Του Γιώργου Καρατζιά*
Οι βιώσιμες επενδύσεις αποτελούν το κλειδί του οδικού χάρτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την πράσινη οικονομία. Πρόκειται για μια μεγάλη πρόκληση για όλους τους εμπλεκόμενους με τις κεφαλαιαγορές να διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην υλοποίηση της Πράσινης Ανάπτυξης μέσω της προώθησης των βιώσιμων επενδύσεων.
Ως εποπτικές Αρχές έχουμε σημαντικό ρόλο στην επίβλεψη αυτής της μορφής των επενδύσεων που προωθούνται ή και επιλέγονται από τις οντότητες κάτω από την εποπτική μας αρμοδιότητα, ώστε να διασφαλίζεται ότι αποφεύγεται το λεγόμενο «greenwashing». Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς Κύπρου δίνει βαρύτητα στην οικοδόμηση της κατανόησης των συμμετεχόντων στην αγορά σχετικά με τη βιώσιμη χρηματοδότηση.
ΚΕΠΕΥ
Οι ΚΕΠΕΥ που παρέχουν υπηρεσίες διαχείρισης χαρτοφυλακίου ή/και επενδυτικές συμβουλές με βάση τον Κανονισμό περί γνωστοποιήσεων αειφορίας στον τομέα των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών (Sustainable Finance Disclosure Regulation ή ο Κανονισμός SFDR) έχουν υποχρέωση προσμέτρησης των κινδύνων και εξέτασης των δυσμενών επιπτώσεων Βιωσιμότητας στις διαδικασίες τους, καθώς και στην παροχή πληροφοριών σε σχέση με τη Βιωσιμότητα επενδυτικών προϊόντων σε επενδυτές λαμβάνοντας υπόψιν το επενδυτικό τους προφίλ.
Οι ΚΕΠΕΥ ανάλογα με τη φύση των δραστηριοτήτων τους, θα πρέπει να τηρούν τους κανόνες για τους συμμετέχοντες στις αγορές όταν δημιουργούν χρηματοπιστωτικά προϊόντα (manufacturers of financial products) και τους κανόνες για τους χρηματοοικονομικούς συμβούλους όταν παρέχουν επενδυτικές συμβουλές. Συγκεκριμένα, θα πρέπει να ενσωματώνουν στις διαδικασίες τους, συμπεριλαμβανομένων των διαδικασιών δέουσας επιμέλειας και να αξιολογούν συνεχώς, όχι μόνον όλους τους σχετικούς χρηματοοικονομικούς κινδύνους, αλλά και όλους τους κινδύνους Βιωσιμότητας που πιθανώς θα έχουν σημαντικό αρνητικό αντίκτυπο στη χρηματοοικονομική απόδοση μιας επένδυσης ή στις συμβουλές που παρέχουν. Συνεπώς, θα πρέπει οι συμμετέχοντες στις αγορές και οι χρηματοοικονομικοί σύμβουλοι να προσδιορίζουν στις πολιτικές τους τον τρόπο με τον οποίο ενσωματώνουν τους εν λόγω κινδύνους και να δημοσιεύουν τις εν λόγω πολιτικές.
Οι ΚΕΠΕΥ θα πρέπει να περιλαμβάνουν στους δικτυακούς τους τόπους πληροφορίες σχετικά με τις εν λόγω διαδικασίες και περιγραφές των κύριων δυσμενών επιπτώσεων.
Πέραν των σχετικών κανονισμών που τέθηκαν σε ισχύ η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς Κύπρου εξέδωσε σχετική οδηγία τον Ιούλιο του 2022 για τις υποχρεώσεις των ΚΕΠΕΥ.
