Τα αποθέματα φυσικού αερίου της Ευρώπης βρίσκονται στο μικροσκόπιο των φορέων χάραξης πολιτικής από τότε που η εισβολή στην Ουκρανία προκάλεσε δραματική μείωση των ρωσικών προμηθειών στην περιοχή.
Το δίκτυο των χώρων αποθήκευσης φυσικού αερίου σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι το δεύτερο μεγαλύτερο στον κόσμο μετά τις ΗΠΑ και έχει αναδειχθεί σε ένα ολοένα και πιο κρίσιμο «ανάχωμα» έναντι των προβλημάτων προσφοράς και της ανόδου των τιμών ενέργειας.
Την ίδια ώρα, η Ευρώπη ετοιμάζεται να βρεθεί αντιμέτωπη με την επόμενη ενεργειακή κρίση, αφού οι τιμές του φυσικού αερίου εκτοξεύτηκαν στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων δύο ετών.
Μετά από μια μακρά μάχη με την εκτίναξη των λογαριασμών στα ύψη, τον επίμονα υψηλό πληθωρισμό και την εξασθένιση της βιομηχανικής δραστηριότητας λόγω της κρίσης του 2022, η ευρωπαϊκή ήπειρος αντιμετωπίζει και πάλι την απειλή ενός νέου παρατεταμένου ράλι που μπορεί να προκαλέσει περισσότερο οικονομικό πόνο.
Τα αποθέματα φυσικού αερίου της περιοχής εξαντλούνται με ταχείς ρυθμούς αυτόν τον χειμώνα και όσο πιο χαμηλά πέφτουν τα αποθέματα, τόσο δυσκολότερο είναι το έργο της αναπλήρωσης. Οι τιμές για το καλοκαίρι είναι τόσο υψηλές που είναι ασύμφορο για τους μεγάλους ενεργειακούς ομίλους, όπως η Uniper SE έως η Eni SpA, να αποθηκεύουν το καύσιμο, πράγμα που σημαίνει ότι οι κυβερνήσεις θα πρέπει να παρέμβουν, όπως σχολιάζει το Bloomberg.
Τα προθεσμιακά συμβόλαια φυσικού αερίου του πρώτου μήνα έκλεισαν 4,2% υψηλότερα τη Δευτέρα στα 58,04 ευρώ ανά μεγαβατώρα. Αυτή είναι η υψηλότερη τιμή διακανονισμού από τον Φεβρουάριο του 2023, αφού τα συμβόλαια σημείωσαν κέρδη για τέσσερις συνεχόμενες εβδομάδες.
Τα επίπεδα αποθήκευσης έχουν γίνει ένα κρίσιμο σημείο ελέγχου των δεδομένων και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής ανησυχούν επειδή η Ευρώπη βασίζεται περισσότερο σε διαλείπουσες πηγές ενέργειας (που δηλαδή σταματούν ανά διαστήματα να παράγουν ενέργεια) , όπως η αιολική.
Αλλά οι περισσότερες ημέρες χωρίς άνεμο αυτόν τον χειμώνα – σε συνδυασμό με τον ελαφρώς ψυχρότερο καιρό και την απώλεια της διαμετακόμισης ρωσικού φυσικού αερίου μέσω της Ουκρανίας στις αρχές του έτους – ανάγκασαν τις χώρες να αξιοποιήσουν τα αποθέματα καυσίμων τους.
Οι αποθηκευτικοί χώροι της Ευρώπης είναι τώρα γεμάτοι κάτω από το 50%- το χαμηλότερο επίπεδο για αυτή την εποχή του έτους από το 2022.
«Η ταχεία εξάντληση των αποθεμάτων αναδεικνύει την αδυναμία εφοδιασμού της Ευρώπης», δήλωσε ο αναλυτής Patricio Alvarez του Bloomberg Intelligence. Η απώλεια του μεγαλύτερου μέρους ρωσικών προμηθειών κατά τη διάρκεια των τελευταίων τριών ετών «έχει καταστήσει τις ευρωπαϊκές αγορές φυσικού αερίου πιο ευάλωτες σε κλονισμούς των τιμών ως απάντηση στις βραχυπρόθεσμες διακοπές, τη ζήτηση LNG στην Ασία και τις αλλαγές στις καιρικές συνθήκες», είπε.
