Το 2021 βρήκε την Κύπρο, όπως και τον υπόλοιπο πλανήτη, στην αναζήτηση τρόπων διαχείρισης των συνεπειών της πρωτοφανούς υγειονοµικής κρίσης, εν αναµονή ενός ασφαλούς και αποτελεσµατικού εµβολίου. Πέρα από τα άµεσα µέτρα στήριξης που έλαβε και συνεχίζει να λαµβάνει η κυβέρνηση, τα οποία συγκράτησαν την ανεργία και στήριξαν τη βιωσιµότητα των επιχειρήσεων, ήταν ολοφάνερο πως η οικονοµία χρειαζόταν µια ακόµη τονωτική ένεση για να επανακάµψει και να µπει σε τροχιά ανάπτυξης.
Πέρσι, λοιπόν, τέτοια εποχή, είχαµε την προσδοκία, κι ευτυχώς δεν διαψευστήκαµε, ότι σύντοµα θα ξεκινούσε η αντίστροφη µέτρηση για αντιµετώπιση της πανδηµίας. Η επιστροφή στη µερική, έστω, κανονικότητα από τις αρχές του έτους ώθησε το Υπουργείο Ενέργειας, Εµπορίου και Βιοµηχανίας να κάνει αυτό που είχαν περισσότερο ανάγκη τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις: να παραχωρήσει κίνητρα για την επανεκκίνηση.
ΣΧΕ∆ΙΑ ΧΟΡΗΓΙΩΝ
Ήδη, από τους προηγούµενους µήνες, είχαµε καταβάλει µια τεράστια προσπάθεια για τη σωστή προετοιµασία των σχεδίων χορηγιών που θα ανακοινώναµε. Τα σχέδια απλοποιήθηκαν και ψηφιοποιήθηκαν, ενώ κατά τον επανασχεδιασµό τους επήλθαν και ουσιαστικές αλλαγές, όπως η αύξηση του ύψους της επιδότησης και η παροχή επιπλέον µοριοδότησης σε αιτητές ορεινών περιοχών και σε τοµείς έξυπνης εξειδίκευσης.
Έτσι, στις 9 Φεβρουαρίου, όταν προκηρύχθηκε το πρώτο µας σχέδιο για στήριξη των µικροµεσαίων επιχειρήσεων του µεταποιητικού τοµέα, συνολικού ύψους €50 εκατ., ήµασταν πανέτοιµοι να ανταποκριθούµε στη δίψα της αγοράς για χρηµατοδότηση. Υπήρξε µεγάλο ενδιαφέρον για το εν λόγω σχέδιο, το οποίο δέχθηκε 652 αιτήσεις.
Ακριβώς έναν µήνα µετά και συγκεκριµένα στις 9 Μαρτίου, προκηρύξαµε το σχέδιο ενεργειακής αναβάθµισης στις κατοικίες, στο οποίο αιτήθηκαν 2.152 νοικοκυριά. Ακολούθησαν τον Απρίλιο τα σχέδια κινήτρων για θερµοµόνωση οροφής ή/και εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστηµάτων και για εγκατάσταση ηλιακών θερµοσιφώνων, ύψους €7,7 εκατ., τα οποία αναµενόταν ως το τέλος του χρόνου να δεχθούν 5.000 αιτήσεις.
Τον Μάιο προκηρύξαµε το σχέδιο ενίσχυσης της νέας επιχειρηµατικότητας, ύψους €30 εκατ., το οποίο δέχθηκε πέραν των 650 αιτήσεων. Παράλληλα, προκηρύξαµε προγράµµατα ύψους €2 εκατ. για τη µεταποίηση, την ενεργειακή αναβάθµιση οικιών και τη νέα επιχειρηµατικότητα, στις Βρετανικές Βάσεις. Συνολικά, το ύψος των κονδυλίων που διαθέσαµε το 2021 ανήλθε σε περίπου €130 εκατ., ξεπερνώντας το συνολικό ποσό που είχε διατεθεί για ολόκληρη την προηγούµενη προγραµµατική περίοδο 2014-2020.
