Του Μιχάλη Αντωνίου*
Το 2020 μπορεί εύκολα να χαρακτηριστεί ως η πιο ανατρεπτική χρονιά των τελευταίων ετών. Στην εξηντάχρονη ιστορία της, η Ομοσπονδία Εργοδοτών και Βιομηχάνων (ΟΕΒ) ήταν μάρτυρας και πρωταγωνιστής όλων των ιστορικών οικονομικών γεγονότων και αναταραχών, όμως η παγκόσμια κρίση που προκάλεσε η πανδημία του κορωνοϊού SARS-CoV-2 ήταν τεράστια, τόσο σε γεωγραφική όσο και σε χρονική έκταση. Γι’ αυτό και η χρονιά που αρχίζει αναμένεται να είναι ξεχωριστή, γεμάτη με προκλήσεις που οφείλουμε να διαχειριστούμε, αλλά και με σημαντικές ευκαιρίες και αισιόδοξες προοπτικές στον εγγύς ορίζοντα που πρέπει να αξιοποιήσουμε.
Η ΒΑΣΙΚΗ ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΥΠΡΟ
Η βασικότερη πρόκληση που έχουμε μπροστά μας σχετίζεται με τον ίδιο τον ιό που προκάλεσε αυτή την αναταραχή. Πρωταρχικός μας στόχος είναι η λήξη ή έστω ο περιορισμός σε μεγάλο βαθμό της πανδημίας. Σημαντικό ρόλο στην προσπάθεια αυτή θα παίξουν τα εμβόλια που ετοίμασαν επιστημονικές ομάδες σε ολόκληρο τον κόσμο. Με ανακούφιση βλέπουμε ότι ήδη οι φαρμακευτικές εταιρείες είναι έτοιμες να προσφέρουν λύσεις που υπόσχονται ασφάλεια στην υγεία μας και ανοσία σε πολύ υψηλά ποσοστά. Γι’ αυτό είναι σημαντικό η κοινωνία να δείξει μαζικά εμπιστοσύνη στην επιστήμη, έτσι ώστε να επιστρέψουμε το ταχύτερο δυνατόν στην κανονικότητα.
Αισιοδοξούμε ότι μόλις ο παγκόσμιος και ο εγχώριος πληθυσμός αποκτήσει ανοσία στον COVID-19, η ανάκαμψη της οικονομίας θα είναι ραγδαία, αφού ο ιός ήταν ουσιαστικά ο μοναδικός ανασταλτικός παράγοντας κατά την περίοδο αυτή. Πρόκληση για την Κύπρο θα είναι η έγκαιρη ενεργοποίηση όλων των φορέων, μηχανισμών και εργαλείων της οικονομίας, ώστε η ολική αποκατάσταση της οικονομικής σταθερότητας και η μετάβαση στην επόμενη μέρα να κυλήσουν ομαλά, με ταχύτητα και χωρίς προβλήματα.
Η ΖΗΜΙΑ ΣΤΟΝ ΤΟΥΡΙΣΜΟ
Κάποιοι τομείς κατόρθωσαν αργά ή γρήγορα να προσαρμοστούν στη νέα πραγματικότητα και να επανέλθουν σε αξιοπρεπή επίπεδα οικονομικής δραστηριότητας. Όμως η δραματική μείωση στις μετακινήσεις προσώπων καθήλωσε πλήρως τον συστημικό κλάδο του τουρισμού. Η κατακόρυφη μείωση στις αφίξεις ξένων επισκεπτών στο νησί καταδεικνύει το μέγεθος των απωλειών για την ευρύτερη τουριστική βιομηχανία. Η καταστολή της πανδημίας θα συμβάλει στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των ταξιδιωτών, ιδιαίτερα προς τις αερομεταφορές, που είναι σχεδόν η μοναδική μορφή μεταφοράς τουριστών στο νησί.
Τα νέα δεδομένα που έφερε στη ζωή μας ο κορωνοϊός το 2020 ανάγκασαν τον επιχειρηματικό κόσμο να προβεί σε απότομες και ριζικές αλλαγές. Μέσα σε διάστημα ημερών ή ακόμα και ωρών, είδαμε επιχειρήσεις να εφαρμόζουν για πρώτη φορά πρακτικές και μεθόδους που λίγες μέρες προηγουμένως φάνταζαν απομακρυσμένες, ως και απίθανες. Η ΟΕΒ γνωρίζει καλά τη δύναμη που δείχνει ο Κύπριος επιχειρηματίας στις δυσκολότερες στιγμές και μάθαμε να κρατάμε τα θετικά στοιχεία που προκύπτουν μετά από κάθε εμπόδιο που παρουσιάζεται. Μια σημαντική πρόκληση θα είναι να κρατήσουμε και να εξελίξουμε για ένα καλύτερο αύριο όλα αυτά που εξ ανάγκης μάθαμε κατά το 2020, αλλά τελικά μας άρεσαν!
