Μία γκρίζα, άψυχη αίθουσα συνεδριάσεων του Συμβουλίου της Ευρώπης ήταν το μέρος που επέλεξε ο Τζούλιαν Ασάνζ για να κάνει την επιστροφή του στη δημοσιότητα.
Μιλώντας ήρεμα αλλά και με αυτοπεποίθηση κατά τη διάρκεια της ακρόασής του ο 53χρονος Αυστραλός δήλωσε ενώπιον της επιτροπής νομικών υποθέσεων και ανθρωπίνων δικαιωμάτων της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης πως «είναι δύσκολο να σας μιλήσω για την εμπειρία της απομόνωσης για χρόνια μέσα σε ένα μικρό κελί. Σε τέτοιες συνθήκες χάνεις τον εαυτό σου».
Είτε στην πρεσβεία του Εκουαδόρ στο Λονδίνο, είτε στις βρετανικές φυλακές ο ιδρυτής του WikiLeaks πέρασε 14 χρόνια κρατούμενος, κινδυνεύοντας να απελαθεί στη Σουηδία και τις ΗΠΑ. Τελικά τον περασμένο Ιούνιο αφέθηκε ελεύθερος.
Η γυναίκα του Ασάνζ, Στέλλα, καθόταν δίπλα του κατά τη διάρκεια της ακρόασης, έχοντας αναλάβει να ανοίγει και να κλείνει το μικρόφωνό του, φανερώνοντας έτσι πόση ανάγκη έχει πλέον ο Ασάνζ τη βοήθεια των γύρω του. Η ακρόαση ολοκληρώθηκε 10 λεπτά νωρίτερα από το προγραμματισμένο, αφ' ότου ο Ασάνζ δήλωσε πως είχε κουραστεί να απαντάει σε ερωτήσεις.
Σύμβολο του κινήματος για την ελεύθερη έκφραση
Ο Ασάνζ βρίσκεται ακόμη σε διαδικασία ανάρρωσης και επανένταξης στην κοινωνία. Μετά τη νέα του δημόσια εμφάνιση όμως πολλοί αναρωτιούνται: θα επιστρέψει ο Αυστραλός ως ηγέτης του παγκόσμιου κινήματος για την ελευθερία της έκφρασης;
«Νομίζω στη συνεδρίαση κατάλαβε πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος του», δήλωσε στην DW ο Αντρέι Χούνκο, βουλευτής της Αριστεράς στη Μπούντεσταγκ. «Θεωρώ πως θα περάσει κάποιον χρόνο με την οικογένειά του, αλλά την ίδια στιγμή είναι μία πολύ σημαντική προσωπικότητα του κινήματος για την ελευθερία της έκφρασης».
Ο Ασάνζ είναι ακόμη σε διαδικασία ανάρρωσης και επανένταξης στην κοινωνία
Όταν κατά την ακρόαση ρωτήθηκε για τα σχέδιά του για το μέλλον, ο Ασάνζ ήταν κάπως ασαφής λέγοντας πως θέλει να περάσει χρόνο με τους δικούς του, καθώς και ότι του είναι δύσκολο να προσαρμοστεί στη σύγχρονη πραγματικότητα.
Απελευθέρωση κατόπιν διακανονισμού
Οι λεπτομέρειες σχετικά με τον διακανονισμό που έγινε για την απελευθέρωση του Ασάνζ είναι άγνωστες, αν και αποσύρθηκαν οι σε βάρος του κατηγορίες για δημοσίευση απόρρητων αρχείων από τους πολέμους των ΗΠΑ σε Ιράκ και Αφγανιστάν σύμφωνα με τον αμερικανικό νόμο περί κατασκοπίας.
«Τελικά επέλεξα την ελευθερία αντί για μία δικαιοσύνη που δεν μπορούσε να υπάρξει ποτέ», ανέφερε ο Ασάνζ στο Στρασβούργο, όταν κλήθηκε να εξηγήσει τους λόγους που συμφώνησε στον διακανονισμό. «Θέλω να είμαι ξεκάθαρος: δεν είμαι ελεύθερος, επειδή το σύστημα δούλεψε. Είμαι ελεύθερος, επειδή δήλωσα ένοχος για δημοσιογραφία».
