Της Θεοδώρας Νικολάου
Τέρμα στις γκρίζες ζώνες που αποδεδειγμένα υπήρχαν, αλλά και στον μονοθεματικό τύπο που χαρακτήριζε το κυπριακό επενδυτικό πρόγραμμα, που ωθούσε όλες τις επενδύσεις στον τομέα των ακινήτων, επιχειρεί να βάλει το Υπουργείο Εσωτερικών. Με τους νέους κανονισμούς που ενέκρινε η κυβέρνηση –απομένει μόνο να δοθεί το πράσινο φως και από τη Βουλή– μπαίνουν πιο αυστηρά κριτήρια στον τρόπο που χορηγούνται τα διαβατήρια.
Πρωτίστως γίνεται άμεση η διασύνδεση του προγράμματος με την ευρωπαϊκή νομοθεσία για το ξέπλυμα βρόμικου χρήματος, τον περιβόητο νόμο A.M.L. (Anti-Money Laundering), τον νόμο που χρησιμοποιούν η Κεντρική Τράπεζα Κύπρου και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Περαιτέρω, δίνεται η δυνατότητα στους επενδυτές για συμμετοχή και σε άλλες κυπριακές εταιρείες και όχι μόνο στην οικοδομική βιομηχανία, ώστε από τη μια τα χρήματα που επενδύονται στη χώρα μας να παραμένουν εδώ και από την άλλη να ενθαρρυνθεί η καινοτομία και η ανάπτυξη και σε άλλους τομείς.
Παράλληλα, οι αιτητές πλέον θα έχουν την υποχρέωση, πέραν της βασικής επένδυσης, να συνεισφέρουν ένα σημαντικό ποσό τόσο στον Κυπριακό Οργανισμό Ανάπτυξης Γης όσο και στο Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας, χρήματα τα οποία θα εισρέουν στο πρόγραμμα για προσιτή κατοικία με σκοπό την παροχή βοήθειας σε όσους έχουν ανάγκη, συμβάλλοντας ταυτόχρονα και στη συγκράτηση των ενοικίων.
Νέες ευκαιρίες επενδύσεων
Το πρόγραμμα ξεκίνησε το 2008 και στην εξέλιξη του χρόνου έχει τροποποιηθεί τρεις φορές, με στόχο τη βελτίωση κάποιων αδυναμιών αλλά και την εισαγωγή ασφαλιστικών δικλείδων. Η τελευταία και πιο πρόσφατη προσπάθεια της κυβέρνησης για βελτίωση του προγράμματος ήρθε με την κατάθεση των νέων κανονισμών που θα διέπουν τη λειτουργία του.
Στους κανονισμούς, τα οικονομικά κριτήρια παραμένουν στα ίδια επίπεδα, δηλαδή απαιτείται επένδυση δύο εκατομμυρίων ευρώ συν αγορά κατοικίας, η οποία θα πρέπει να διατηρηθεί από τον επενδυτή εφ’ όρου ζωής, αξίας €500.000 συν ΦΠΑ. Παραμένει παράλληλα η οροφή των 700 πολιτογραφήσεων τον χρόνο. Ωστόσο, δίνεται πλέον η δυνατότητα για εναλλακτικούς τρόπους επενδυτικών επιλογών για όσους θα ενταχθούν στο πρόγραμμα, όπως η συμμετοχή σε επιχειρήσεις ή σε κυπριακές εταιρείες με τη μέθοδο της απόκτησης μετοχικού κεφαλαίου. Έτσι, το πρόγραμμα δεν είναι πλέον «μονοθεματικό», αφού μέχρι πρότινος οι επενδύσεις έπρεπε να γίνονται στην οικοδομική βιομηχανία, ενώ τώρα οι επενδυτές αποκτούν προοπτική συμμετοχής σε μια σειρά από εγχώριες εταιρείες, νοουμένου ότι αυτές έχουν τόσο νομική όσο και φυσική παρουσία στο νησί. Με αυτόν τον τρόπο τα χρήματα θα επενδύονται στη χώρα μας και θα παραμένουν εδώ, ενώ παράλληλα θα ενθαρρυνθούν η καινοτομία και η ανάπτυξη διαφόρων τομέων.
Μια άλλη ιδιαιτερότητα που εισάγεται στο πρόγραμμα είναι η υποχρέωση των υποψηφίων να προσφέρουν, ταυτόχρονα με την κατάθεση της αίτησης, ποσό €75.000, που θα προορίζεται για τον ΚΟΑΓ ώστε να χρησιμοποιηθεί από την κυπριακή κυβέρνηση για τα θέματα στεγαστικής πολιτικής, καθώς και πρόσθετο ίσο ποσό που θα κατατίθεται στο Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας για την ανάπτυξη των καινοτόμων επιχειρήσεων και δραστηριοτήτων. Για παράδειγμα, αν υπάρχουν 200 αιτήσεις, θα διοχετευθούν στο πρόγραμμα για την προσιτή κατοικία συνολικά €18 εκατ. με σκοπό την παροχή βοήθειας σε όσους έχουν ανάγκη, κάτι που θα συμβάλει παράλληλα και στη συγκράτηση των ενοικίων.
