Ο ανταγωνισμός στον τομέα των τραπεζών «είναι περιορισμένος, κοντεύει στο ολιγοπώλιο παρά στον τέλειο ανταγωνισμό και δεν μπορείς να κάνεις κάτι πάνω σε αυτό», δήλωσε ο Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας Χρίστος Πατσαλίδης, προσθέτοντας ότι δεν επιτρέπει η νομοθεσία στην Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου (ΚΤΚ) να εποπτεύσει τα επιτόκια ή τις χρεώσεις των τραπεζών.
«Η Κύπρος είναι μια μικρή οικονομία και είναι φυσιολογικό να καθυστερεί η προσαρμογή των επιτοκίων», είπε ο Διοικητής της ΚΤΚ, μιλώντας στην Επιτροπή Ελέγχου της Βουλής η οποία εξέτασε το θέμα «Το ύψος των δανειστικών και των καταθετικών επιτοκίων και οι χρεώσεις έναντι των πελατών των Αδειοδοτημένων Πιστωτικών Ιδρυμάτων (ΑΠΙ) και των Εταιρειών Εξαγοράς Πιστώσεων και Διαχειριστριών Εταιρειών Πιστωτικών Διευκολύνσεων ως περιοριστικοί παράγοντες για την προώθηση σχεδίων ανάπτυξης ή/και επενδύσεων στην κυπριακή οικονομία».
Η Επιτροπή εξέτασε αυτεπάγγελτα το θέμα έπειτα από εισήγηση των βουλευτών Ζαχαρία Κουλία, Κώστα Κώστα, Χρίστου Χριστοφίδη, Αλεξάνδρας Ατταλίδου, Αλέκου Τρυφωνίδη και Γιώργου Λουκαΐδη.
Οι βουλευτές μέλη της Επιτροπής έθεσαν σειρά ερωτημάτων προς τον Διοικητή της ΚΤ που αφορούσαν μεταξύ άλλων σε ποιο ύψος φθάνουν τα κέρδη των τραπεζών και ποιο το ποσοστό τους έναντι του ΑΕΠ, πόσα και πως θα επιστρέψουν στην οικονομία και πόσα θα πάνε στο εξωτερικό, ποια η διαφορά μεταξύ των δανειστικών και καταθετικών επιτοκίων και γιατί έρχονται πολύ αργά στην Κύπρο οι μειώσεις των δανειστικών επιτοκίων και ποιο το κόστος της κυπριακής κοινωνίας με τις συνεχείς αυξήσεις των επιτοκίων και τη διαφορά δανειστικού και καταθετικού επιτοκίου. ποιο το οικονομικό όφελος των τραπεζών από αυτή την αναντιστοιχία που υπήρχε. Αναφέρθηκαν επίσης στις υψηλές χρεώσεις που επιβάλουν γενικά οι τράπεζες και στο κλείσιμο υποκαταστημάτων σε απομονωμένες περιοχές.
Συγκεκριμένα, μιλώντας στην Επιτροπή, ο κ. Πατσαλίδης είπε ότι η ΚΤΚ δεν έχει λόγο και «δεν υπάρχει κάτι στη νομοθεσία που επιτρέπει στην τράπεζα να εποπτεύσει τα επιτόκια ή τις χρεώσεις των τραπεζών» και πρόσθεσε πως δεν επιτρέπει η νομοθεσία στην ΚΤ «να καθοδηγήσουμε με οποιονδήποτε τρόπο τα επιτόκια».
Ανέφερε επίσης ότι η ΕΚΤ καθορίζει τα επιτόκια και μέσα από την αγορά μεταφέρονται στις οικονομίες της Ευρωζώνης.
Ο κ. Πατσαλίδης είπε ότι η Κύπρος είναι μια μικρή οικονομία και λιγότερο ανταγωνιστική από άλλες οικονομίες και «σε πολλούς τομείς οι τιμές δεν μεταβάλλονται όπως μεταβάλλονται στη Γερμανία», με αποτέλεσμα τα επιτόκια να κινούνται με πιο αργούς ρυθμούς.
«Δεν δικαιούμαστε να επιβάλουμε επιτόκια στις τράπεζες», ανέφερε και πρόσθεσε ότι δεν έχουμε καμία αρμοδιότητα και στις χρεώσεις των τραπεζών, κάτι που έχει η Υπηρεσία Προστασίας του Καταναλωτή του Υπουργείου Εμπορίου.
