ε., ενώ παράλληλα είναι ένας απλός και ασφαλής τρόπος ελέγχου των πληροφοριών που επιθυμεί να μοιραστεί με υπηρεσίες που απαιτούν ανταλλαγή πληροφοριών. Επίσης σημειώνεται ότι πρόκειται για ένα εργαλείο, το οποίο λειτουργεί σε εφαρμογές για κινητά τηλέφωνα και άλλες συσκευές για ταυτοποίηση εντός και εκτός διαδικτύου, για αποθήκευση και ανταλλαγή πληροφοριών που παρέχονται από κυβερνήσεις, όπως για παράδειγμα ονοματεπώνυμο, ημερομηνία γέννησης, ιθαγένεια, για αποθήκευση και ανταλλαγή πληροφοριών που παρέχονται από αξιόπιστες ιδιωτικές πηγές και για χρήση των πληροφοριών για την επιβεβαίωση του δικαιώματος διαμονής, εργασίας ή σπουδών σε συγκεκριμένο κράτος μέλος.
Διαδικτυακή πλατφόρμα διαβούλευσης για ευρωπαϊκά πορτοφόλια
Επιπλέον, μέσα από τις ενέργειες ψηφιακού μετασχηματισμού των κρατών μελών της Ε.Ε., η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαθέτει μια διαδικτυακή πλατφόρμα για τη συγκέντρωση παρατηρήσεων από όλους τους ενδιαφερόμενους για τη διαμόρφωση των μελλοντικών ευρωπαϊκών πορτοφολιών ψηφιακής ταυτότητας. Η διαδικτυακή πλατφόρμα θα παραμείνει ανοικτή για την υποβολή σχολίων καθ’ όλη τη διάρκεια των νομοθετικών διαπραγματεύσεων και έως ότου η κοινή εργαλειοθήκη αναπτυχθεί από τα κράτη μέλη, ώστε τα ευρωπαϊκά πορτοφόλια ψηφιακής ταυτότητας να καταστούν πρακτικό εργαλείο για όλους, σημειώνεται.
«Χρησιμοποιώντας το ευρωπαϊκό ψηφιακό πορτοφόλι, ο χρήστης πρέπει μόνο να επιλέξει τα απαραίτητα έγγραφα που είναι αποθηκευμένα τοπικά στο ψηφιακό του πορτοφόλι ώστε να απαντήσει στο αίτημα της τράπεζας. Στη συνέχεια, δημιουργούνται και αποστέλλονται με ασφάλεια ψηφιακά έγγραφα για επαλήθευση στην τράπεζα, η οποία στη συνέχεια μπορεί να συνεχίσει τη διαδικασία υποβολής της αίτησης. Μόνο το 14% των παρόχων βασικών δημόσιων υπηρεσιών σε όλα τα κράτη μέλη επιτρέπουν τη διασυνοριακή επαλήθευση ταυτότητας με σύστημα ηλεκτρονικής ταυτοποίησης, για παράδειγμα για την απόδειξη της ταυτότητας ενός προσώπου στο διαδίκτυο χωρίς την ανάγκη κωδικού πρόσβασης. Ο αριθμός των περιπτώσεων επιτυχούς διασυνοριακής επαλήθευσης ταυτότητας ανά έτος είναι πολύ μικρός, αν και καταγράφεται αύξηση».
Ωστόσο, ο δρόμος για την πλήρη ψηφιοποίηση των υπηρεσιών είναι ακόμη μακρύς, αφού σήμερα μόνο το 60% περίπου του πληθυσμού της Ε.Ε. σε 14 κράτη μέλη είναι σε θέση να χρησιμοποιεί την εθνική του ηλεκτρονική ταυτότητα σε διασυνοριακό επίπεδο. Σύμφωνα με έρευνα του Ευρωβαρόμετρου, το 72% των χρηστών επιθυμούν να γνωρίζουν τον τρόπο επεξεργασίας των δεδομένων τους όταν χρησιμοποιούν λογαριασμούς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το 63% των πολιτών της Ε.Ε. επιθυμούν μια ασφαλή ενιαία ψηφιακή ταυτότητα για όλες τις διαδικτυακές υπηρεσίες.
Το ηλεκτρονικό πορτοφόλι είναι πλέον διαθέσιμο σε κάθε πολίτη της Ε.Ε., κάτοικο ή επιχείρηση στην Ε.Ε. που επιθυμεί να το χρησιμοποιήσει, ενώ προσφέρει πολλαπλές δυνατότητες χρήσης ως μεθόδου ταυτοποίησης ή επιβεβαίωσης ορισμένων προσωπικών χαρακτηριστικών, με σκοπό την πρόσβαση σε δημόσιες και ιδιωτικές ψηφιακές υπηρεσίες σε ολόκληρη την Ε.Ε., τονίζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Απομένει λοιπόν να το καλωσορίσουμε και εμείς στην Κύπρο με σεβασμό και σύνεση στη χρήση του, ως ένα κομμάτι της τεχνολογικής μας εξέλιξης και των νέων αναγκών που ήρθαν για να μείνουν στη ζωή μας.
Διαβάστε επίσης: Ήρθε από τη Νέα Υόρκη στην Κύπρο και άρπαξε την ευκαιρία στο επιχειρείν