Του Χρήστου Μιχάλαρου
Το ζήτημα της ηγεσίας και της ενθάρρυνσης ταλαντούχων νέων να μετεξελιχθούν σε μελλοντικούς «ηγέτες» (leaders) στον κλάδο στον οποίο δραστηριοποιούνται και εκπροσωπούν, έχει εξελιχθεί σε ένα από τα βασικά στοιχήματα του μετασχηματισμού της κοινωνίας και των επιχειρήσεων, καθώς και της μετάβασης της παραδοσιακής επιχειρηματικότητας στην εποχή της λεγόμενης «τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης».
Σε αυτή τη νέα εποχή, οι ανάγκες έχουν αλλάξει, νέες προοπτικές έχουν αντικαταστήσει τις παλιές και μια νέα φιλοσοφία σε σχέση με την καινοτομία, την επιχειρηματικότητα και την αξιοποίηση των ταλέντων, έχει επικρατήσει.
Οι ταχύτητα των αλλαγών είναι ιλιγγιώδης, την ώρα που τα σύνορα έχουν πάψει σε μεγάλο βαθμό να αποτελούν περιοριστικό παράγοντα, με πολλά προγράμματα και πρωτοβουλίες να ωθούν την διακίνηση, την εκπαίδευση και την εξέλιξη νέων ταλέντων σε παραγωγικούς φορείς.
Το Young Transatlantic Innovation Leaders Initiative (YTILI) Fellowship είναι ένα πρόγραμμα για νέους Ευρωπαίους ηγέτες, το οποίο «τρέχει» το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ με την υποστήριξη του German Marshall Fund of the United States (GMF).
Ο σκοπός είναι διττός: Από τη μία ενισχύει επιχειρηματικές δράσεις και έργα και από την άλλη δημιουργεί ένα μεγάλο διατλαντικό δίκτυο.
Η δημοσιογράφος Δόνα Καπαρτή συμμετείχε στο πρόγραμμα, ταξίδεψε σε Ολλανδία και ΗΠΑ κι επέστρεψε γεμάτη εμπειρίες, επαφές και νέες παραστάσεις.
«Η πρεσβεία των ΗΠΑ στην Κύπρο την οποία και επ’ ευκαιρίας θα ήθελα να ευχαριστώ θερμά, με τίμησε με το να επιλέξει την γράφουσα/ομιλούσα για να εκπροσωπήσει τη χώρα μας. Μαζί με ακόμη 49 άτομα από διάφορα μέρη της Ευρώπης στους οποίους είδαν οι αντίστοιχες πρεσβείες προοπτικές και στο πλαίσιο του εν λόγω προγράμματος παραβρεθήκαμε στην Ολλανδία και στη συνέχεια στις ΗΠΑ, Ουάσιγκτον Ντι Σι. Η πολιτεία στην οποία διέμενα μαζί με την υπόλοιπη ομάδα μου ήταν το Σιάτλ», αναφέρει μιλώντας στο Economy Today.
Τι κρατάς από το Σιάτλ και τι από την Ουάσιγκτον Ντι Σι;
Το Σιάτλ είναι μία καθαρά tech πόλη. Είναι προσωπική εκτίμησή μου ότι πρόκειται για το μέρος για το οποίο θα μιλά η ανθρωπότητα σε μερικά χρόνια από σήμερα. Είναι το «τροπικό σπίτι» της Amazon (εκεί βρίσκονται οι Amazon Spheres) και η «συνοικία» της Microsoft. Λαμβάνοντας υπόψη τα πρόσφατα άρθρα που διάβασα σε Bloomberg και Seattle Times αναφορικά με τη προεκλογική δράση του επικεφαλής της Amazon Τζεφ Μπέζος και πώς αξιοποιεί την ισχύ του στο Σιάτλ καταλαβαίνεις ότι η πόλη αυτή θα είναι στο επίκεντρο των εξελίξεων τεχνολογικά και μη.
Η Ουάσιγκτον Nτι Σι είναι κατ’ εξοχήν η έδρα της αμερικανικής κυβέρνησης. Εδώ λαμβάνονται σημαντικές αποφάσεις που αφορούν τις πολιτείες αλλά και το παγκόσμιο. Με μεγάλη χαρά συνάντησα προσωπικό του αμερικανικού ΥΠΕΞ αφοσιωμένο την σύσφιξη τη διατλαντικών σχέσεων και την αλληλοϋποστήριξη των μελών του προγράμματος.
Σημαντικά ήταν και τα όσα λέχθηκαν στο ινστιτούτο Gallup το οποίο ως γνωστόν κάνει εξαιρετικά χρήσιμες πολιτικές και κοινωνιολογικές μετρήσεις τα αποτελέσματα των οποίων καταλήγουν συχνά και στα κυπριακά μέσα ενημέρωσης.
Υπάρχουν στοιχεία που μπορούμε να κρατήσουμε και να υιοθετήσουμε εδώ στην Κύπρο; Υπάρχει κάτι που στην Αμερική γίνεται σωστά, ενώ στην Κύπρο δεν μπορεί να λειτουργήσει;
Κατ’ αρχάς πρέπει να πούμε ότι είναι κάπως ριψοκίνδυνο και δυσανάλογο να συγκρίνουμε τις δύο. Η κάθε μία είναι σε άλλη φάση ωριμότητας του οικοσυστήματός της και φυσικά η πληθυσμιακή διαφορά είναι τεράστια. Τι μαθήματα μπορούμε να πάρουμε; Πολλά, ανάμεσά τους τα εξής: Καμιά ιδέα δεν είναι κακή αρκεί να τη δουλέψει κανείς καλά στα πρώτα της στάδια.
