ΤΟΥ ΣΑΒΒΑ Μ. ΚΛΕΙΤΟΥ*
Το 2023 θα βρει τον Χρηματοπιστωτικό Τομέα της Κύπρου αλλά και της υπόλοιπης Ευρώπης με αυξημένη αβεβαιότητα (ειδικά το πρώτο τρίμηνο). Το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων θα συνεχίσει να δέχεται πιέσεις και να επηρεάζεται λόγω του πληθωρισμού, του αυξημένου κόστους της ενέργειας και γενικότερα των επιπτώσεων, που σχετίζονται άμεσα και έμμεσα με τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Οι ανησυχίες σχετικά με την οικονομικά προσιτή πρόσβαση στην ενέργεια, οι ελλείψεις δεξιοτήτων και το κόστος εργασίας, συγκαταλέγονται μεταξύ των βασικών προκλήσεων για επιχειρήσεις, σε ολόκληρη την Ευρώπη. Είναι σαφές ότι το 2023 θα είναι μια χρονιά κατά την οποία θα δοθεί έμφαση στον βραχυπρόθεσμο περιορισμό των ζημιών, εις βάρος του πιο μακροπρόθεσμου σχεδιασμού, των επενδύσεων και της ανταγωνιστικότητας.
Η ενεργειακή κρίση και ο πληθωρισμός που έχει προκύψει ως αποτέλεσμα του πολέμου στην Ουκρανία έχουν αναδείξει ακόμη πιο έντονα την επιτακτική ανάγκη για την περαιτέρω εξερεύνηση και προώθηση εναλλακτικών πηγών ενέργειας για την επίτευξη της ενεργειακής ασφάλειας και στρατηγικής αυτονομίας της Ε.Ε. και τον περιορισμό της τιμής των ενεργειακών προϊόντων.
Επίσης, είδαμε τη μεγάλη πτώση της Κύπρου στην κατάταξη ανταγωνιστικότητας του IMD με θέματα στη γραφειοκρατία, διαφθορά́, πληθωρισμό και αδυναμίες στην εφαρμογή́ Ψηφιακού́ Μετασχηματισμού́ και Τεχνολογικής Υποδομής.
Τα επόμενα χρόνια θα είναι δύσκολα και είναι υψίστης σημασίας η διατήρηση των δημοσιονομικών αποθεμάτων. Το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας θεωρείται ως αναπόσπαστο μέρος της αναπτυξιακής πολιτικής της χώρας. Επίσης πρέπει να επιδιωχθεί η προσέλκυση και η ανάπτυξη ιδιωτικών επενδύσεων, οι οποίες θα αυξήσουν τα εισοδήματα και θα αντιμετωπίσουν στο μεσοπρόθεσμο το θέμα του πληθωρισμού μέσω της αύξησης των εισοδημάτων και της παραγωγής.
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ
Οι εξελίξεις στην Ουκρανία έχουν αναμφίβολα επηρεάσει την κυπριακή οικονομία και ειδικότερα τις επαγγελματικές υπηρεσίες με τη ρωσική και ουκρανική αγορά να είναι σημαντικές για τον τομέα. Αυτό είναι μόνο ένα μέρος που έχουν επηρεάσει τον τομέα, με τις δυσλειτουργίες στις εφοδιαστικές αλυσίδες και την εκτόξευση του πληθωρισμού επηρέασαν όλο το οικονομικό σύστημα διεθνώς.
Σημαντικές εκσυγχρονιστικές μεταρρυθμίσεις που να καλύπτουν όλους τους τομείς, όπως είναι η Δημόσια Υπηρεσία, η Δικαιοσύνη, η Τοπική Αυτοδιοίκηση, ο Ψηφιακός Μετασχηματισμός αλλά και ο Φορολογικός Μετασχηματισμός θα ενισχύσουν τις προσπάθειες για μετατροπή της χώρας σε περιφερειακό κέντρο ξένων επενδύσεων και επιχειρήσεων.
Απαραίτητος πυλώνας ασφαλώς είναι και η ενδυνάμωση της ανταγωνιστικότητας της χώρας και η βελτίωση της διεθνούς της φήμης και της εικόνας της.
ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ
Ο Τουρισμός και πάλι θα έχει να αντιμετωπίσει (για ακόμη μια χρονιά) τις προκλήσεις του εξωτερικού περιβάλλοντος. Η οικονομική επιβράδυνση και η ενεργειακή κρίση ενδέχεται να έχουν αντίκτυπο και στον τομέα αυτό. Παρόλες τις αυξημένες ροές από εναλλακτικές αγορές όπως είναι οι σκανδιναβικές χώρες, η Πολωνία, η Γαλλία και η Γερμανία υπάρχει ο κίνδυνος κάποιες αγορές να κοιτάξουν για εναλλακτικές (πιο οικονομικές) διακοπές. Είναι εξαιρετικής σημασίας να ελεγχθεί η μεγάλη αύξηση κόστους των αεροπορικών εισιτήριων η οποία ενδέχεται να επηρεάσουν δυσμενώς τις αφίξεις τουριστών. Κλειδί για το 2023 θα είναι να συνεχίσουμε την προσέλκυση τουρισμού από ευρωπαϊκές χώρες και χώρες της Μέσης Ανατολής.
