Της Ελίζας Στασοπούλου*
Η εφαρμογή της Εταιρικής Διακυβέρνησης και Κοινωνικής Ευθύνης κρίνεται ως πολύ ουσιαστική στις βιώσιμες και πετυχημένες εταιρείες. Η εθελοντική υιοθέτηση εκ μέρους τους βέλτιστων πρακτικών και πολιτικών σε κοινωνικά και περιβαλλοντικά θέματα συμβάλλει στο να αποδίδουν με θετικό αντίκτυπο στη βιώσιμη ανάπτυξη, στις σχέσεις με το ανθρώπινο δυναμικό, την κοινωνική αλληλεγγύη και τη διασφάλιση σχέσεων εμπιστοσύνης με την τοπική κοινωνία και το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο.
Με τα πιο πάνω, οι εταιρείες καθίστανται πιο ελκυστικές στους μετόχους τους αλλά και για διεθνείς επενδυτές οι οποίοι προσμετρούν τους παράγοντες αυτούς ως πολύ σημαντικούς, εφόσον διαχέεται ενισχυμένο αίσθημα διαφάνειας, ορθολογικής-χρηστής διοίκησης και υπεύθυνης οντότητας-μέλους της κοινωνίας στην οποία λειτουργούν. Οι επενδυτές εξετάζουν ένα ευρύ φάσμα συμπεριφορών και πολιτικών και επιδιώκουν να εξασφαλίσουν ότι οι εταιρείες στις οποίες επενδύουν κινούνται στο πλαίσιο αυτό.
Η ορθή εφαρμογή και διαρκής ενίσχυση των επιμέρους θεμάτων που συνθέτουν τις προαναφερόμενες ενότητες πρωτίστως διαφυλάσσουν και ταυτόχρονα εξελίσσουν σε βάθος χρόνου τις εταιρείες που τις υιοθετούν και τις εφαρμόζουν. Είναι γεγονός ότι η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη είναι πρωτίστης σημασίας παράγοντας, εφόσον ο επιχειρηματικός ρόλος των εταιρειών που δραστηριοποιούνται παρέχοντας προϊόντα ή/και υπηρεσίες πλέον δεν είναι επαρκής. Οι εταιρείες καλούνται, μεταξύ άλλων, να συνεισφέρουν περισσότερο στην ποιότητα της ζωής του κοινωνικού συνόλου, να αναλάβουν ευθύνες απέναντι στο κοινωνικό σύνολο, υιοθετώντας ένα ευρύ φάσμα ανθρώπινων αξιών, να προστατεύουν το περιβάλλον κτλ.
Οι εταιρείες ως μέρος της κοινωνίας
Οι εταιρείες δεν υπάρχουν ως μεμονωμένες, αλλά αποτελούν μέρος της οικονομίας και κοινωνίας, παρέχοντας απασχόληση και δημιουργώντας ευημερία. Για να πετύχουν μακροπρόθεσμα θα πρέπει να έχουν ως γνώμονα να οικοδομήσουν και να διατηρήσουν επιτυχημένες σχέσεις με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη που άμεσα ή έμμεσα επηρεάζονται από τη δράση τους, στηριζόμενες στον σεβασμό, στην εμπιστοσύνη και στο αμοιβαίο όφελος.
Οι εταιρείες, πέραν του επιχειρηματικού τους ρόλου, πρέπει να έχουν επίγνωση και του ρόλου τους στην κοινότητα και της ευθύνης τους απέναντι στην κοινωνία. Οι ενέργειες και δραστηριότητές τους πρέπει να έχουν θετικό αντίκτυπο στους ανθρώπους και στο περιβάλλον, λαμβάνοντας υπόψη και τις εξής παραμέτρους:
• Την κουλτούρα και το εσωτερικό περιβάλλον που επικρατεί στην εταιρεία και τις πολιτικές που ακολουθούνται για το ανθρώπινο δυναμικό,
• Το περιβάλλον της αγοράς και τις πολιτικές που ακολουθούνται για τους πελάτες, τους συνεργάτες και τους προμηθευτές,
• Το εξωτερικό περιβάλλον και τις πολιτικές που ακολουθούνται και αναπτύσσονται για τις τοπικές κοινωνίες και την κοινωνία γενικότερα,
• Το φυσικό περιβάλλον και την προστασία του.
Ηθική και ανταγωνιστικότητα
Σήμερα, οι οικονομίες και οι κοινωνίες παγκοσμίως έχουν αυξανόμενες πολυεπίπεδες προκλήσεις, στις οποίες οι εταιρείες πρέπει να προσαρμόζονται, με σκοπό να παραμένουν ανταγωνιστικές αλλά ταυτόχρονα και ηθικές. Η υποχρέωση των εταιρειών να εφαρμόσουν πολιτικές κοινωνικής ευθύνης αποτελεί αξιέπαινη συμπεριφορά, εφόσον οι δράσεις τους ενισχύουν τις αξίες της κοινωνίας στην οποία δραστηριοποιούνται.