Δεν υπάρχουν προβλήματα μόνο προκλήσεις. Στις ΗΠΑ όταν κάτι δεν πάει καλά δεν κλείνουν οι πόρτες: Γίνεται ανάλυση της κατάστασης και το προϊόν ή η υπηρεσία τυγχάνει αναδιαμόρφωσης. Ένα κράτος μπορεί να βοηθήσει επιχειρήσεις όταν έχει ευελιξία κινήσεων- πάντα όμως με διαφάνεια.
Είναι φανερό ότι οι ΗΠΑ μέσω του GMF δίνει μεγάλη σημασία στην έρευνα, την καινοτομία και την επιχειρηματικότητα, ιδίως όταν η τελευταία έχει επίδραση στην κοινωνία.
Είναι και προσωπική μου άποψη ότι οι ΗΠΑ περισσότερο από ποτέ δίνουν βαρύτητα στο κάθε τι που μπορεί να βελτιώσει τις ζωές των ανθρώπων σε ευρεία κλίμακα, δηλαδή προκειμένου να βελτιωθούν ζωές χιλιάδων ή εκατομμυρίων ανθρώπων. Ξέρουν πολύ καλά ότι με τη σύσφιξη των σχέσεων ΗΠΑ-Ευρώπης και την στήριξη νέων που στα χέρια τους έχουν τέτοια εργαλεία, οι επόμενες γενεές θα έχουν μία καλύτερη ζωή. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι στο πλαίσιο του προγράμματος, φέτος το GMF επέλεξε τις πιο πολλές επιχειρήσεις με κοινωνικός όφελος (social entrepreneurships) από ποτέ: Θέλουν να δουν προϊόντα και υπηρεσίες που λύνουν σοβαρά κοινωνικά ζητήματα και αυτό είναι που με άγγιξε περισσότερο ως άνθρωπος και επαγγελματίας.
Η Κύπρος, πώς τα πηγαίνει με την κοινωνική επιχειρηματικότητα;
Θα έλεγα ότι η βελτίωση συνθηκών σε κοινωνικό επίπεδο από τις κυπριακές εταιρίες εμπίπτει ακόμη στην εταιρική κοινωνική ευθύνη. Οι νέοι είτε δεν γνωρίζουν το μοντέλο αυτό είτε φοβούνται να καταπιαστούν με μια τέτοια ιδέα. Είναι και άλλοι που ξεκινούν με αυτού του τύπου λαμπρές ιδέες και στο δρόμο απογοητεύονται λόγω της ανωριμότητας του οικοσυστήματος μας ή της αδυναμίας εύρεσης οικονομικών πόρων.
Δίνουμε τα κατάλληλα «όπλα» στους πολίτες με τέτοιες ιδέες;
Γίνονται πολλές αλλαγές τον τελευταίο χρόνο και οι προσπάθειες για εφαρμογή της εθνικής στρατηγικής σε έρευνα και καινοτομία άρχισαν να αποδίδουν καρπούς και θα δούμε έμπρακτα τη επιρροή της στο άμεσο μέλλον. Υπάρχουν όλο και πιο καλές χρηματοδοτικές ευκαιρίες για τους νέους, οι διαδικασίες απλοποιούνται μεν παραμένουν διαφανείς δε, μάς επισκέπτονται όλο και πιο συχνά ικανοί μέντορες στο πλαίσιο αξιέπαινων συνεδρίων και εκδηλώσεων και την ίδια ώρα τα προγράμματα επιτάχυνσης επιχειρήσεων (incubators) όλο και προοδεύουν. Βλέπω επίσης πολιτική θέληση προκειμένου να υπάρξει η κατάλληλη στήριξη των νέων με όραμα. Χωρίς να στηρίξουμε ανθρώπους με τόλμη, τα περιθώρια εξέλιξής μας είναι λίγα.
Τι θα συμβούλευες έναν νέο ο οποίος νιώθει παραγωγικά ανήσυχος και προσπαθεί να ανακαλύψει το ταλέντο του;
Θα τον προειδοποιούσα ότι ο δρόμος είναι δύσκολος και πως θα έρθει αντιμέτωπος με πολύπλοκες καταστάσεις. ΌΙσο πιο ψηλά είναι ο πήχης που θα βάλει και όσο πιο καινοτόμα η ιδέα τόσο πιο περίπλοκα θα είναι τα πράγματα. Γι’ αυτό και πρέπει να ζητά βοήθεια, δεν υπάρχει χώρος για υπερηφάνεια (με την κακή της έννοια) ή αλαζονεία. Επίσης, προστατεύουμε νομικά την πρωτότυπη ιδέα μας. Αφού την κατοχυρώσουμε μιλάμε γι’ αυτήν, ρωτάμε και προχωράμε. Θα σημειώσω και κάτι που δεν αφορά στο προϊόν ή την υπηρεσία αλλά στον ίδιο τον άνθρωπο πίσω από την ιδέα: Κάνουμε μία αυτοκριτική και ανάλυση της προσωπικότητα μας. Τι χαρακτήρας είμαι; Ποια είναι τα προσόντα που μπορώ να αξιοποιήσω στο έργο μου; Σε τι υστερώ; Πώς βελτιώνομαι ή πού βρίσκω τον κατάλληλο συνεργάτη για να καλύψω τα κενά; Να παραμείνουν «ανήσυχοι» να έχουν αυτοπεποίθηση και θάρρος. Μπορώ να μιλώ γι’ αυτά για ώρες. Είναι όμως μερικά σημεία που θα ήθελα να υπερτονίσω και να μεταφέρω σε νέους και νέες της Κύπρου.