Δημοσίευμα της Deutsche Welle αντικατοπτρίζει την τραγική οικονομική κατάσταση στην Τουρκία όπου οι αυξήσεις των τιμών είναι καθημερινό φαινόμενο ενώ η τουρκκή κυβέρνηση συνεχίζει στο δικό της οικονομικό μοντέλο.
Εικόνες καθημερινότητας. Ένας δημοσιογράφος λογομαχεί τηλεοπτικά με τον καθηγητή Νομικής Ερσάν Σεν, γιατί υποστηρίζει ότι το 59% των Τούρκων δεν τα βγάζει πέρα πλέον με τα χρήματα που παίρνει κι ένα 27% μόλις τα φέρνει βόλτα. Ίδια κουβέντα και σε αγορά στην Κωνσταντινούπολη. Κάποιος παραπονιέται για την αύξηση των τιμών, ακόμα και μέσα σε μια εβδομάδα.
«Πηγαίνω δύο φορές την εβδομάδα στην αγορά, Δευτέρα και Πέμπτη» λέει. «Αγοράζω πάντα από τον ίδιο παραγωγό. Αλλά ακόμη και ανάμεσα στις δύο ημέρες οι τιμές ανεβαίνουν». Αλλά από την άλλη, εάν ακούσει κανείς τα λεγόμενα του Τούρκου υπουργού Οικονομικών Νουρεντίν Νεμπάτι, θα νομίσει ότι η κατάσταση δεν είναι και τόσο τραγική. Κρίση; Μα ποια κρίση; Ο Νεμπάτι ψάχνει να την βρει.
Οικονομικό μοντέλο τουρκικής έμπνευσης
«Η αξιοποίηση της παραγωγικής ικανότητας της οικονομίας είναι περίπου στο 79-80% και οι εμπορικές συναλλαγές πηγαίνουν καλά» υπερασπίζεται την κυβερνητική πολιτική. Στην πραγματικότητα η οικονομία και οι άνθρωποι ζουν με υψηλό πληθωρισμό όχι μόνο από τότε που το πρόβλημα έγινε πραγματικά οξύ. Εδώ και χρόνια το ποσοστό είναι διψήφιο. Κι αυτό ροκανίζει τα εταιρικά αποθέματα και τις αποταμιεύσεις των Τούρκων στον ίδιο βαθμό. Χαλάρωση της κατάστασης δεν διαφαίνεται στον ορίζοντα, όπως εκτιμούν τουλάχιστον οι ειδήμονες. Προβληματικό γίνεται αυτό όλο περισσότερο στην οικονομία. Ναι μεν το κόστος για το προσωπικό είναι χαμηλό, αλλά σε άλλους τομείς οι τιμές εκτοξεύονται στα ύψη. Μόνο στον τομέα των μεταφορών τα επίσημα στατιστικά στοιχεία δείχνουν πληθωρισμό περίπου στο 100% από χρόνο σε χρόνο.
Οι τιμές σε ενέργεια, που αυξήθηκαν τελευταία διεθνώς, λειτουργούν ως καταλύτης στην Τουρκία, η οποία διαθέτει ελάχιστες πρώτες ύλες και εξαρτάται από τις εισαγωγές. Αλλά για την κατάσταση την ευθύνη έχει πρωτίστως η κυβέρνηση, υποστηρίζει ο Χάκι Εζτίρκ, από το φημισμένο Πανεπιστήμιο Μπαχτσεσεχίρ. Γιατί παραβιάζει όλες τις αρχές της οικονομίας και συνεχίζει την πολιτική χαμηλών επιτοκίων. «Αν δεν υπήρχαν μειώσεις επιτοκίων, η ισοτιμία δεν θα ήταν τόσο κακή, ούτε ο πληθωρισμός θα είχε αυξηθεί τόσο πολύ. Και ούτε τα επιτόκια των κρατικών ομολόγων, τόσο σε δολάρια όσο και σε τουρκικές λίρες, θα ήταν τόσο υψηλά».
Ποιος είναι ο κύριος υπεύθυνος;
Χαμηλά επιτόκια για περισσότερες επενδύσεις: αυτός είναι ο πυρήνας του λεγόμενου τουρκικού οικονομικού μοντέλου, που για να αποφέρει καρπούς χρειάζεται χρόνος, όπως τουλάχιστον πιστεύει ο υπουργός Οικονομίας Νεμπάτι. Αλλά από την άλλη είναι σωστό, ότι τα επιτόκια σε σχέση με τον πληθωρισμό είναι χαμηλά και η ισοτιμία της τουρκικής λίρας με άλλα νομίσματα έχει σταθεροποιηθεί, αν και σε χαμηλό επίπεδο. Κι αυτό θα συνεχιστεί, πιστεύει ο Νεμπάτι. «Το επόμενο βήμα είναι η αύξηση της αγροτικής παραγωγής, θα υπάρξει οικονομική άνθηση λόγω των καλών καιρικών συνθηκών. Επιπλέον το εμπόριο είναι ζωντανό και ελπίζουμε ότι ο πόλεμος θα τελειώσει γρήγορα. Και τα έσοδά μας από τον τουρισμό θα ξεπεράσουν τις προσδοκίες μας».
Αλλά ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζεται, Ουκρανοί δεν αναμένονται και Ρώσοι είναι ένα ερώτημα, εάν θα έρθουν. Είναι κάτι που ανησυχεί και τις επιχειρήσεις τουρισμού. Ποιος είναι ο κύριος υπεύθυνος γι αυτήν τη μιζέρια;
«Μας είπατε, ότι θα κάνετε την Τουρκία μια από τις 10 μεγαλύτερες οικονομίες, αλλά την κάνατε μια από τις 10 πρώτες χώρες στον πληθωρισμό» καταγγέλλει ο Φαίκ Εζτράκ, εκπρόσωπος από το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα CHP, το μεγαλύτερο στη χώρα. «Ποιος είναι υπεύθυνος για όλα αυτά; Ποιος είναι ο αρχηγός της κυβέρνησης σε αυτήν τη χώρα; Φυσικά ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν».