H ΗSBC θα φύγει, σύντομα, από το Canary Wharf του Λονδίνου, παράδειγμα το οποίο ενδέχεται να ακολουθήσει και η Credit Suisse. H DekaBank αποφάσισε να αφήσει τον ουρανοξύστη της στη Φρανκφούρτη, ενώ στην παριζιάνικη La Defense, χάνουν τον ένα ενοικιαστή μετά τον άλλο.
Τα χρηματοοικονομικά κέντρα της Ευρώπης έχουν πληγεί ανεπανόρθωτα από την παγκόσμια κρίση στην αγορά επαγγελματικών ακινήτων. Με τα γραφεία να αδειάζουν και τις αξιολογήσεις των ακινήτων να καταρρέουν, όμως, τα πράγματα ενδέχεται να επιδεινωθούν, σύμφωνα με το Bloomberg.
Οι τράπεζες και οι υπόλοιποι καλοπληρωτές ενοικιαστές προσπαθούν να κάνουν την επιστροφή στα γραφεία κάτι το πιο επιθυμητό μετά από την πανδημική επανεκκίνηση και φαίνεται πως προτιμούν τα μικρότερα και πιο ανθρώπινα γραφεία σε σχέση με τους γιγαντιαίους ουρανοξύστες γυαλιού και τσιμέντου. Παράλληλα, η αλλαγή αυτή αναδεικνύει και την αλλαγή των αναγκών των τραπεζών οι οποίες δε χρειάζονται πια τα μεγάλα trading floors.
Η τάση αυτή σημαίνει πως περιοχές όπως το Mayfair του Λονδίνου και η 7η περιφέρεια του Παρισιού κοντά στον Πύργο του Άιφελ, έχουν προσελκύσει τεράστιο αριθμό ενδιαφερόμενων. Σε αντίθεση, τα κολοσσιαία χρηματοοικονομικά κέντρα των μεγαλουπόλεων όπως το Canary Wharf, η La Defense και το κέντρο της Φρανκφούρτης μπορεί να μετατραπούν γρήγορα σε πόλεις-φαντάσματα.
Η Moody’s ενδέχεται να είναι η επόμενη μεγάλη ενοικιαστής η οποία θα φύγει από το Canary Wharf, αφού έχει προσεγγίσει την Cushman & Wakefield Plc για την εύρεση νέων, μικρότερων χώρων εργασίας.
«Αυτές οι γειτονιές της χρηματοοικονομικής κουλτούρας θα αναγκαστούν να αλλάξουν στο μέλλον», τόνισε το στέλεχος της Blackstone Inc, Καθλίν ΜακΚάρθι, προσθέτοντας πως «οι εταιρείες οι οποίες διαχειρίζονται τα κτίρια αυτά θα χρειαστεί να προσεγγίσουν ευρύτερο κομμάτι πιθανών ενοικιαστών, κάτι το οποίο θα διαρκέσει πολύ καιρό και θα προκαλέσει μεταβλητότητα στην αγορά για τους ιδιοκτήτες».
Για την αναζωογόνηση των περιοχών αυτών, οι ρυθμιστικές αρχές προσπαθούν να αναβαθμίσουν τις γειτονιές με κτίρια τα οποία κάποτε απαγόρευαν, όπως εστιατόρια, ξενοδοχεία και κατοικίες.
Ο πολεοδομικός σχεδιασμός έχει μετατοπιστεί εδώ και καιρό προς τους χώρους μικτής χρήσης οι οποίοι συνδυάζουν κατοικίες, καταστήματα και γραφεία παράλληλα με τις δημόσιες υπηρεσίας. Η ιδέα της «μικρής πόλης των 15 λεπτών» συμπεριλαμβάνει οτιδήποτε καθημερινά αναγκαίο σε μικρή απόσταση από το σπίτι του κάθε κατοίκου.
Όλες οι σύγχρονες προτάσεις στην Ευρώπη ακολουθούν παρόμοιο σχεδιασμό, από το Barkarkby λίγο έξω από τη Στοκχόλμη μέχρι το Ελληνικό στην Αθήνα, το πρώην αεροδρόμιο Tegel του Βερολίνου και το πρώην εκθεσιακό κέντρο του Μιλάνου.