Επιτυχημένες είναι πλέον οι εταιρείες που καθοδηγούνται αποτελεσματικά και επιχειρηματικά και προωθούν τη μακροπρόθεσμη βιώσιμη επιτυχία τους, δημιουργώντας αξία για τους μετόχους τους και συνεισφέροντας στην ευρύτερη κοινωνία. Τα Διοικητικά Συμβούλια διασφαλίζουν ότι υπάρχουν οι απαραίτητοι πόροι, πολιτικές και πρακτικές, ώστε οι εταιρείες να επιτύχουν τα πιο πάνω. Εκτός από τους μακροπρόθεσμους οικονομικούς και επιχειρηματικούς στόχους, η εταιρική στρατηγική των εταιρειών λαμβάνει υπόψη και τους οικολογικούς και κοινωνικούς στόχους, οι οποίοι είναι εξίσου σημαντικοί και σχετίζονται με τη βιωσιμότητα.
Εταιρική κουλτούρα
Οι εταιρείες από την αρχή πρέπει να καθορίζουν τον σκοπό, τις αξίες, τη στρατηγική, την πολιτική και τις πρακτικές τους και να βεβαιώνονται ότι όλα είναι ευθυγραμμισμένα με την κουλτούρα που επικρατεί, διασφαλίζοντας ότι το ανθρώπινο δυναμικό είναι σε συνέπεια με τις αξίες της εταιρείας, υποστηρίζοντας τη μακροπρόθεσμη βιώσιμη επιτυχία. Η κουλτούρα μιας εταιρείας θα πρέπει να προωθεί την ακεραιότητα, τον σεβασμό, τους ανοικτούς ορίζοντες, τη διαφορετικότητα και να ανταποκρίνεται καλύτερα στις απαιτήσεις της νέας εποχής.
Οι εταιρείες πρέπει να εντοπίζουν και να αξιολογούν συστηματικά τους κινδύνους και τις ευκαιρίες που σχετίζονται με κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες, καθώς και με τις οικολογικές και κοινωνικές επιπτώσεις των δραστηριοτήτων τους, και να εγείρουν οποιοδήποτε θέμα τυχόν τους ανησυχεί.
Σε πολλές περιπτώσεις, εταιρικές ενέργειες δύναται να έχουν αρνητικές επιπτώσεις σε θέματα που αφορούν την προστασία του περιβάλλοντος, την κοινωνική δικαιοσύνη και τα δικαιώματα των εργαζομένων. Έχει αποδειχθεί ότι κάποιες εταιρικές ενέργειες βελτιώνουν τις περιβαλλοντικές δράσεις και πρακτικές, παρουσιάζοντας όμως επιπόλαιη αντιμετώπιση προς τους εργαζόμενους της εταιρείας, με αποτέλεσμα τα οφέλη από τις δράσεις της κοινωνικής ευθύνης να απαλείφονται.
Η πρόκληση της μέτρησης
Ενώ, τελικά, παρατηρείται έλξη και προθυμία στην υιοθέτηση του τρίπτυχου Περιβάλλον, Κοινωνία και Διακυβέρνηση, η έλλειψη τυποποιημένης μέτρησης προκαλεί σύγχυση στην επιχειρηματική κοινότητα. Χωρίς σαφή σημεία αναφοράς, ορισμένες εταιρείες αμφισβητούν εάν οι δράσεις τους τελικά θα αποτελέσουν επιχειρηματική επιταγή επιβράβευσης ή επιπρόσθετο γραφειακό βάρος και κόστος. Το δεδομένο όμως είναι ότι το εμπειρικό συμπέρασμα μέσα από τις ανεπτυγμένες αγορές αποδεικνύει ότι η βιωσιμότητα και η κερδοφορία δεν είναι αντίθετες δυνάμεις, αλλά είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος.
Το τρίπτυχο Περιβάλλον, Κοινωνία και Διακυβέρνηση γίνεται ολοένα και πιο επιτακτικό, ανταγωνιστικό και βαρύνουσας σημασίας, εφόσον υποδεικνύει τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί μια υπεύθυνη εταιρεία και πώς οι δράσεις της εξυπηρετούν το περιβάλλον, τους εργαζόμενους, την κοινότητα, τους πελάτες, τους μετόχους και το καλό της κοινωνίας γενικότερα. Η εταιρεία αξιολογείται σε μόνιμη βάση από τους πολίτες για το κοινωνικό, περιβαλλοντικό και οικονομικό αντίκτυπο που έχουν οι ενέργειές της. Η δράση μέσα σε αυτά τα πλαίσια αποτελεί εχέγγυο για τους επενδυτές για την ορθή λειτουργία της, και φαίνεται ότι προσδίδει αξία στους τίτλους της. Η κάθε εταιρεία, ανάλογα με το μέγεθός της και το αντικείμενο της δραστηριότητάς της, ιεραρχεί διαφορετικά τις σχέσεις και τις προτεραιότητές της με κάθε ένα από τα μέρη που αλληλοεπιδρούν μαζί της.
Τέλος, θα πρέπει να σημειωθεί ότι η εφαρμογή της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης δεν είναι απλή ή κάτι που μπορεί να επιτευχθεί από τη μια μέρα στην άλλη. Υπάρχει κόστος και περιορισμός ελευθερίας κινήσεων της εταιρείας σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, αλλά σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα υπάρχουν πολλαπλά οφέλη, όπως μείωση δαπάνης, εταιρική διαφάνεια, μεγαλύτερη αναγνωσιμότητα από την κοινωνία, καλύτερης ποιότητας προϊόν/υπηρεσία κτλ. Οι εταιρείες πρέπει να είναι προετοιμασμένες και συνειδητοποιημένες για έναν μακρύ και δύσκολο δρόμο μέχρι την επίτευξη της επιθυμητής κατάστασης. Τα Διοικητικά Συμβούλια και οι Διευθύνσεις πρέπει να ενεργούν αποτελώντας παράδειγμα για το ανθρώπινο δυναμικό τους, προωθώντας την επιθυμητή εταιρική κουλτούρα.
Περισσότερες και αναλυτικότερες πληροφορίες σχετικά με το θέμα υπάρχουν στην Οδηγία της ΕΕ 2022/2464 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 14ης Δεκεμβρίου 2022 για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 537/2014, στην Οδηγία 2004/109/ΕΚ, στην Οδηγία 2006/43/ΕΚ και στην Οδηγία 2013/34/ΕΕ, όσον αφορά στην υποβολή εκθέσεων βιωσιμότητας από τις εταιρείες.
Ο ρόλος του ΧΑΚ
Το Χρηματιστήριο, μέσα από τον Κώδικα Εταιρικής Διακυβέρνησης, ο οποίος εφαρμόζεται από τις πλείστες εισηγμένες εταιρείες, έχει προσθέσει ειδική πρόνοια με την οποία παροτρύνει τις εταιρείες να ενσωματώσουν στις δράσεις τους θέματα που αφορούν το περιβάλλον, την κοινωνία και την εταιρική διακυβέρνηση, καταδεικνύοντας τη στάση τους προς τα κοινωνικά και περιβαλλοντικά ζητήματα της κοινωνίας στην οποία δραστηριοποιούνται.
Το Χρηματιστήριο Αξιών Κύπρου (ΧΑΚ), στα πλαίσια προώθησης κουλτούρας για βιώσιμη και αειφόρο ανάπτυξη αλλά και για διεύρυνση των δραστηριοτήτων του, συμμετέχει και αυτό στα θέματα ενέργειας. Ειδικότερα, το ΧΑΚ:
• συμμετέχει ως εκπλειστηριαστής των δικαιωμάτων εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου τα οποία αντιστοιχούν στην Κυπριακή Δημοκρατία και εμπορεύονται σε Ευρωπαϊκό Χρηματιστήριο,
• συμμετέχει με ποσοστό 10% στο Χρηματιστήριο Ενέργειας της Ελλάδας,
• έχει αναλάβει το έργο που αφορά στην εκκαθάριση των συναλλαγών που θα καταρτίζονται στο Χρηματιστήριο Ενέργειας στην Κύπρο, το οποίο αναμένεται να λειτουργήσει εντός του 2025,
• διευκολύνει με ρυθμίσεις του την εισαγωγή εταιρειών με προσανατολισμό τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας,
• έχει προχωρήσει σε μείωση των δικαιωμάτων εισαγωγής πράσινων εταιρικών ομολόγων (green bonds), τα οποία συνιστούν ελκυστικά προϊόντα και για επενδυτικά ταμεία,
• έχει προωθήσει και στηρίξει τον μειωμένο συντελεστή 3% άμυνα στους τόκους εισηγμένων εταιρικών ομολόγων.
Τέλος, μέσα από τη συμμετοχή στο Χρηματιστήριο Ενέργειας της Ελλάδος, εξετάζει σε συνεχή βάση την υλοποίηση κι άλλων επιλογών, όπως τη δημιουργία δευτερογενούς αγοράς για διαπραγμάτευση πιστοποιητικών των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, τα γνωστά και ως GOs.
Ως Χρηματιστήριο, απευθύνουμε πρόσκληση προς ενδιαφερόμενες εταιρείες για να αξιολογήσουν τις προοπτικές που παρέχει ο χρηματιστηριακός θεσμός.
Το ΧΑΚ είναι πάντοτε στη διάθεση των ενδιαφερόμενων για διευκόλυνσή τους στην υλοποίηση ενός τέτοιου ενδιαφέροντος.
*Ανώτερης Λειτουργού στο Χρηματιστήριο Αξιών Κύπρου
Διαβάστε επίσης: Οι γυναίκες στο προσκήνιο του ESG