Συλλογικές επενδύσεις
Όσον αφορά στις Εταιρείες Διαχείρισης και τους Οργανισμούς Συλλογικών Επενδύσεων εκτός από τις σχετικές υποχρεώσεις Γνωστοποίησης που θεσπίστηκαν με τον Κανονισμό SFDR (EU) 2019/2088) και τον Κανονισμό SFDR Supplementing ((Ε.Ε.) 2022/1288), έχουν εισαχθεί ειδικές τροποποιήσεις στο θεσμικό πλαίσιο των ΔΟΕΕ και των ΟΣΕΚΑ σε σχέση με την ενσωμάτωση των κινδύνων Βιωσιμότητας.
Συγκεκριμένα, οι Οδηγίες ΔΟΕΕ και ΟΣΕΚΑ έχουν τροποποιηθεί ώστε να περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων, ορισμούς κινδύνων και παραγόντων Βιωσιμότητας, τη δέουσα επιμέλεια στην επιλογή και τη συνεχή παρακολούθηση των επενδύσεων για να ληφθούν υπόψη οι κίνδυνοι Βιωσιμότητας και οι κύριες αρνητικές επιπτώσεις των επενδυτικών αποφάσεων στους παράγοντες Βιωσιμότητας και τη διατήρηση των απαραίτητων πόρων και εμπειρογνωμοσύνης για την αποτελεσματική ενσωμάτωση των κινδύνων Βιωσιμότητας. Επίσης περιλαμβάνουν πρόνοιες για τον εντοπισμό και την παρακολούθηση σύγκρουσης συμφερόντων που μπορεί να προκύψουν ως αποτέλεσμα της ενσωμάτωσης των κινδύνων Βιωσιμότητας στις διαδικασίες, τα συστήματα και τους εσωτερικούς ελέγχους τους. Περαιτέρω, τη ρητή συμπερίληψη των κινδύνων Βιωσιμότητας στη διαχείριση κινδύνων του αμοιβαίου κεφαλαίου και σε όλες τις αποφάσεις από τον διαχειριστή του και τη διακυβέρνηση από τα ανώτερα στελέχη, τους εσωτερικούς ελέγχους και την τήρηση αρχείων.
Επιπλέον, τον Μάιο του 2022, η ESMA εξέδωσε εποπτική ενημέρωση σε σχέση με τους κινδύνους Βιωσιμότητας και τις γνωστοποιήσεις στον τομέα της διαχείρισης επενδύσεων (ESMA 34-45-1427). Η ενημέρωση στοχεύει στην προώθηση της σύγκλισης μεταξύ των Εθνικών Εποπτικών Αρχών, στην εποπτεία των γνωστοποιήσεων που σχετίζονται με τη Βιωσιμότητα, καθώς και την επίβλεψη του τρόπου με τον οποίο οι διαχειριστές κεφαλαίων ενσωματώνουν τους κινδύνους Βιωσιμότητας στο οργανωτικό τους πλαίσιο και στη διαδικασία λήψης αποφάσεων.
Στο πλαίσιο της αποστολής της ESMA, οι Εθνικές Εποπτικές Αρχές, συμπεριλαμβανομένης της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς Κύπρου, συμφώνησαν σε Κοινή Εποπτική Δράση για το 2023/2024 σε σχέση με τους κινδύνους Βιωσιμότητας και τις γνωστοποιήσεις, με σκοπό την περαιτέρω ενίσχυση της εποπτικής σύγκλισης στο θέμα αυτό.
Εκδότες
Όσον αφορά στους Εκδότες έχουν περιληφθεί συγκεκριμένες πρόνοιες στον περί Εταιρειών Νόμο και αφορούν εταιρείες με προσωπικό πέραν των 500 ατόμων στη διάρκεια του οικονομικού έτους. Συγκεκριμένα, οι Εκδότες που είναι εισηγμένοι σε ρυθμιζόμενη αγορά όπως είναι το ΧΑΚ, θα πρέπει να συμπεριλάβουν στην έκθεση διαχείρισης, κατάσταση αναφορικά με μη χρηματοοικονομικές πληροφορίες σε σχέση με περιβαλλοντικά, κοινωνικά και εργασιακά θέματα, τον σεβασμό των δικαιωμάτων του ανθρώπου, την καταπολέμηση της διαφθοράς και με θέματα δωροδοκίας.
