Του Νέστορα Βασιλείου
Σ’ ένα ραγδαία μεταβαλλόμενο περιβάλλον γεμάτο προκλήσεις και δύσκολες εξισώσεις και για τον τομέα της παροχής επαγγελματικών υπηρεσιών, ο επικεφαλής της Baker Tilly Κύπρου εστιάζει στην επόμενη μέρα.
Δεδομένου ότι η απεξάρτηση από την ρωσική αγορά «χρειάζεται χρόνο», όπως λέει, θα πρέπει να επιδιωχθεί η παροχή υπηρεσιών υψηλού επιπέδου.
Φιλοξενούμενος στο ένθετο Economy Today, ο Μάριος Κλείτου, θέτει σε πρώτο πλάνο την ποιότητα «διότι στην Κύπρο έπαθε ζημιά η αξιοπιστία μας».
«Το να γράφουμε μια εταιρεία και να εισπράττουμε 3 – 4 χιλιάρικα δεν είναι τρόπος να διαχειριστείς έναν τόπο σαν επιχειρηματικό κέντρο», σημειώνει.
Όταν γυρίζει τον χρόνο πίσω, κάνει στάση και δηλώνει ευθαρσώς ότι «στην Κύπρο κακομεταχειριστήκαμε τις ξένες τράπεζες».
Η εξάρτηση από τη Ρωσία
«Το πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε σήμερα είναι ξεκάθαρο. Είναι η εξάρτηση της Κύπρου από τη Ρωσία».
Μπορεί όπως λέει να έχει μειωθεί αυτή η εξάρτηση σε σύγκριση με το 2013, ωστόσο παραμένει μια βασική αγορά για τον τομέα των επαγγελματικών υπηρεσιών.
Το μεγάλο καράβι και οι απώλειες
Παρομοιάζει την απεξάρτηση της Κύπρου από τη Ρωσία με ένα μεγάλο καράβι, το οποίο πρέπει να στρίψει.
«Γίνονται προσπάθειες με νέες αγορές, με νέα προϊόντα, αλλά αυτό το πράγμα για να το επιτύχουμε θα χρειαστεί κάποιος χρόνος. Στο μεσοδιάστημα θα πρέπει να διαχειριστούμε τις ζημιές ή τις απώλειες στα εισοδήματα, που θα προκύψουν από τη ρωσική αγορά. Μεγαλύτερο πλήγμα θα έχουν τα γραφεία που είχαν μεγαλύτερο εκτόπισμα στη ρωσική αγορά».
Η επόμενη μέρα
Ερωτηθείς εάν οι νέες αγορές δύνανται να καλύψουν την απώλεια της ρωσικής ή εάν η Κύπρος και δη ο τομέας των επαγγελματικών υπηρεσιών θα πρέπει να συμβιβαστεί σε μια νέα τάξη πραγμάτων με πιο μικρά μεγέθη είναι σαφής.
«Η δική μου άποψη είναι ξεκάθαρη. Πρέπει να συμβιβαστούμε σε κάτι πιο καλό, πιο μικρό, πιο ποιοτικό και να προσπαθήσουμε να αυξήσουμε τα εισοδήματά μας παρέχοντας ποιοτικές υπηρεσίες υψηλού επιπέδου παρά να παρέχουμε υπηρεσίες σε μαζικό επίπεδο. Το να γράφουμε μια εταιρεία και να εισπράττουμε 3 – 4 χιλιάρικα δεν είναι τρόπος να διαχειριστείς έναν τόπο σαν επιχειρηματικό κέντρο».
Την αξιοπιστία την χάνεις σε μια νύχτα...
Κάνει ιδιαίτερη μνεία στη δυνατότητα παροχής υπηρεσιών υψηλού επιπέδου στο εξωτερικό.
«Πάντα το έλεγα και το λέω ότι υπάρχει (στην Κύπρο) κόσμος, επαγγελματίες, που είναι από τους καλύτερους στην Ευρώπη. Γνωρίζουν την αγορά, γνωρίζουν τις επαγγελματικές υπηρεσίες, γνωρίζουν το διεθνές φορολογικό δίκαιο. Ξέρουν να δουλέψουν αυτό το πράγμα και νομίζω η Κύπρος μπορεί να παίξει ρόλο σε αυτό το κομμάτι, πάντα προσέχοντας την ποιότητα, διότι στην Κύπρο έπαθε ζημιά η αξιοπιστία μας. Χρειάζεται ένας προσεκτικός χειρισμός στα επόμενα χρόνια για να μπορέσει σιγά σιγά η Κύπρος να επανακτήσει μια αξιοπιστία».