Επιπλέον, σε σχέση με την ρευστότητα που διαθέτουν οι τράπεζες, ο Διοικητής της ΚΤΚ είπε ότι οι τράπεζες στην Κύπρο έχουν την πιο μεγάλη πλεονασματική ρευστότητα στην Ευρωζώνη και πρόσθεσε πως το 2013, πριν από την κρίση, «είχαμε το πιο μεγάλο έλλειμμα ρευστότητας (στο τραπεζικό σύστημα) στην Ευρωζώνη και τώρα έχουμε το πιο μεγάλο πλεόνασμα στην Ευρωζώνη».
Σημείωσε ότι η ΕΚΤ επέβαλε πολύ αυστηρούς περιορισμούς στο δανεισμό και άρα δεν είναι εύκολο να δανείζουν οι τράπεζες «οποιονδήποτε και οποτεδήποτε» καθώς πρέπει να υπάρχει απόδειξη ότι μπορεί το δάνειο να αποπληρωθεί.
«Πριν την κρίση, ο ιδιωτικός δανεισμός ήταν 350% του ΑΕΠ και τώρα είναι 150%, ενώ ο μέσος όρος της Ευρωζώνης είναι στο 100%», πρόσθεσε.
Είπε ακόμη ότι το 2013 ήταν 50% τα ΜΕΔ και σήμερα κάτω από 6%.
Ο κ. Πατσαλίδης είπε ακόμη ότι οι κυπριακές τράπεζες διαθέτουν ρευστότητα 300%, από το όριο των 100% που έχει τεθεί, ενώ η Ευρωζώνη στο 150% και πρόσθεσε ότι όταν έχεις τέτοια ρευστότητα δεν έχεις ανάγκη να αυξήσεις τα καταθετικά επιτόκια αφού διαθέτεις ρευστότητας.
Ανέφερε επίσης ότι τα καταθετικά επιτόκια της ΕΚΤ είναι ψηλά με αποτέλεσμα να τοποθετούν την ρευστότητα τους στην ΕΚΤ και κερδίζουν από το επιτόκιο που σήμερα είναι στο 2,75%.
Αυτό γίνεται σε όλες τις χώρες, αλλά στην Κύπρο είναι ιδιαίτερα έντονο γιατί υπάρχει μεγάλη ρευστότητα, πρόσθεσε.
Απαντώντας σε ερώτηση του βουλευτή του ΑΚΕΛ Γιώργου Λουκαϊδη ποιο είναι το ποσοστό του κέρδους που αποκομίζουν από τις καταθέσεις της ρευστότητας τους στην ΕΚΤ, ο κ. Πατσαλίδης είπε ότι δεν θυμάται αλλά «μπορεί να είναι και τα μισά τους κέρδη».
Αναφορικά με τα δανειστικά επιτόκια, ο κ. Πατσαλίδης είπε ότι η Κύπρος αναπτύσσεται με τους υψηλότερους ρυθμούς στην Ευρωζώνη και οι νέες χορηγήσεις - παρά το ότι θέλουμε να κινούνται με πιο ήπιους ρυθμούς για σκοπούς συγκράτησης του πληθωρισμού, αλλά και σκοπούς υγιούς οικονομίας - κάθε χρόνο αυξάνονται αγγίζοντας το 4,5 δισεκατομμύρια ευρώ το 2024.
Αυτά τα επιτόκια, συνέχισε, δεν προκάλεσαν ένα δυσμενές σενάριο στην οικονομία που να εμποδίσει την ανάπτυξη και να εμποδίσει τις χορηγήσεις από τον αυξάνονται, ενώ έχουμε συνθήκες σχεδόν πλήρους απασχόλησης».
Ανέφερε ότι «οι τράπεζές μας έχουν πολύ πιο ψηλά δανειστικά επιτόκια από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης και «ο λόγος είναι ότι ο ανταγωνισμός στην Κύπρο είναι περιορισμένος σε σχέση με τον μέσο ανταγωνισμό στην Ευρώπη».
«Μειώνονται τα επιτόκια, αλλά με πιο χαμηλούς ρυθμούς από ό,τι μειώνονται τα μέσα επιτόκια στην Ευρωζώνη».
