Πολύ µεγάλο στοίχηµα είναι για τις τράπεζες ο λεγόµενος "ψηφιακός µετασχηµατισµός" (digital transformation). Η παγκόσµια χρηµατοπιστωτική κρίση έχει διαµορφώσει νέα δεδοµένα στο χρηµατοοικονοµικό σκηνικό, την ίδια στιγµή που έχουν αλλάξει οι ανάγκες σε ό,τι αφορά στο πλαίσιο και τον τρόπο λειτουργίας των χρηµατοπιστωτικών ιδρυµάτων, καθώς και οι απαιτήσεις των καταναλωτών.
Είναι ευρέως παραδεκτό ότι στην Κύπρο το ύψος των "κόκκινων" δανείων αποτελεί τη µεγαλύτερη πρόκληση για τις τράπεζες που συνεχίζουν να βλέπουν τον αριθµό των µη εξυπηρετούµενων δανείων σε υψηλά ακόµη επίπεδα. Στη µεγάλη αυτή πρόκληση, µια ανοικτή πληγή για το χρηµατοπιστωτικό σύστηµα του τόπου, προστίθεται και µια εξίσου σηµαντική πρόκληση που, ωστόσο, η επιτυχία της αναµένεται να φέρει το τραπεζικό σύστηµα στη νέα εποχή, µε θετικά αποτελέσµατα.
Ο λεγόµενος "ψηφιακός µετασχηµατισµός" θέτει σε επιφυλακή όλα τα χρηµατοπιστωτικά ιδρύµατα, αλλά και ιδιωτικές εταιρείες που εντοπίζουν τις νέες ανάγκες των καταναλωτών και σπεύδουν να τις ικανοποιήσουν.
Οι εξελίξεις σε παγκόσµιο και ευρωπαϊκό επίπεδο, η ραγδαία άνοδος της τεχνολογίας και η αύξηση της χρήσης των νέων έξυπνων συσκευών δεν θα µπορούσαν να αφήσουν ανεπηρέαστα τα χρηµατοπιστωτικά ιδρύµατα, τα οποία καλούνται ταυτόχρονα από τα ευρωπαϊκά Σώµατα να συµµορφώνονται µε τους νέους ευρωπαϊκούς Κανονισµούς και Οδηγίες που αφορούν στις ηλεκτρονικές πληρωµές.
Τι αλλάζει το 2018
Προς την κατεύθυνση αυτή κινείται και η αναθεωρηµένη ευρωπαϊκή Οδηγία PSD2 (Οδηγία για Υπηρεσίες Πληρωµών), η οποία τίθεται σε ισχύ από τις 13 Ιανουαρίου 2018. Σύµφωνα µε τον Ανώτερο Λειτουργό του Συνδέσµου Τραπεζών Κύπρου, κ. Μάριο Νικολάου, "η Οδηγία προωθεί τους ακόλουθους στόχους: την καινοτοµία στις πληρωµές, τον ανταγωνισµό και τη διασφάλιση των νοµικών δικαιωµάτων µη τραπεζικών ιδρυµάτων, ενώ ταυτόχρονα διευρύνεται και το πεδίο δράσης της Οδηγίας για συναλλαγές σε άλλα νοµίσµατα πέραν του ευρώ". Προσθέτει, ακόµη, ότι "η Οδηγία διασφαλίζει ότι οι πληρωµές θα γίνονται γρήγορα και µε περισσότερη ασφάλεια, ειδικότερα σε θέµατα καρτών", τονίζοντας ότι "η Οδηγία αφορά µόνο ηλεκτρονικές πληρωµές (εκτός µετρητά και επιταγές), ενώ ένας άλλος στόχος είναι η περαιτέρω διασφάλιση της απάτης και των κλοπών". Τέλος, αναφέρει πως "η Οδηγία PSD2 νοµιµοποιεί το λεγόµενο Open Banking".