Η ΠΡΑΣΙΝΗ ΜΕΤΑΒΑΣΗ
Η Πράσινη Ανάπτυξη αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους Στόχους των σύγχρονων κοινωνιών και οικονομιών. Τα οφέλη που προκύπτουν από την Πράσινη Μετάβαση δεν περιορίζονται στο περιβάλλον, αλλά επεκτείνονται τόσο στην οικονομική όσο και στην κοινωνική σφαίρα.
Ο Στόχος θα επιτευχθεί εφόσον η λήψη μέτρων προς την προτεινόμενη κατεύθυνση θα συντείνει στη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη μιας πράσινης κοινωνίας και οικονομίας. Κάποια από αυτά είναι η σύσταση υφυπουργείου για την πολιτική για την Πράσινη Ανάπτυξη, σχεδιασμός σφαιρικής μακροπρόθεσμης ενεργειακής στρατηγικής μέχρι το 2050, αναβάθμιση του δικτύου μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας και μετατροπή του σε έξυπνο και ευέλικτο δίκτυο, ταχεία ολοκλήρωση της ελευθεροποίησης της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και πολλά άλλα.
ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ 2023
Οι μεταρρυθμίσεις είναι μονόδρομος για το μέλλον της Κύπρου. Τους τελευταίους μήνες το κράτος έχει προχωρήσει με τη μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, κάτι το οποίο θα αναβαθμίσει την ποιότητα των υπηρεσιών και θα βοηθήσει θεωρητικά στη μείωση των δαπανών.
Μια άλλη ανάγκη είναι η μεταρρύθμιση της Δικαστικής Εξουσίας όπου οι χρονοβόρες διαδικασίες πλήττουν την αξιοπιστία του Θεσμού και ταυτόχρονα δημιουργούν αρκετές στρεβλώσεις. Είναι επίσης σημαντικό να αποκατασταθεί το κύρος του Θεσμού, καθώς η Κύπρος πρέπει να αντιμετωπίσει τη διαφθορά. Είναι με ευχαρίστηση που είδαμε την τροποποίηση του Συντάγματος ώστε να καταστεί δυνατή η μεταρρύθμιση και ο εκσυγχρονισμός της δομής και της λειτουργίας των δικαστηρίων.
Επίσης, θετικές είναι οι προσπάθειες για μετάβαση στην Ψηφιακή Εποχή μέσω της προώθησης επενδύσεων στους Τομείς της Έρευνας και Καινοτομίας, του Ψηφιακού Μετασχηματισμού και της ενίσχυσης της Επιχειρηματικότητας, προσαρμόζοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο την ανάπτυξη της οικονομίας στις ανάγκες της σύγχρονης εποχής.
Το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Κύπρου, μέσω του οποίου η Κυπριακή Δημοκρατία μπορεί να αντλήσει μέχρι το 2026 από την Ε.Ε. €1,2 δις, είναι μια πολύ καλή ευκαιρία να προχωρήσουμε στις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις έτσι ώστε η χώρα να προχωρήσει απρόσκοπτα στην υλοποίηση των στόχων της. Μεγάλη οικονομική πνοή θα προσφέρει επίσης και το πρόγραμμα Θάλεια, όπου μέχρι το 2027 θα διοχετευτούν €1,8 δις για την ανάπτυξη της κυπριακής οικονομίας.
Είναι σημαντικό να παραμείνουμε πιστοί στο Όραμα 2035 για αναδιάρθωση και αναδιοργάνωση της κυπριακής οικονομίας. Παράλληλα, θα πρέπει να προχωρήσουν και να υλοποιηθούν οι μεταρρυθμίσεις που εκκρεμούν αλλά και να αναγνωρίσουμε τους κυριότερους τομείς οι οποίοι προσφέρουν μεγαλύτερη προστιθέμενη αξία για μακροπρόθεσμη Βιώσιμη Ανάπτυξη. Η ενίσχυση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας της κυπριακής οικονομίας θα οδηγήσει στην καθιέρωση της Κύπρου ως ένα από τα καλύτερα μέρη του κόσμου σε ό,τι αφορά τη διαβίωση, την εργασία και τη δραστηριοποίηση.
Διαβάστε επίσης: Η Κύπρος έχει αποδείξει ανθεκτικότητα και προσαρμοστικότητα
*Regional Managing Partner & Head of Tax Services Baker Tilly South East Europe