Η αναζωογόνηση των οικονομικών κέντρων των μεγαλουπόλεων είναι ολοένα και πιο επιτακτική. Τα άδεια ακίνητα στην La Defense άγγιξαν το 20% το α’ τρίμηνο του 2023, σε σχέση με το 3% στο κέντρο του Παρισιού, λίγα χιλιόμετρα μακριά.
Περίπου το 15% των γραφείων στο Canary Wharf είναι άδεια, υπερδιπλάσιο ποσοστό από το 6% στο West End του Λονδίνου.
Παρόμοια είναι και η κατάσταση στη Φρανκφούρτη, όπου το ποσοστό είναι διπλάσιο σε σχέση με το αντίστοιχο στο Βερολίνο και το Μόναχο.
«Κανείς μας δε θέλει να εργάζεται σε μία τέτοια περιοχή όπου το μόνο που μπορούμε να φάμε είναι έτοιμα σάντουιτς», τόνισε το στέλεχος της JLL, Κρις Στέβλεϊ, προσθέτοντας πως «οι ιδιοκτήτες των ακινήτων δεν είχαν λάβει υπόψη τις ανάγκες των εργαζομένων».
Στη La Defense, οι ιδιοκτήτες του ουρανοξύστη Tour Eqho αναμένουν τη σχετική απόφαση της KPMG η οποία νοικιάζει το 60% του ακινήτου και η οποία είναι άγνωστο ακόμα εάν θα αποφασίσει να μην επεκτείνει το συμβόλαιό της του χρόνου.
Οι νοτιοκορεάτες ιδιοκτήτες δύο εκ των μεγαλύτερων κτιρίων της Φρανκφούρτης προσπαθούν να αναχρηματοδοτήσουν την προ-πανδημική τους αυτή επένδυση. Σημειωτέον πως η Samsung έχει ήδη προσπαθήσει να πουλήσει τον πύργο της Commerzbank πέρυσι αν και η δεύτερη μεγαλύτερη τράπεζα της Γερμανίας έχει ακόμα 8 χρόνια στο συμβόλαιο του ενοικίου.
Η μείωση του ενδιαφέροντος για τα τα κτίρια αυτά εγείρει και το ερώτημα για το τι θα απογίνουν. Δεν είναι εύκολο να αναδιαμορφωθούν σε κάτι το διαφορετικό, ενώ άγνωστο είναι και το ενδιαφέρον των καταναλωτών εάν οι ιδιοκτήτες πληρώσουν το κόστος της αναδιαμόρφωσης αυτής.
Οι προτάσεις για την αναδιαμόρφωση συμπεριλαμβάνουν την αλλαγή των γραφείων σε χώρους τους οποίους θα μπορέσουν να χρησιμοποιήσουν φαρμακευτικές και ιατρικές εταιρείες. Παρ’ όλα αυτά, η δημιουργία τέτοιων εξειδικευμένων χώρων είναι πολύ ακριβή, αφού είναι απαραίτητος ο ξεχωριστός εξαερισμός για τα διάφορα βλαβερά αέρια αλλά και η ενίσχυση των δαπέδων.
Τα προβλήματα σε περιοχές όπως το Canary Wharf αποτελούν μεγάλο πρόβλημα ακόμα και για ονόματα όπως Qatar Investment Authority και Brookfield Corp, τα οποία θα χρειαστούν δισεκατομμύρια για την αναδιαμόρφωση των ακινήτων αυτών.
Αν και η συγκεκριμένη περιοχή προσπαθεί να αλλάξει σε «πόλη των 15 λεπτών» εδώ και πολλά χρόνια, τα πλάνα έχουν προφανώς καθυστερήσει λόγω του Brexit, της πανδημίας και της πληθωριστικής κρίσης.
Εν κατακλείδι, η σταδιακή αυτή αλλαγή μπορεί να αποδειχθεί κάτι το οποίο θα έπρεπε να έχει γίνει εδώ και πολύ καιρό, ιδιαίτερα δεδομένης της αναγκαίας αναχρηματοδότησης και ανακεφαλαιοποίησης αυτή τη στιγμή.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Μέσα στον Σεπτέμβριο η πρεμιέρα του iPhone 15