Πρόσθεσε ότι θέση της Κεντρικής Τράπεζας - παρόλο που εμείς δεν μπορούμε να καθορίσουμε τα επιτόκια, αλλά η ΕΚΤ - την οποία αναφέρουμε στις τράπεζες είναι ότι εάν διατηρείτε πιο ψηλά επιτόκια από τις άλλες χώρες της Ευρωζώνης υποσκάπτεται την ανταγωνιστικότητα του τόπου και δεν συμφέρει και στις τράπεζες αυτό.
Ανέφερε ότι αν οι τράπεζες «το δουν πιο σφαιρικά, θέλουμε να είναι όσο το δυνατόν πιο χαμηλά τα (δανειστικά) επιτόκια, έτσι ώστε η οικονομία μας να μπορεί να ανταγωνίζεται. Δεν θέλουμε υψηλό κόστος δανεισμού», πρόσθεσε.
Ο κ. Πατσαλίδης είπε ακόμη ένα δεύτερο σε σχέση με την κοινωνική ευαισθησία, λέμε στις τράπεζες ως Κεντρική τράπεζα ότι «έχουμε αρμοδιότητα ως προς τους κινδύνους που παίρνουν οι τράπεζες».
Πρόσθεσε ότι «με το να μην ακούς την κοινωνία σημαίνει ότι μπαίνεις σε έναν κίνδυνο φήμης και «μπορεί αύριο να έρθει η Βουλή να επιβάλλει νομοθεσίες που να είναι εναντίον των τραπεζών».
Αναφέρθηκε επίσης σε εγκύκλιο της ΚΤ τους οποίους ενημερώσαμε ότι «δεν μπορείτε ως τράπεζες να αγνοείτε το περιβάλλον στο οποίο δραστηριοποιείται και θέλουμε από εσάς τις τράπεζες όταν λαμβάνετε αποφάσεις για τις τιμολογήσεις σας εκεί που αξιολογείται τους κινδύνους, θέλουμε να βάλετε μέσα και τον κίνδυνο φήμης και να κάνετε αξιολόγηση τι θα συμβεί αν εάν κινηθείτε προς χ κατεύθυνση».
«Θέλουμε να γίνονται συζητήσεις από τις τράπεζες και αν δεν γίνονται συζητήσεις θα τους βάλουμε πρόστιμο», ανέφερε και πρόσθεσε ότι η εγκύκλιος τέθηκε σε εφαρμογή τον περασμένο Νοέμβριο και «τώρα είμαστε στην περίοδο που πάμε και εξετάζουμε» τι εφάρμοσε η κάθε τράπεζα.
Ανέφερε επίσης ότι η ΚΤ ενίσχυσε το τμήμα δεοντολογίας της που είναι πρωτοβουλία της τράπεζας για να εποπτεύσουμε κενά και μόνο τις τράπεζες δεοντολογικά και τις εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων και άλλες εταιρείες χρηματοδοτεί τις οποίες εποπτεύουν.
Ερωτηθείς από τον κ. Λουκαϊδη σε σχέση με το Συνολικό Ετήσιο Πραγματικό Επιτόκιο (ΣΕΠΕ) για τα δανειστικά επιτόκια και αν η Κύπρος είναι πάνω από το μέσο όρο της Ευρωζώνης, ο κ. Πατσαλίδης είπε ότι «είμαστε πολύ πιο πάνω από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης» στο ΣΕΠΕ για στεγαστικά δάνεια.
Εκπρόσωπος του ΥΠΟΙΚ ανέφερε στην Επιτροπή σε σχέση με το νομοσχέδιο για τις καταχρηστικές ρήτρες ότι συστάθηκε η προπαρασκευαστική ομάδα, δόθηκε η ετοιμασία του νομοσχεδίου σε εξωτερικό σύμβουλο και έχει ετοιμαστεί και σταλεί στη Νομική Υπηρεσία «για την καταρχήν γνωμάτευση ως προς την συνταγματικότητα του».
Η Χρηματοοικονομική Επίτροπος Βαλεντίνα Γεωργιάδου ανέφερε σε σχέση με το ποσοστό συμμόρφωσης στις αποφάσεις του Επιτρόπου από τις τράπεζες, ότι τον τελευταίο μήνα υπάρχει μια αύξηση στην αποδοχή των αποφάσεων κατά 10%.
Ο Σύμβουλος Φερεγγυότητας Μάριος Ιερόπουλος έφερε σειρά παραδειγμάτων λέγοντας ότι οι τράπεζες αύξαναν το επιτοκιακό περιθώριο για να γίνουν τα υπερκέρδη του 2023 και 2024.