ΣΕ ΜΟΝΙΜΟΤΕΡΗ ΒΑΣΗ Η ΤΗΛΕΡΓΑΣΙΑ
Η κρίση της πανδημίας υπήρξε η αφορμή για την επιτάχυνση του ψηφιακού μετασχηματισμού, που μετατράπηκε από εκκρεμότητα σε αναγκαιότητα. Η τηλεργασία, πέρα από προσωρινή λύση έκτακτης ανάγκης, μπορεί να εφαρμοστεί σε μονιμότερη βάση, με αρκετά πλεονεκτήματα τόσο για τον εργαζόμενο όσο και για τον εργοδότη. Επίσης, η αδυναμία στην πραγματοποίηση κατ’ ιδίαν επαφών, συναντήσεων και μαζικών συναθροίσεων μάς ανάγκασε να καταφύγουμε στις εύχρηστες λύσεις που μας παρέχει η τεχνολογία – η γνωστή πια σε όλους τηλεδιάσκεψη.
ΤΟ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ
Το αναγκαστικό κλείσιμο καταστημάτων και εμπορικών κέντρων και οι περιορισμοί στις μετακινήσεις, που επιβλήθηκαν στη διάρκεια της πανδημίας, ανάγκασαν πολλές επιχειρήσεις να καταφύγουν στο ηλεκτρονικό εμπόριο. Θέλοντας και μη, πολλοί Κύπριοι επιχειρηματίες αλλά και καταναλωτές χρησιμοποίησαν για πρώτη φορά ηλεκτρονικές πλατφόρμες για την πώληση και αγορά προϊόντων, διαπιστώνοντας πολλαπλά πλεονεκτήματα και προοπτικές.
ΤΙ ΠΡΟΤΕΙΝΟΥΜΕ
Η ΟΕΒ θα συνεχίσει να προασπίζεται το επιχειρείν και να προστατεύει την απασχόληση, προτείνοντας λύσεις που θα ισορροπούν τη δημόσια υγεία και την επιχειρηματικότητα. Στα πλαίσια αυτά, σημαντικά επίσης παραμένουν:
• Η ορθή και αποτελεσματική αξιοποίηση των κεφαλαίων που θα αντλήσει η Κύπρος από τα διάφορα ταμεία της Ε.Ε. (Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, Πρόγραμμα SURE) και από τη συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (Ταμείο Επιχειρηματικότητας Κύπρου, Σχέδιο Παραχώρησης Κυβερνητικών Εγγυήσεων, Πανευρωπαϊκό Ταμείο Εγγυήσεων κλπ.), έτσι ώστε να αντιμετωπιστούν με επιτυχία οι επιπτώσεις της υγειονομικής κρίσης στην οικονομία και στην απασχόληση. Ήδη στις 17 Νοεμβρίου έχει ανακοινωθεί η αποδέσμευση του ποσού των €250 εκατ. από το Πρόγραμμα SURE.
• Οι προκλήσεις που συνεχίζουν να ταλανίζουν την κυπριακή οικονομία, με κυριότερες αυτές που αφορούν την υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων της δημόσιας υπηρεσίας, της τοπικής αυτοδιοίκησης, της δικαιοσύνης και του εκπαιδευτικού συστήματος και τη συνέχιση της εισαγωγής κατά τρόπο οριζόντιο της ψηφιακής οικονομίας και της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης.
• Η πλήρης αποκατάσταση της σταθερότητας στο χρηματοπιστωτικό μας σύστημα, με την επιτάχυνση της μείωσης των ΜΕΔ και την προσαρμογή του συστήματος στις διαρκώς αυξανόμενες απαιτήσεις των εποπτικών μηχανισμών αλλά και στις ανάγκες της ψηφιακής εποχής.
• Η προσέλκυση ξένων επενδυτών, που είναι ύψιστης σημασίας για την απασχόληση και τη δραστηριοποίηση των κυπριακών επιχειρήσεων. Παράλληλα, η εφαρμογή φορολογικών και άλλων ισχυρών κινήτρων για διεθνείς εταιρείες, ιδιαίτερα σε τομείς τεχνολογιών αιχμής, για απόκτηση φυσικής παρουσίας στην Κύπρο με headquartering ή με άλλο τρόπο.
• Η εφαρμογή της Εθνικής Βιομηχανικής Πολιτικής 2019-2030, η οποία αποτελεί ένα project κομβικής σημασίας για την ανάπτυξη και αντιμετώπιση των προκλήσεων του κλάδου.
• Η «πράσινη» ατζέντα, η οποία θα πρέπει να παραμείνει στον κατάλογο των προτεραιοτήτων των εθνικών πολιτικών, αφού οι στόχοι για την ενέργεια και το κλίμα για το 2020 και το 2030 παραμένουν δεσμευτικοί.
Η ΟΕΒ θα δουλέψει συστηματικά ώστε το 2021 να αντιστρέψει τις αρνητικές συνέπειες του κορωνοϊού, να αναχαιτίσει τις τραγικές απώλειες και να θέσει εκ νέου την οικονομία σε αναπτυξιακή πορεία.
*Γενικού Διευθυντή της ΟΕΒ