*Της Μελανή Χαραλάμπους
Ανώτερη Νοσηλευτικός Λειτουργός PhD
Μέλος Επιστημονικής Επιτροπής του Συνεδρίου «Ασφάλεια Aσθενών»
Για τη χώρα μας η οποία σήμερα βρίσκεται αντιμέτωπη με μεγάλες αλλαγές στον τομέα της υγείας, η ανάγκη για βέλτιστες πρακτικές από μέρους όλων των εμπλεκομένων υπηρεσιών θεωρείται επιτακτική, προκειμένου να διασφαλιστεί η ποιότητα φροντίδας σε όλες τις βαθμίδες της υγείας. Αυτό, θα έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση της νοσηρότητας και της θνησιμότητας, αλλά και τον περιορισμό των κοινωνικοοικονομικών και ψυχοσωματικών επιπτώσεων από τις διάφορες ασθένειες.
Με το πέρασμα των χρόνων έχει δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στις αιτίες των σφαλμάτων και των παραλείψεων στη φροντίδα υγείας και η έρευνα σε διάφορα πεδία υψηλού κινδύνου όπως είναι η Νοσηλευτική, έχει συνεισφέρει κατά πολύ στην επίδραση των συστημάτων υγείας των διαφόρων χωρών, όσο και των ανθρωπίνων παραγόντων που θεωρούνται καθοριστικοί στη διατήρηση της ασφάλειας των ασθενών.
Γενικά, η ασφάλεια των ασθενών ορίζεται ως η πρόληψη βλάβης των ασθενών, ή η απουσία τραυματισμών που προκαλούνται λόγω της ιατρικής περίθαλψης. Τα συστήματά παροχής φροντίδας έχουν κυρίαρχο λόγο, αφού στοχεύουν στις βέλτιστες πρακτικές αποτρέποντας τα λάθη και αναθεωρώντας πρακτικές μέσα από τα σφάλματα που παρατηρούνται, βασιζόμενα σε μια κουλτούρα επικεντρωμένη στην ασφάλεια με πρωταγωνιστές τους επαγγελματίες υγείας, τις οργανώσεις/συνδέσμους και τους ασθενείς.
Οι επαγγελματίες υγείας και ιδιαίτερα οι νοσηλευτές, καλούνται καθημερινά να προσφέρουν τη βέλτιστη ποιότητα φροντίδας προς στους ασθενείς, με απώτερο σκοπό την ελαχιστοποίηση των επιπλοκών, τη μείωση της θνησιμότητας και την επίσπευση της ανάρρωσης τους από κάθε μορφή νόσου.
Η ευθύνη της νοσηλευτικής στην ασφάλεια των ασθενών εντοπίζεται σε συγκεκριμένες πτυχές της φροντίδας των ασθενών όπως για παράδειγμα, η ασφαλής χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής, η πρόληψη πτώσεων των ασθενών, η πρόληψη των ελκών πίεσης, η μείωση σταυροειδούς λοίμωξης κλπ.
Παρόλο που αυτές οι διαστάσεις της ασφάλειας παραμένουν σημαντικές στο πλαίσιο του νοσηλευτικού πεδίου, το εύρος και το βάθος της ασφάλειας των ασθενών και της βελτίωσης της ποιότητας είναι πολύ μεγαλύτερα. Η πιο καθοριστική συμβολή των επαγγελματιών υγείας στην ασφάλεια των ασθενών, σε κάθε παρέμβαση, είναι η ικανότητα συντονισμού και ενσωμάτωσης των πολλαπλών πτυχών της ποιότητας στο πλαίσιο της φροντίδας, που παρέχεται άμεσα από το νοσηλευτικό προσωπικό και σε όλη την περίθαλψη που παρέχεται στο νοσοκομειακό περιβάλλον αλλά και σε άλλες δομές υγειονομικής περίθαλψης.
Η ομαδική προσπάθεια από όλους τους επαγγελματίες υγείας, καλλιεργεί και ενισχύει τη συνεργασία και την επικοινωνία μεταξύ τους αλλά και με άλλους εμπλεκόμενους φορείς, κάτι που προωθείται από την Αμερικανική Επιτροπή Πιστοποίησης των Οργανισμών Υγείας (Joint Commission on Accreditation of Healthcare Organizations) ως στρατηγική πρόληψης λαθών. Η στρατηγική αυτή θα ήταν χρήσιμο να υιοθετηθεί από τους οργανισμούς υγείας, προκειμένου να αναπτυχθεί καθολική κουλτούρα ασφάλειας. Το μοντέλο φροντίδας, που αναφέρεται ως «συνεργατικό» (collaborative care model), αναπτύσσει λειτουργίες παροχής φροντίδας και λειτουργεί σαν σύστημα ελέγχου με επίβλεψη των πρακτικών που ακολουθεί μια ομάδα.
Ομάδες εργασίας υψηλών επιδόσεων οι οποίες να χαρακτηρίζονται από συνεργατικό κλίμα και αποτελεσματική επικοινωνία μεταξύ τους με κοινό σκοπό και όραμα, θα πυροδοτήσει την ανάπτυξη οδηγιών και συστάσεων που να αποσκοπούν στην εγκαθίδρυση πολιτικών και πρωτοκόλλων που να αφορούν στην βελτιστοποίηση πρακτικών ασφαλείας όλων των διαδικασιών.
Εν κατακλείδι, είναι προφανής η ανάγκη να αναγνωριστεί η σπουδαιότητα της κουλτούρας ασφάλειας, αλλά και η σπουδαιότητα της γνώμης των επαγγελματιών υγείας για τα θέματα της ασφάλειας, καθώς αυτοί αποτελούν τους άμεσους παρόχους φροντίδας. Η ασφάλεια των ασθενών, είναι ένας τομέας που απαιτεί άμεση δράση από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς στην παροχή φροντίδας υγείας. Το συγκεκριμένο πεδίο θα ήταν ιδιαίτερα χρήσιμο να αναπτυχθεί, προκειμένου να επιτευχθούν εφαρμογές μηχανισμών ασφάλειας μέσα από τις τεκμηριωμένες πρακτικές για διασφάλιση βέλτιστων πρακτικών στους χώρους των νοσηλευτηρίων και άλλων δομών των υπηρεσιών υγείας.
Ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον συνέδριο προγραμματίζεται στις 25 και 26 Ιανουαρίου 2019 από την εταιρία KRATIS με θέμα: «Ασφάλεια Ασθενών» και υποστηρίζεται από το Υπουργείο Υγείας, τα δημόσια και τα ιδιωτικά πανεπιστήμια και διάφορους συνδέσμους. Το συνέδριο θα φιλοξενήσει καταξιωμένους ομιλητές από την Κύπρο και το εξωτερικό και θα ενισχύσει τους επαγγελματίες υγείας, ώστε να αναβαθμίσουν τις γνώσεις τους προκειμένου να αναθεωρήσουν τις κλινικές πρακτικές τους για την πρόληψη και τη διαχείριση του ανθρώπινου λάθους στον τομέα της Υγείας.
Περισσότερες πληροφορίες για το Συνέδριο στην ιστοσελίδα www.patientsafetycy.com και στη σελίδα Patient Safety Conference στο Facebook.