ΤΑ ΚΙΝΗΤΡΑ ΑΠΟ ΜΟΝΑ ΤΟYΣ
∆ΕΝ ΑΡΚΟΥΝ
Τα κίνητρα από µόνα τους, βεβαίως, δεν αρκούν για να µπουν τα θεµέλια για την ανάκαµψη και την αλλαγή του µοντέλου διαβίωσης και ανάπτυξης της χώρας µας, βάσει των αρχών της πράσινης, κυκλικής και ψηφιακής οικονοµίας. Χρειάζονται µεταρρυθµίσεις που να διευκολύνουν τη λειτουργία και την αναπτυξιακή πορεία των επιχειρήσεων και να ανοίγουν κανάλια εξωστρέφειας. Σε αυτό το πλαίσιο, έχουµε κάνει σηµαντικά βήµατα στη βελτίωση της εξυπηρέτησης των επιχειρήσεων και της παροχής δεύτερης ευκαιρίας. Επιπλέον, προχωρήσαµε στην προκήρυξη διαγωνισµού για συγκεκριµένες δράσεις προώθησης του χαλλουµιού ως ΠΟΠ και ήδη υλοποιούµε το πρώτο Εθνικό Σχέδιο ∆ράσης για προώθηση του κυπριακού κρασιού, ενώ εργαζόµαστε και για τη δηµιουργία ταυτότητας (brand) «Made in Cyprus», για ενίσχυση της αναγνωρισιµότητας των κυπριακών προϊόντων. Έχουµε ταυτόχρονα υιοθετήσει την Εθνική Στρατηγική για την Κυκλική Οικονοµία, η οποία το 2022 µπαίνει σε τροχιά υλοποίησης.
Σηµαντικό επίτευγµα του Υπουργείου µας θεωρώ πως ήταν, επίσης, η επιτυχής λειτουργία του Μηχανισµού Ταχείας ∆ραστηριοποίησης ξένων επιχειρήσεων. Ο Μηχανισµός, που από την 1η Ιανουαρίου 2022 αναβαθµίζεται σε Μονάδα ∆ιευκόλυνσης Επιχειρήσεων (Business Facilitation Unit,) ως µέρος της ευρύτερης πολιτικής της Κύπρου για προσέλκυση επενδύσεων, συνέβαλε καθοριστικά στην κάθοδο 26 ξένων εταιρειών στη χώρα µας τον τελευταίο χρόνο.
ΜΕΤΡΑ ΣΤΗΡΙΞΗΣ
Επιπρόσθετα, όταν στα µέσα του έτους βρεθήκαµε αντιµέτωποι µε µια από τις παρενέργειες της πανδηµίας διεθνώς, τις ανατιµήσεις στο ηλεκτρικό ρεύµα, προχωρήσαµε σε ουσιώδη µέτρα στήριξης των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων, εστιάζοντας κυρίως στους ευάλωτους συµπολίτες µας. Σε συνεργασία µε την ΑΗΚ και τη ΡΑΕΚ, προχωρήσαµε σε µείωση κατά 10% περίπου στα τιµολόγια όλων των καταναλωτών, µέτρο το οποίο θα ισχύσει τις διµηνίες Νοεµβρίου-∆εκεµβρίου 2021 και Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου 2022. Παράλληλα, σε συνεννόηση µε τον Υπουργό Οικονοµικών, εγκρίθηκε, από το Υπουργικό Συµβούλιο, µείωση του συντελεστή ΦΠΑ στην κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύµατος στα ευάλωτα νοικοκυριά, από 19% σε 5%, για διάστηµα 6 µηνών, και στα υπόλοιπα νοικοκυριά για τρεις µήνες σε 9%. Η Κύπρος είναι από τις λίγες χώρες στην ΕΕ που έλαβε τέτοιου είδους οριζόντια µέτρα για όλους τους καταναλωτές.
Λήφθηκε, επίσης, η απόφαση για προκήρυξη σχεδίου χορηγιών ύψους €5 εκατ. για αντικατάσταση, από ευάλωτα νοικοκυριά, ενεργοβόρων οικιακών συσκευών µε νέες, υψηλής ενεργειακής κλάσης.