Αν αυτό γίνει πράξη, σημειώνει ο Μάριος Κλείτου, η Κύπρος θα συνεχίσει να είναι ένα αξιόπιστο επιχειρηματικό κέντρο.
«Είναι ένα σημαντικό ζήτημα, το οποίο πρέπει να το λύσουμε. Την αξιοπιστία την χάνεις σε μια νύχτα και χρειάζεται καιρός να την κερδίσεις πίσω. Έχουμε δουλειά, αλλά γίνεται συστηματική δουλειά από όλους τους Οργανισμούς, τους Συνδέσμους, την κυβέρνηση, τον Invest Cyprus. Γίνεται μια σοβαρή προσπάθεια. Θεωρώ ότι έχουμε μάθει από τα λάθη του παρελθόντος, δεν θα τα επαναλάβουμε και θα είμαστε σε μια καλύτερη θέση τα επόμενα χρόνια» καταλήγει.
Το κεφάλαιο «διεθνείς τράπεζες»
Ο τομέας των επαγγελματικών υπηρεσιών θα πρέπει, όπως λέει, ν’ αναζητήσει νέα προϊόντα και καινούργιες αγορές.
«Με την ελπίδα ότι κάποια στιγμή και μεγάλες διεθνείς τράπεζες θα μας καταδεχθούν να έρθουν να παρέχουν υπηρεσίες εδώ και στους ξένους επιχειρηματίες, που είναι στην Κύπρο. Αυτό θα βοηθήσει αφάνταστα».
Σύμφωνα με τον επικεφαλής της Baker Tilly «στην Κύπρο κακομεταχειριστήκαμε τις ξένες τράπεζες. Πριν 20 χρόνια είχαμε αρκετές ξένες τράπεζες. Σιγά σιγά όλες αποχώρησαν από την Κύπρο. Αυτό δεν κάνει καλό στην Κύπρο. Δεν λέω ότι υπάρχει κάτι κακό με τις κυπριακές τράπεζες, αντίθετα. Όμως οι ξένοι όταν πάνε σε έναν προορισμό για να δραστηριοποιηθούν ρωτάνε «ποιος άλλος είναι εκεί;». Όταν τους λες δεν υπάρχει άλλη μεγάλη ξένη τράπεζα στο νησί, κάτι σκέφτονται».
Αν φτάσουμε στο δίλημμα φαγητό ή δόση
Οι προκλήσεις από τον καλπάζοντα πληθωρισμό αυξάνονται, ενώ μπαίνει τέλος στη μακρά περίοδο χαμηλών επιτοκίων.
«Σίγουρα η μείωση στο διαθέσιμο εισόδημα θα προκαλέσει πρόβλημα στη διαχείριση των προσωπικών εξόδων μιας οικογένειας» επισημαίνει ο κ. Κλείτου.
Ερωτηθείς εάν αυτές οι πιέσεις θα φέρουν εκ νέου τις τράπεζες ενώπιον του προβλήματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων σημειώνει ότι:
«Αν καταλήξει στο δίλημμα φαγητό ή πληρωμή δόσης, θα καταλήξουμε ότι πληρώνουμε για το φαγητό και μένει πίσω η δόση. Είμαι σίγουρος ότι θα υπάρξει το πρόβλημα με τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, όμως οι τράπεζες έχουν κάνει αρκετά καλή διαχείριση τα τελευταία χρόνια. Έχουν μειωθεί σημαντικά, είμαστε σε μια πολύ καλύτερη κατάσταση απ’ ότι είμασταν. Ο κόσμος νομίζω έχει καταλάβει ότι εφόσον δανειστείς πρέπει να πληρώσεις. Αυτό ήταν το μήνυμα, το οποίο δυστυχώς στην Κύπρο το είχαμε χάσει για πολλά χρόνια, δανειζόμασταν χωρίς να πληρώνουμε και χωρίς τις τράπεζες να μας πιέζουν. Ναι, θα υπάρξει πρόβλημα. Σίγουρα δεν θα είναι όπως το πρόβλημα του 2013 και θα είναι διαχειρίσιμο».
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: «Εύφλεκτα υλικά» ο πληθωρισμός και η ενέργεια