Ειδικότερα, στη μη χρηματοοικονομική κατάσταση θα πρέπει να συμπεριλαμβάνεται μια σύντομη περιγραφή του επιχειρηματικού μοντέλου του Εκδότη, καθώς και περιγραφή των πολιτικών και των διαδικασιών δέουσας επιμέλειας που εφαρμόζει σε σχέση με περιβαλλοντικά, κοινωνικά και εργασιακά θέματα, τον σεβασμό των δικαιωμάτων του ανθρώπου, την καταπολέμηση της διαφθοράς και με θέματα δωροδοκίας. Επίσης, θα πρέπει να γίνεται μια περιγραφή των αποτελεσμάτων των εν λόγω πολιτικών και των κυριοτέρων κινδύνων που αφορούν τα εν λόγω θέματα που συνδέονται με τις δραστηριότητές του, συμπεριλαμβανομένων, των επιχειρηματικών σχέσεων, των προϊόντων ή των υπηρεσιών τα οποία είναι πιθανόν να προκαλέσουν αρνητικές επιπτώσεις και ο τρόπος με τον οποίο διαχειρίζεται αυτούς τους κινδύνους. Περαιτέρω θα πρέπει να περιγράφονται οι μη χρηματοοικονομικοί βασικοί δείκτες επιδόσεων που σχετίζονται με τον συγκεκριμένο τομέα δραστηριοτήτων.
Σε περίπτωση που ο Εκδότης δεν ασκεί πολιτικές για κάποια από τα θέματα αυτά θα πρέπει να παρέχει στη μη χρηματοοικονομική κατάσταση σαφή και αιτιολογημένη εξήγηση.
Στην περίπτωση που ο Εκδότης είναι μητρική εταιρεία μεγάλου συγκροτήματος, τότε η κατάσταση αναφορικά με μη χρηματοοικονομικές πληροφορίες που θα ετοιμάσει θα αφορά το συγκρότημα.
Με βάση τα στοιχεία που έχει ενώπιον της η ΕΚΚ αυτής της μορφής την υποχρέωση έχουν 12 Εκδότες είτε είναι σε ρυθμιζόμενη αγορά στην Κυπριακή Δημοκρατία, είτε σε άλλα κράτη - μέλη.
Ενσωμάτωση δεικτών κινδύνου
Παράλληλα, στο πλαίσιο της προληπτικής εποπτείας και της συνεχούς αναβάθμισης του συστήματος του Πλαισίου Διαχείρισης Κινδύνων για τους Εποπτευόμενους (Risk Based Supervision Framework, RBS-F), με την ενσωμάτωση δεικτών κινδύνου που αφορούν τις βιώσιμες επενδύσεις (ESG factors και Climate related risks), έχει υποβληθεί αίτημα στη Διεύθυνση Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (DG REFORM) στο πρόγραμμα παροχής τεχνικής στήριξης για το 2023 (TSI 2023).
Συνοψίζοντας, οι βιώσιμες επενδύσεις αποτελούν το μέλλον, γι’ αυτό είναι σημαντικό όλες οι εποπτευόμενες οντότητες να προβούν στα κατάλληλα μέτρα υιοθέτησης πολιτικών βιώσιμης ανάπτυξης. Ως Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, στηρίζουμε αυτές τις προσπάθειες και θα παρέχουμε καθοδήγηση στις εποπτευόμενες οντότητες στην υιοθέτησή τους με επίκεντρο την προστασία των επενδυτών.
Διαβάστε επίσης: Το ESG θέτει τις εταιρείες σε τροχιά ανάπτυξης και κερδοφορίας
*Αντιπρόεδρος Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς Κύπρου