Μια άλλη σηµαντική µεταρρύθµιση στην οποία προχωρήσαµε ήταν η διαφοροποίηση του σχεδίου χορηγιών για εγκατάσταση φωτοβολταϊκού συστήµατος, µε συµπερίληψη κατηγορίας virtual (εικονικού) net-metering. Κάτι που πιστεύουµε ότι θα ενισχύσει το ενδιαφέρον των πολιτών να τοποθετήσουν φωτοβολταϊκά για να µειώσουν το κόστος του ηλεκτρικού ρεύµατος που πληρώνουν.
Το 2021, λοιπόν, θα έλεγα ότι βάλαµε τα θεµέλια για την αντιµετώπιση των επιπτώσεων της πανδηµίας και την προώθηση της πράσινης ενεργειακής µετάβασης. Το 2022 συνεχίζουµε µε νέα κίνητρα για ενίσχυση της επιχειρηµατικότητας και της πράσινης και κυκλικής οικονοµίας. Επιδίωξή µας ήταν και παραµένει η τόνωση της κυπριακής οικονοµίας, η µείωση του κόστους ηλεκτρισµού για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις και η πράσινη ανάπτυξη. Με βάση τον προγραµµατισµό µας, το 2022 θα προκηρυχθούν τα παρακάτω σχέδια, για χορηγίες που θα ξεπεράσουν συνολικά τα €150 εκατ.:
• Μεταποίηση και εµπορία γεωργικών προϊόντων, €25 εκατ.
• Ψηφιακή αναβάθµιση επιχειρήσεων, €20 εκατ.
• Παροχή συµβουλευτικών υπηρεσιών σε επιχειρήσεις, €5 εκατ.
• Στήριξη στις µεγάλες βιοµηχανίες, €7 εκατ.
• Ανάπτυξη της κυκλικής οικονοµίας, €13 εκατ.
• Ενεργειακή αναβάθµιση επιχειρήσεων και τοπικών αρχών, €40 εκατ.
• Ενεργειακή αναβάθµιση κατοικιών, €35 εκατ.
• Σχέδια Ταµείου ΑΠΕ και ΕΞΕ για θερµοµόνωση, εγκατάσταση φωτοβολταϊκών και θερµοσιφώνων και σηµεία φόρτισης ηλεκτρικών οχηµάτων, €7-8 εκατ.
• Σχέδιο Ειδικού Συνδροµητή για εξασφάλιση της πρόσβασης των επιχειρήσεων στα πρότυπα, €15 χιλιάδες.
• Συµµετοχή επιχειρήσεων σε διεθνείς εκθέσεις, €3,6 εκατ.
• Υπό µελέτη βρίσκονται και άλλα σχέδια για παροχή κινήτρων για συστήµατα αποθήκευσης ενέργειας, δηµιουργία συµπράξεων στον επιχειρηµατικό τοµέα και ενεργειακή απόδοση σε νέα κτίρια.
Τα δεδοµένα που έχουµε ενώπιόν µας, οι προγραµµατισµένες δράσεις και οι προβλέψεις µας συνηγορούν στο ότι ο νέος χρόνος θα φέρει καλύτερες µέρες. Αισιοδοξώ ότι, µε τη σταδιακή αλλαγή του µοντέλου της οικονοµίας σε πράσινο και κυκλικό, θα µπορέσουµε να συµβάλουµε στην αναστροφή της κλιµατικής αλλαγής, να προσφέρουµε ένα πιο βιώσιµο περιβάλλον στις νέες γενιές και να προσδώσουµε µεγαλύτερη ανταγωνιστικότητα στις επιχειρήσεις µας, για να αυξήσουν την παραγωγικότητα και τις εξαγωγές τους. Ταυτόχρονα, το άνοιγµα της ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρισµού θα φέρει νέες επενδύσεις στον τοµέα των ΑΠΕ, θα ενδυναµώσει τη θέση και τον ρόλο των καταναλωτών ηλεκτρισµού και θα δηµιουργήσει συνθήκες για σταθεροποίηση και µείωση της τιµής ρεύµατος.
Σας διαβεβαιώνω ότι και το 2022 το Υπουργείο µας θα συνεχίσει να βρίσκεται στο πλευρό των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων, ως αρωγός και έµπρακτος υποστηρικτής. Καλή νέα χρονιά.