Η κατανάλωση φυσικού αερίου στην Ευρώπη αναμένεται να αυξηθεί κατά 17% αυτόν τον μήνα σε σχέση με έναν χρόνο πριν, λόγω της ζήτησης από κατοικίες και εμπορικές δραστηριότητες, σύμφωνα με μηνιαίες προοπτικές της ICIS. Και ο χειμώνας δεν έχει τελειώσει: Η βορειοδυτική Ευρώπη προετοιμάζεται για παγωμένες θερμοκρασίες τις επόμενες ημέρες, οι οποίες θα μπορούσαν να ενισχύσουν τη ζήτηση θέρμανσης, να εξαντλήσουν περαιτέρω τα αποθέματα και να δώσουν ώθηση σε ένα επώδυνο ράλι των τιμών.
«Ο κίνδυνος η Ευρωπαϊκή Ένωση να εισέλθει στην άνοιξη με πολύ χαμηλά αποθέματα φυσικού αερίου έχει αυξηθεί τις τελευταίες δύο εβδομάδες», δήλωσε ο Arne Lohmann Rasmussen, επικεφαλής αναλυτής της Global Risk Management. «Δεν έχει εκτοξευθεί μόνο το συμβόλαιο front month αλλά παρατηρείται και μια αύξηση στις ημερολογιακές τιμές του 2026-2027».
Οι έμποροι σπεύδουν επίσης να αποκτήσουν προστασία έναντι της εκτίναξης των ευρωπαϊκών τιμών φυσικού αερίου, κάτι που δείχνει ότι αναμένουν περαιτέρω διαταραχές στις προμήθειες.
Παράλληλα, παρακολουθούν προσεκτικά τον αντίκτυπο των δασμών των ΗΠΑ και των πιθανών αντιποίνων – που κινδυνεύουν να κάνουν ακριβότερες τις εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου – και τις συζητήσεις σχετικά με τη ρωσική προμήθεια, καθώς ορισμένες χώρες της Κεντρικής Ευρώπης εξακολουθούν να υποστηρίζουν την επιστροφή της διαμετακόμισης φυσικού αερίου μέσω της Ουκρανίας.
«Όσο περισσότερο παραμένουν αυξημένες οι τιμές του φυσικού αερίου, τόσο πιο πιθανή καθίσταται η επιστροφή σε κάποιου είδους ροή ρωσικού φυσικού αερίου μέσω της Ουκρανίας», δήλωσε η Florence Schmit, Ευρωπαία στρατηγικός σύμβουλος για την ενέργεια στη Rabobank.
Οι Ευρωπαίοι πυροβολούν τα πόδια τους
Όπως πάντως, μεταδίδει το Reuters, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής της Ευρώπης που ανησυχούν για τις τιμές ενέργειας πυροβόλησαν τα ίδια τους τα πόδια και, μάλιστα, δύο φορές, καθώς δύο κανόνες που αποσκοπούν στη διαχείριση της αγοράς φυσικού αερίου της περιοχής κινδυνεύουν να την υπερθερμάνουν κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, όταν κανονικά τα αποθέματα θα έπρεπε να αναπληρωθούν.
Αντιμέτωπη με τη διακοπή του εφοδιασμού που προκλήθηκε από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, η Ευρωπαϊκή Ένωση θέσπισε δεσμευτικούς στόχους για να διασφαλίσει ότι η αποθήκευση φυσικού αερίου θα έφτανε το 90% της χωρητικότητας κάθε Νοέμβριο. Οι κανόνες περιλαμβάνουν επίσης ενδιάμεσους στόχους, για τον Φεβρουάριο, τον Μάιο, τον Ιούλιο και τον Σεπτέμβριο.
Αν και η ανάγκη εξασφάλισης των προμηθειών ενόψει του χειμώνα είναι σαφής, ο στόχος έχει ουσιαστικά θέσει τους αγοραστές σε μειονεκτική θέση, καθώς ενημερώνει τους πωλητές για τις ανάγκες πλήρωσης.