Είπε ακόμη ότι από την στιγμή που αυξήθηκε το Euribor (διατραπεζικό επιτόκιο) από την ΕΚΤ «κινδυνεύουμε με νέα ΜΕΔ», ενώ οι τράπεζες "δεν ήρθαν να μειώσουν τα επιτοκιακά περιθώρια τους για να γίνουν τα σημερινά κέρδη.
Σε δηλώσεις μετά τη συνεδρία, ο Πρόεδρος της Επιτροπής Ζαχαρίας Κουλίας είπε ότι η επιτροπή εξέτασε «τα πολλά προβλήματα που αντιμετωπίζει ο κόσμος με το τραπεζικό σύστημα, με τις εκποιήσεις, με τις κατασχέσεις των περιουσιών, με τις υπέρμετρες τοκογλυφικές πρακτικές των τραπεζών.
Ο κ. Κουλίας ανέφερε ως παράδειγμα το ότι ένας πολίτης δανείστηκε 150.000 λίρες το 1994, είχε υποθήκη ακίνητο αξίας 500.000 λίρών και ενώ σκοτώθηκε το παιδί του και έκλεισε την επιχείρηση του λόγο της τραγωδίας του και οι τράπεζες «αντί να εκποιήσουν ένα από τα καταστήματα να πάρουν το λαβείν άφησαν το θέμα και σήμερα ζητούν τρία εκατομμύρια 3.436.675 ευρώ και 82 σεντ».
«Αυτό είναι το τραπεζικό σύστημα που έχουμε σήμερα», πρόσθεσε.
Ανέφερε ότι η Επιτροπή έθεσε δύο προτάσεις νόμου που προβλέπουν όταν διπλασιάσει το ποσό να σταματά η αύξηση του, «διότι οι τράπεζα αντί να ενεργήσει να λάβει το λαβείν της, εκποιώντας μια υποθήκη, αφήνει το θέμα «διότι βολεύει πιο καλά το τοκογλυφικό σύστημα».
Επιπλέον, ανέφερε ότι κατατέθηκε ακόμη μία νομοθεσία σύμφωνα με την οποία όταν εκποιείται μία περιουσία να εξοφλεί και ο πρωτοφειλέτης και οι εγγυητές του.
Επίσης, αναφέρθηκε σε σωρεία προβλημάτων με την πρόσβαση του κόσμου στο τραπεζικό σύστημα όπως είναι μεταξύ άλλων οι χρεώσεις στις καταθέσεις των πολιτών και πρόσθεσε πως «πρέπει να υπάρχει τραπεζική πρακτική εντιμότητάς και όχι ότι αρπάξουμε και να χρεώνουμε να αυθαίρετα».
Ο κ. Κουλίας είπε ότι ένα κομμάτι του πληθυσμού δεν έχει την ικανότητα να ασχολείται με τα ηλεκτρονικά συστήματα και έπρεπε η τράπεζα να έχει ένα κομμάτι να εξυπηρετεί τον κόσμο.
Αναφέρθηκε επίσης ότι παρά τις υποσχέσεις τους δεν έχουν βάλει κινητές μονάδες και πρόσθεσε ότι κάνει την κατάθεση του ο κόσμος και δεν του δίνουν τόκο ενώ οι τράπεζες βάζουν τα λεφτά τους στην ΕΚΤ και κερδίζουν από τα επιτόκια.
Η βουλευτής του ΔΗΣΥ Σάβια Ορφανίδου είπε ότι «οι διαδοχικές αποφάσεις της ΕΚΤ για μειώσεις των βασικών επιτοκίων αποτελούν σημαντική εξέλιξη για την ανακούφιση των δανειοληπτών από τις πολύ υψηλές δόσεις των δανείων που πρέπει να πληρώνουν και αναμένουμε να δούμε αυτές τις μειώσεις και στα εγχώρια επιτόκια χωρίς καμία καθυστέρηση».
Ανέφερε επίσης ότι σημαντικό για το ΔΗΣΥ «είναι και η μείωση της επιτοκιακής ψαλίδας δηλαδή η διαφορά μεταξύ καταθετικού και δανειστικού επιτοκίου η οποία στην Κύπρο παραμένει ακόμα πολύ υψηλή σε σχέση με το μέσον όρο της Ευρωζώνης».
