Του Σωκράτη Ιωακείμ
Θα επηρεαστεί και η κατανάλωση των τουρκοκυπρίων στις ελεύθερες περιοχές και κυρίως όσον αφορά τις αγορές τους σε υπεραγορές και καταστήματα DIY, εκτιμά ο οικονομολόγος Μάριος Κληρίδης.
Η τουρκική λίρα υποχώρησε στο χαμηλότερο ιστορικό της επίπεδο έναντι του ευρώ μετά την υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της Τουρκίας στην κατηγορία «σκουπίδια» από τους Moody's
Η υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της Τουρκίας από τον οίκο Moody's είχε άμεσο αντίκτυπο στο νόμισμα της χώρας, την τουρκική λίρα, η οποία υποχώρησε σε ιστορικό χαμηλό. Σύμφωνα με τη UniCredit, η τουρκική λίρα αναμένεται να εξασθενίσει περαιτέρω έναντι του ευρώ. Όπως μεταδίδει το Bloomberg, η τουρκική λίρα υποχώρησε την Πέμπτη στο χαμηλότερο ιστορικό της επίπεδο έναντι του κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος μετά την υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της Τουρκίας στην κατηγορία "σκουπίδια" από τους Moody's, καθώς και από την απόφαση της τουρκικής κεντρικής τράπεζας εντός της εβδομάδας να διατηρήσει αμετάβλητα τα επιτόκια, κάτι που απογοήτευσε τους επενδυτές.
Η Goldman Sachs αναφέρει ότι η τουρκική λίρα θα αποδυναμωθεί καθώς οι εξωτερικές ισορροπίες της χώρας "αναβοσβήνουν κόκκινο". Την περασμένη Παρασκευή, να σημειωθεί ότι η ισοτιμία του ευρώ με την τουρκική λίρα εκτοξεύθηκε στο €1=4.85 TL (τουρκικές λίρες).
Πιέσεις στην καθημερινότητα
Άμεσο αντίκτυπο έχουν οι διεθνείς νομισματικές πιέσεις στην εσωτερική οικονομική καθημερινότητα των Τούρκων πολιτών: αυξάνονται οι τιμές των εισαγόμενων αγαθών και υπηρεσιών και βέβαια ακριβαίνει το πετρέλαιο και το αέριο, που εισάγονται εξολοκλήρου. Ταυτόχρονα δημιουργείται το έδαφος για να αυξηθεί η λαϊκή δυσαρέσκεια απέναντι στον στρατηγικό πολιτικό προσανατολισμό του Προέδρου κυρίου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Από την άλλη η εξασθενημένη τουρκική λίρα βοηθά τις εξαγωγές της χώρας, κυρίως στον κλάδο της αυτοκινητοβιομηχανίας, όχι όμως τους Τουρκοκύπριους οι οποίοι βρίσκονται σε δυσμενέστερη θέση καθώς πληρώνονται σε τουρκικές λίρες μεν, πραγματοποιούν τις συναλλαγές τους σε αμερικανικό δολάριο δε. Επίσης τα πάντα ακριβαίνουν, από την εισαγωγή πρώτων υλών για την παραγωγή, που πληρώνονται σε δολάρια, μέχρι την εισαγωγή φυσικού αερίου και πετρελαίου και τα δάνεια που παίρνουν Τούρκοι επιχειρηματίες σε ευρώ ή δολάρια.
Εκτόξευση πληθωρισμού
Αλλά η πτώση της λίρας ωθεί προς τα πάνω και τον πληθωρισμό, που έχει εκτιναχθεί κοντά στο 10%, ποσοστό σχεδόν διπλάσιο από εκείνο που σχεδίαζαν η κυβέρνηση κι η κεντρική τράπεζα. Τη νύφη την πληρώνουν οι Τούρκοι πολίτες. Το κόστος ζωής αυξάνεται ολοένα και περισσότερο καθώς οι εργοδότες στον ιδιωτικό τομέα αποφεύγουν κατά κανόνα τις μισθολογικές προσαρμογές. Όσο για επενδύσεις, στη χώρα διεθνείς αναλυτές εκτιμούν πως μέσα σ' αυτό το περιβάλλον ελάχιστοι τολμούν να βάλουν λεφτά στην Τουρκία, καθώς όποιος αγοράζει τώρα τουρκικές λίρες είναι σαν να στοιχηματίζει ότι η κεντρική τράπεζα θα επαναστατήσει κατά του Ερντογάν και θα αυξήσει τα επιτόκια.