Η ευρωπαϊκή αγορά φυσικού αερίου είναι ήδη τεταμένη
Οι ευρωπαϊκές αποθήκες φυσικού αερίου ήταν στο 49% της χωρητικότητας στις 10 Φεβρουαρίου, κάτω από το 67% του περασμένου έτους και τον μέσο όρο 10 ετών του 51% για την ίδια περίοδο. Η εποχιακή άντληση ήταν μεγαλύτερη από ό,τι τους δύο προηγούμενους χειμώνες, λόγω του ψυχρότερου καιρού, της χαμηλότερης ταχύτητας των ανέμων – και άρα της μικρότερης συμμετοχής των αιολικών στην παραγωγή ενέργειας – και του τερματισμού των εισαγωγών μέσω του τελευταίου μεγάλου αγωγού φυσικού αερίου που συνδέει την Ευρώπη με τη Ρωσία στις αρχές του έτους.
Η αναπλήρωση της αποθήκευσης κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, όταν ιστορικά η ζήτηση και οι τιμές ήταν σχετικά χαμηλές, έχει γίνει πιο περίπλοκη – και ακριβή – από τότε που η Ευρώπη μείωσε απότομα τις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου το 2022 ως απάντηση στον πόλεμο στην Ουκρανία.
Εκτός από την εισαγωγή φυσικού αερίου μέσω αγωγών από τη Νορβηγία και τη Βόρεια Αφρική, η Ευρώπη αναγκάστηκε επίσης να εξαρτάται πολύ περισσότερο από το υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG), πράγμα που σημαίνει ανταγωνισμό με υπερπόντιες αγορές για ποσότητες, κυρίως από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Οι τιμές αναφοράς του ολλανδικού φυσικού αερίου TTF βρίσκονται σε υψηλό διετίας, στα 58 ευρώ ανά μεγαβατώρα (MWh), περίπου τριπλάσιες από το επίπεδο πριν από την εισβολή, αν και πολύ κάτω από το ρεκόρ του 2022, στα 311 ευρώ ανά MWh.
Αυτό δεν είναι το περιβάλλον τιμολόγησης που θα επέλεγε η Ευρώπη όταν προσπαθεί να αντλήσει πλεονάζουσες ποσότητες.
Στρέβλωση της αγοράς με απρόβλεπτες οι συνέπειες
Ο συνδυασμός της σύσφιξης της παγκόσμιας αγοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου και των γνωστών ευρωπαϊκών στόχων πλήρωσης δημιούργησε μια ανησυχητική ανωμαλία στις τιμές φυσικού αερίου της περιοχής τους τελευταίους μήνες.
Τον Νοέμβριο, οι τιμές αναφοράς TTF φυσικού αερίου για τους καλοκαιρινούς μήνες του 2025 εκτινάχθηκαν πάνω από τις τιμές του χειμώνα του 2026. Οι έμποροι έχουν έτσι ελάχιστα κίνητρα να αποθηκεύσουν φυσικό αέριο ενόψει του χειμώνα του 2026, διότι θα χάσουν χρήματα.
Για να ενθαρρυνθούν οι φορείς να αποθηκεύσουν, οι τιμές πρέπει να βρίσκονται σε μια δομή της αγοράς γνωστή ως contango, όπου οι μελλοντικές τιμές είναι υψηλότερες από τις άμεσες τιμές, πράγμα που σημαίνει ότι το φυσικό αέριο μπορεί να αποθηκευτεί σε χαμηλότερες τιμές σήμερα για να πωληθεί σε υψηλότερες τιμές στο μέλλον.
Η στρέβλωση της διαφοράς μεταξύ καλοκαιριού και χειμώνα επιδεινώθηκε μετά την ανακοίνωση του THE, του κόμβου συναλλαγών στην αγορά φυσικού αερίου της Γερμανίας, στις 21 Ιανουαρίου, ότι βρίσκεται σε συζητήσεις με το υπουργείο Οικονομίας σχετικά με πρόταση προς την κυβέρνηση να επιδοτήσει την αναπλήρωση των χώρων αποθήκευσης φυσικού αερίου, εάν η αγορά παραμείνει σε backwardation, δηλαδή οι τιμές του καλοκαιριού 2025 παραμένουν πάνω από τις τιμές του χειμώνα 2026.