Οι νέες τεχνολογίες
Πέρα από το πλαίσιο των νοµοθετικών ρυθµίσεων, η προσοχή στρέφεται στις νέες τάσεις της αγοράς. Οι ραγδαίες εξελίξεις στην τεχνολογία και οι νέες τάσεις που διαµορφώνονται ωθούν τις τράπεζες και άλλες ιδιωτικές εταιρείες να δώσουν περισσότερη έµφαση στη διαδικτυακή τραπεζική και στις ηλεκτρονικές συναλλαγές. Η αύξηση στη χρήση του διαδικτύου, καθώς και η χρήση και οι δυνατότητες που προσφέρουν οι νέες έξυπνες συσκευές δηµιουργούν νέα δεδοµένα που µπορούν να ικανοποιηθούν µε καινοτόµες λύσεις.
Νέες διαδικτυακές πλατφόρµες και εφαρµογές, τα γνωστά app, παρουσιάζονται στην αγορά, και σε αυτό βοηθά σηµαντικά και η εµφάνιση σε παγκόσµιο επίπεδο των εταιρειών FinTech (Financial Technology). Αν και η γενικότερη εκτίµηση που υπάρχει είναι πως οι FinΤech θα µπορούσαν να λειτουργήσουν ανταγωνιστικά για τις τράπεζες, µια άλλη σχολή σκέψης, που κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος, διατυπώνει την άποψη ότι και οι δυο θα µπορούσαν να συνυπάρξουν και να συνεργαστούν.
Είναι κατανοητό ότι αλλάζει άρδην το σκηνικό στο εγχώριο χρηµατοπιστωτικό σύστηµα. Τα τραπεζικά ιδρύµατα ακολουθούν τις διεθνείς τάσεις χωρίς αυτό να σηµαίνει ότι αφήνουν πίσω τους την κουλτούρα της "παραδοσιακής τραπεζικής".
Η νέα κουλτούρα που καλούνται να αναπτύξουν σχετίζεται µε την υιοθέτηση ενός νέου µοντέλου που σχετίζεται άµεσα µε την ψηφιοποίηση, την καινοτοµία, την εξυπηρέτηση των πελατών, προσφέροντας νέες εµπειρίες. Ταυτόχρονα καλούνται να ξεπεράσουν ακόµη ένα σηµαντικό θέµα που σχετίζεται µε τη µεγαλύτερη ασφάλεια στις τραπεζικές συναλλαγές.
Συγκεκριµένα, αναφέρουµε ότι η EY Κύπρου σε πρόσφατη έρευνά της καταδεικνύει ανάµεσα σε άλλα ότι "καθώς οι προκλήσεις της αγοράς συνεχίζονται, 60% των τραπεζών σχεδιάζουν να επενδύσουν σε νέες τεχνολογίες".
Όπως επισηµαίνεται, "η πλειοψηφία των τραπεζών (60%) επενδύουν σε νέες τεχνολογίες που σχετίζονται µε την εξυπηρέτηση πελατών (customer facing technologies)". Σύµφωνα µε την έρευνα, "οι δύο προτεραιότητες των τραπεζών είναι η διαχείριση των κινδύνων που σχετίζονται µε το κύρος και τη φήµη τους (reputayional risk) και η ικανοποίηση του εποπτικού πλαισίου".
Οι δύο αυτές προτεραιότητες δεικνύουν τη συνεχιζόµενη ανάγκη για εξισορρόπηση της διαχείρισης κινδύνων και της δηµιουργίας των µελλοντικών µηχανισµών ανάπτυξης. Μεταξύ άλλων, η έρευνα "ενθαρρύνει τις τράπεζες να κάνουν λιγότερα, να εξορθολογίσουν το λειτουργικό τους µοντέλο και να συνεργαστούν µε εταιρείες Fintech, blockhain και industry disruptors (εταιρείες πρωτοπόρους στον τοµέα της χρηµατοοικονοµικής τεχνολογίας) για την παροχή καλύτερων υπηρεσιών".
Οι τεχνολογικές εξελίξεις μέσα από τρεις ομίλους:
NETinfoPay: Η Νέα καινοτομία στις ηλεκτρονικές πληρωμές
Όμιλος Ελληνικής Τράπεζας: Έρχονται οι καινοτόμες βιομετρικές κάρτες
ΣΚΤ: Πρωτοπορία και καινοτομία στις ηλεκτρονικές συναλλαγές