Η απαίτηση των ΗΠΑ για έκδοση του Ασάνζ πίεσε πολύ τις βρετανικές αρχές κατά τα 14 χρόνια που πέρασε στο Ηνωμένο Βασίλειο , ένας Βρετανός βουλευτής θέλησε μάλιστα να προειδοποιήσει τον Ασάνζ για ορισμένες από τις τοποθετήσεις του.
«Κάνοντας επίθεση σε ολόκληρο το δικαστικό σύστημα του Ηνωμένου Βασιλείου ο Ασάνζ επιδείνωσε τη θέση του, […] δείχνοντας την προκατάληψή του», ανέφερε στην DW ο σερ Κρίστοφερ Ρόμπερτ Τσόουπ, μέλος του Συντηρητικού Κόμματος στο βρετανικό κοινοβούλιο.
Όταν ολοκλήρωσε την ομιλία του ο Ασάνζ, οι βουλευτές των 46 κρατών του οργανισμού που βρίσκονταν στην αίθουσα σηκώθηκαν και τον χειροκρότησαν.
Πολλοί ωστόσο έσπευσαν να επικρίνουν τη δημόσια εμφάνιση του Ασάνζ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. «Αναστεναγμός – υποθέτω πως ο μόνος λόγος που οι δημοσιογράφοι καλύπτουν όσα ξεστομίζει αυτός ο σπιούνος των Ρώσων, είναι επειδή θα μπορέσουν να του κάνουν ερωτήσεις αμέσως μετά», έγραψε στο X ο Γιάκομπ Κίρκεγκααρντ από τη δεξαμενή σκέψης Bruegel.
Ο Ασάνζ χρειαζόταν την υποστήριξη της συζύγου του κατά την ακρόαση στο Συμβούλιο της Ευρώπης
Αμέσως μετά την ακρόαση πάντως ο Ασάνζ έφυγε κατευθείαν, χωρίς να δεχτεί ερωτήσεις από τους δημοσιογράφους.
Οι οργανώσεις στο πλευρό του Ασάνζ
Για τις οργανώσεις που μάχονται για την ελευθερία της έκφρασης η υπόθεση του Ασάνζ αποτελεί σύμβολο του παγκόσμιου αγώνα για την ελευθερία του Τύπου – αλλά ταυτοχρόνως φοβίζει και πολλούς δημοσιογράφους.
«Δεν θα μάθουμε ποτέ τι ιστορίες παραμένουν άγνωστες εξαιτίας των όσων πέρασε ο Ασάνζ», λέει η Ρεμπέκα Βίνσεντ, campaign director στους Δημοσιογράφους Χωρίς Σύνορα.
«Όταν στοχοποιούνται άνθρωποι όπως ο Ασάνζ, είναι σαφές πως αυτό έχει ανατριχιαστικές προεκτάσεις», συνεχίζει η Βίνσεντ. «Και οι συνέπειες αυτές εξακολουθούν να υπάρχουν, παρά το γεγονός ότι ο Ασάνζ απελευθερώθηκε». Η ίδια γνωρίζει πολύ καλά τον ιδρυτή του WikiLeaks, τον οποίο επισκέφτηκε έξι φορές ενώ ήταν φυλακισμένος στο Ηνωμένο Βασίλειο, είχε δε οργανώσει και ολόκληρη εκστρατεία για την απελευθέρωσή του.
Η Βίνσεντ εκτιμά πως ήταν σημαντικό το ότι ο Ασάνζ επέλεξε να μιλήσει στο Συμβούλιο της Ευρώπης: «Θα μπορούσε να επιλέξει διάφορα μέσα ενημέρωσης. Αντιθέτως, αποφάσισε να μιλήσει για πρώτη φορά στο Συμβούλιο, γεγονός που μου δείχνει ότι ο Τζούλιαν γνωρίζει την ευρύτερη σημασία της υπόθεσής του – πέραν δηλαδή των όσων πέρασε. Πως καταλαβαίνει ότι αυτό αποτελεί συνέχεια του αγώνα του για τα δικαιώματά μας».
Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς
DW
Διαβάστε επίσης: Σολτς: Το Ιράν κινδυνεύει να βάλει φωτιά σε όλη τη Μέση Ανατολή