Διασύνδεση με τον νόμο για το ξέπλυμα
Ως η σημαντικότερη ίσως πρόνοια των κανονισμών για το κυπριακό επενδυτικό πρόγραμμα μπορεί να χαρακτηριστεί η διασύνδεση των κανονισμών και κατ’ επέκταση του ίδιου του προγράμματος με τον νόμο για το ξέπλυμα βρόμικου χρήματος, κάτι το οποίο, σύμφωνα με τον Υπουργό Εσωτερικών, Νίκο Νουρή, θα βοηθήσει στη διεκπεραίωση και την εξέταση των αιτήσεων. Συγκεκριμένα, πλέον το πρόγραμμα διασυνδέεται ξεκάθαρα με την ευρωπαϊκή νομοθεσία για το ξέπλυμα βρόμικου χρήματος, τον περιβόητο νόμο A.M.L., τον νόμο που χρησιμοποιούν η Κεντρική Τράπεζα Κύπρου και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, οπότε δεν θα υπάρχουν γκρίζες ζώνες για το ποιοι θεωρούνται πολιτικά εκτεθειμένα πρόσωπα.
Ανακαλούνται 29 υπηκοότητες
Χαρακτηριστικό του νέου προγράμματος είναι επίσης οι πιο αυστηροί κανονισμοί, ώστε να υπάρχει ανάκληση της παραχώρησης υπηκοότητας με ξεκάθαρο τρόπο, όπως στην περίπτωση κατά την οποία διαπιστώνεται ότι ο υποψήφιος για πολιτογράφηση είτε ενέχεται είτε έχει καταδικαστεί για σοβαρό αδίκημα. Μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες, εφόσον δοθεί το πράσινο φως και από τη Βουλή και οι κανονισμοί ψηφιστούν σε νόμο, η κυβέρνηση θα είναι σε θέση να ανακαλέσει 29 υπηκοότητες που δόθηκαν στα πλαίσια του προγράμματος, για παραβιάσεις που έγιναν εντός των προηγούμενων δέκα ετών. Συγκεκριμένα, ανακλήσεις υπηκοότητας μπορούν να γίνουν σε περίπτωση καταδίκης για αδίκημα πέραν των πέντε ετών σε οποιαδήποτε χώρα, για άτομα που καταζητούνται από την Interpol ή τη Europol, για άτομα που δεν συμμορφώνονται με τα κριτήρια και τις επιπρόσθετες προϋποθέσεις που προνοούνται στους σχετικούς κανονισμούς και για άτομα στα οποία έχουν επιβληθεί διεθνείς κυρώσεις.
Σημειώνεται πως οι κανονισμοί εγκρίθηκαν από το Υπουργικό Συμβούλιο περί τα μέσα Ιουνίου και αυτό το διάστημα βρίσκονται υπό συζήτηση στην αρμόδια Κοινοβουλευτική Επιτροπή. Όπως δήλωσε στο Economy Today η πρόεδρος της Επιτροπής Εσωτερικών, Ελένη Μαύρου, στόχος είναι να τεθούν προς ψήφιση οι κανονισμοί στην τελευταία συνεδρία της Ολομέλειας του Σώματος πριν από τις διακοπές του καλοκαιριού, η οποία θα διεξαχθεί είτε στις 17 είτε στις 24 Ιουλίου 2020.
Σήμερα εκκρεμούν 250 αιτήσεις
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του Υπουργείου Εξωτερικών, από την 1η Ιουνίου 2013 μέχρι τις 31 Μαΐου 2020 υποβλήθηκαν 4.280 αιτήσεις επενδυτών/επενδυτριών. Κατά την ίδια χρονικά περίοδο εγκρίθηκαν 3.031 αιτήσεις επενδυτών/επενδυτριών.
Οι τελευταίες αλλαγές στο πρόγραμμα εφαρμόστηκαν από τις 15 Μαΐου 2019 και εντεύθεν. Από εκείνη την ημερομηνία και μετά, υποβλήθηκαν 280 αιτήσεις επενδυτών/επενδυτριών. Αυτή τη στιγμή εκκρεμούν για εξέταση περί τις 250 αιτήσεις επενδυτών. Στις 15 Μαρτίου 2020 δόθηκαν οδηγίες για επίσπευση των διαδικασιών εξέτασης, συνεπώς οι αιτήσεις που εξετάστηκαν από τις 15 Μαρτίου μέχρι σήμερα δεν περιλαμβάνονται σε αυτόν τον αριθμό.
Στα ακίνητα οι πλείστες επενδύσεις
Όπως διαφάνηκε σε σχετική μελέτη για το κυπριακό επενδυτικό πρόγραμμα και την επίδρασή του στην οικονομία, η οποία διενεργήθηκε από το Υπουργείο Οικονομικών και εκδόθηκε τον Φεβρουάριο του 2019, από το 2013 μέχρι και το 2018 είχαν εισρεύσει στην οικονομία γύρω στα €6,6 δισ. από το πρόγραμμα παραχώρησης κυπριακού διαβατηρίου, υπό την προϋπόθεση επένδυσης ύψους €2,5 εκατ.
Το μεγαλύτερο μέρος των επενδύσεων που αφορούσαν πολιτογραφήσεις (ποσό €3,7 δισ.) έγινε στην αγορά ακινήτων, ενώ και οι επενδύσεις σε μετοχές, όπως ενδεχομένως να αποτυπώνονται στα στοιχεία του Υπουργείου, κατά μεγάλο ποσοστό αφορούν έμμεσες επενδύσεις σε ακίνητα, όπως γραφεία, ξενοδοχεία και φοιτητικά διαμερίσματα. Υπάρχουν επίσης επενδύσεις σε μερίδια επενδυτικών ταμείων αλλά και πολιτογραφήσεις υψηλόβαθμων στελεχών εταιρειών με πολύ μεγάλες επενδύσεις στην Κύπρο.
Όσον αφορά τις εθνικότητες των ατόμων των οποίων είχε εγκριθεί η πολιτογράφησή τους, πρώτη με διαφορά στην εν λόγω μελέτη ήταν η ρωσική, ακολουθούσε η κινεζική και με μικρότερο αριθμό επενδυτών η ουκρανική, η λιβανέζικη και η σαουδαραβική.