Η κ. Ορφανίδου έκανε έκκληση στις τράπεζες «να προχωρήσουν στην άμεση μείωση αυτής της ψαλίδας μέσω από τη μία της αύξησης των καταθετικών επιτοκιών αλλά και της μείωσης των δανειστικών επιτοκίων λόγω της προσαρμογής τους με τις αποφάσεις της ΕΚΤ».
Επίσης, εξέφρασε την ανάγκη «να διατηρήσουμε το τραπεζικό μας σύστημα σταθερό και θωρακισμένο ούτως ώστε να μπορεί να στηρίζει και να εξυπηρετεί τις ανάγκες των κυπριακών νοικοκυριών, των νεαρών ζευγαριών, των επιχειρήσεων και γενικότερα της οικονομίας».
Ο βουλευτής της ΔΗΠΑ – Συνεργασία Αλέκος Τρυφωνίδης είπε ότι η συζήτηση έδειξε ότι «τα ψηλά επιτόκια επηρεάζουν την ανταγωνιστικότητα της κυπριακής οικονομίας με όλες τις δυσμενείς συνέπειες στην οικονομία του τόπου».
Ανέφερε επίσης ότι «υπήρξε η ωμή αποδοχή του Διοικητή της ΚΤΚ ότι δεν μπορεί να κάνει οτιδήποτε αναφορικά με τη μείωση των επιτοκίων από τις τράπεζες, δεν του επιτρέπεται από την ΈΚΤ».
«Το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να εποπτεύσει τις συζητήσεις μεταξύ των ΔΣ των τραπεζών και στην εξέταση των κινδύνων που αντιμετωπίζουν» κατά τις οποίες συζητήθηκε το θέμα της φήμης των τραπεζών από τις διάφορες αποφάσεις», πρόσθεσε.
Ανέφερε ότι η ΔΗΠΑ είχε επαφές τους προηγούμενους μήνες με το Σύνδεσμο τραπεζών και τα ΔΣ των τραπεζών όπου «ζητήσαμε όπως απορροφήσουν μέρος των επιτοκίων για να διευκολύνουν τους πολίτες».
Ο κ. Τρυφωνίδης είπε ότι οι τράπεζες συμφώνησαν σε συναντήσεις με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και τον Υπουργό Οικονομικών «να δώσουν μία διέξοδο στα επιτόκια, μειώνοντας σε ένα βαθμό που να διευκολύνουν τους πολίτες».
«Ζητήσαμε σήμερα μετά τις συναντήσεις του Προέδρου της Δημοκρατίας και του ΥΠΟΙΚ τους περασμένους μήνες, πόσο μειώθηκαν τα επιτόκια και δέσμευση που πήραν οι τράπεζες έναντι της Κυβέρνησης», ανέφερε και πρόσθεσε ότι «δυστυχώς ο Γραμματέας του Συνδέσμου Τραπεζών δεν μπορούσε να μας δώσει αυτή την απάντηση επικαλούμενος διάφορους νομικούς λόγους».
Ανέφερε ότι ζήτησε από τον Σύνδεσμο να το φέρει γραπτώς την απάντηση του.
Είπε ακόμη ότι άλλοι λόγοι που δεν οδηγούν στη μείωση των επιτοκίων είναι το μεγάλο πλεόνασμα ρευστότητας που υπάρχει στις κυπριακές τράπεζες.
«Ως ΔΗΠΑ – Συνεργασία θα αναμένουμε τις απαντήσεις για το πόσο μειώθηκαν τα επιτόκια και θα ενεργοποιήσουμε τη συζήτηση των δύο προτάσεων νόμου που έχουμε κατατιθέμενες εδώ καιρό οι οποίες μιλούν για το εάν διπλασιαστεί το δάνειο τότε τερματίζεται η επιβολή επιτοκίων», πρόσθεσε.
Ο κ. Τρυφωνίδης είπε ότι η δεύτερη πρόταση νόμου αφορά την πώληση του ενυπόθηκου ακινήτου και όταν αυτό πωληθεί «να εξοφλείται το δάνειο και να μην ζητούν» από τους δανειολήπτες ή εγγυητές να πωλήσουν άλλα ακίνητα.
Πηγή: ΚΥΠΕ
- Διαβάστε επίσης: Η Κύπρος πρωταθλήτρια Ευρώπης στην εργασιακή ικανοποίηση