Η πρόθεση ήταν σαφής: η γερμανική ρυθμιστική αρχή ήλπιζε ότι οι αγοραστές θα ανταποκρίνονταν στις διαβεβαιώσεις της κυβέρνησης με την ανασύσταση αυτών των κρίσιμων αποθεμάτων φυσικού αερίου κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Αντί όμως να διασκεδάσει τις ανησυχίες, η γερμανική πρόταση φαίνεται ότι χειροτέρεψε τα πράγματα, καθώς το premium των θερινών τιμών διευρύνθηκε τις τελευταίες εβδομάδες. Αυτό πιθανότατα αντανακλά τη συνειδητοποίηση των κερδοσκόπων ότι θα μπορούσαν να αποκομίσουν εύκολα κέρδη αγοράζοντας τα συμβόλαια.
Οι ευρωπαϊκές τιμές αναφοράς για το φυσικό αέριο κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού 2025 διαπραγματεύονται με σπάνιο premium σε σχέση με τις τιμές του χειμώνα.
Το διπλό «αυτογκόλ» της Ευρώπης
Η ραγδαία πτώση των ευρωπαϊκών αποθεμάτων φυσικού αερίου δημιούργησε ένα σημαντικό πρόβλημα για τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και τους καταναλωτές ενέργειας της περιοχής.
Η Ευρώπη αντλεί ήδη μεγάλες ποσότητες υγροποιημένου φυσικού αερίου σε αυξημένες τιμές. Οι εισαγωγές προς την ΕΕ και τη Βρετανία τον Ιανουάριο ήταν οι υψηλότερες από τον Δεκέμβριο του 2023 με 9,8 εκατομμύρια μετρικούς τόνους, με τις Ηνωμένες Πολιτείες να αντιπροσωπεύουν το 57% του συνολικού όγκου, σύμφωνα με τα στοιχεία της Kpler.
Ο ανταγωνισμός για τον εφοδιασμό με φυσικό αέριο είναι πιθανό να γίνει πιο έντονος, καθώς οι νέες εγκαταστάσεις εξαγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου στις ΗΠΑ δεν αύξησαν τη δυναμικότητά τους τόσο γρήγορα όσο αναμενόταν και η ζήτηση συνεχίζει να αυξάνεται στην Ασία, την Αίγυπτο και αλλού.
Συνεπώς, η επίτευξη των ευρωπαϊκών στόχων αποθήκευσης μπορεί να γίνει ακόμη πιο ακριβή. Πόσο ακριβά; Υποθέτοντας ότι τα επίπεδα της αποθηκευτικής ικανότητας φυσικού αερίου μειώνονται σε περίπου 35% μέχρι το τέλος του χειμώνα, η επίτευξη του στόχου του 90% θα κόστιζε περίπου 36 δισεκατομμύρια ευρώ στις τρέχουσες τιμές του φυσικού αερίου TTF, σύμφωνα με υπολογισμούς του Reuters.
Η ΕΕ μπορεί να παρατείνει τον στόχο πλήρωσης πριν από την προγραμματισμένη λήξη του τον Δεκέμβριο του 2025, ενώ ορισμένες αναφορές δείχνουν ότι οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις εξετάζουν επίσης το ενδεχόμενο χαλάρωσης των κανόνων, γεγονός που πιθανότατα θα μείωνε τις πιέσεις στις τιμές του καλοκαιριού.
Ακόμη και τότε, όμως, είναι δύσκολο να προβλεφθεί ακριβώς πότε ή κατά πόσο θα μπορούσαν να αλλάξουν οι στόχοι, δημιουργώντας περισσότερη αβεβαιότητα – το τελευταίο πράγμα που χρειάζεται η αγορά ενέργειας.
Πηγή: newmoney.gr
Διαβάστε επίσης: Aυξημένη η ζήτηση για άνθρακα παρά την ανάγκη καταπολέμησης της κλιματικής αλλαγής (πίνακες)