Αναμένεται περαιτέρω διολίσθηση
Σύμφωνα με τον οικονομολόγο Μάριο Κληρίδη, το συγκεκριμένα θέμα αποτέλεσε και αντικείμενο προβληματισμού στις συνομιλίες για το Κυπριακό. "Ο λόγος ήταν το ότι οι τράπεζες τους σε περίπτωση επίλυσης του Κυπριακού και υιοθέτησης του ευρώ θα συνέχιζαν να αποδέχονταν την τουρκική λίρα στις συναλλαγές τους", ανέφερε. Προχωρώντας ένα βήμα παραπέρα, ο κ. Κληρίδης ανέφερε πως αναπόφευκτα η διολίσθηση της τουρκικής λίρας επηρεάζει αρνητικά τους Τουρκοκύπριους. "Η αγοραστική τους αξία και η βοήθεια που παίρνουν από την Τουρκία. Κατά την άποψη μου θα μειωθεί και άλλο η αξία της τουρκικής λίρας. Το πρόβλημα έχει να κάνει κατά την άποψή μου με τον τρόπο που διοικεί τη χώρα ο Ταγίπ Ερντογάν", υπογράμμισε και πρόσθεσε πως θα επηρεαστεί και η κατανάλωση των Τουρκοκυπρίων στις ελεύθερες περιοχές και κυρίως όσον αφορά τις αγορές τους σε υπεραγορές και καταστήματα DIY.
Μακροοικονομικές αστάθειες
Από την πλευρά του ο οικονομολόγος Γιώργος Θεοχαρίδης σημείωσε ότι φαίνεται να υπάρχει μια υπερθέρμανσης της τουρκικής οικονομίας που δημιουργεί μακροοικονομικές αστάθειες. «Ταυτόχρονα υπάρχει πληθωρισμός σε διψήφιο αριθμό. Η αύξηση στους μισθούς είναι δυσανάλογη με την αύξηση στην παραγωγικότητα. Υπάρχει παράλληλα αύξηση στο έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου. Όλα αυτά δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα που αναπόφευκτα οδήγησε τους οίκους αξιολόγησης να υποβαθμίσουν τη χώρα στην κατηγορία "σκουπίδια". Σημαντικό ρόλο για την υποβάθμιση διαδραμάτισε επίσης η πολιτική αστάθεια της χώρας».
Η Τουρκική Λίρα
- Η Νέα Τουρκική Λίρα έγινε το νέο εθνικό νόμισμα της Τουρκίας από την 1η Ιανουαρίου του 2005. Ισοδυναμεί με 1 εκατομμύριο παλιές τουρκικές λίρες και διαιρείται σε 100 νέα κουρούς (kurus)
- Τυποποίηση νομίσματος
* Σύμβολο: YTL (Yeni Turk Liras), Ο κωδικός ISO 4217 της Νέας Τουρκικής Λίρας είναι "TRY".
* Χαρτονομίσματα: 100, 50, 20, 10, 5 και 1 YTL.
* Κέρματα: 1 YTL και 50, 25, 10, 5, και 1 νέο κουρούς.
- Όλα τα χαρτονομίσματα και τα κέρματα απεικονίζουν τον δημιουργό της σύγχρονης Τουρκίας, Κεμάλ Ατατούρκ.
- Προς απογοήτευση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, το μέγεθος και το σχέδιο των 50 κουρούς και της μίας νέας λίρας μοιάζουν έντονα με αυτά των €1 και €2 αντίστοιχα.
- Λόγω του υψηλού πληθωρισμού στην Τουρκία από τη δεκαετία 1970 ώς και τη δεκαετία 1990, η τουρκική λίρα υπέστη σημαντική υποτίμηση. Από περίπου 9 λίρες ανά δολάριο ΗΠΑ στα τέλη της δεκαετίας του 1960 κατέληξε στις περίπου 1,65 εκατομμύρια λίρες στα τέλη του 2001.
Από την εφημερίδα Σημερινή