Του Μιχάλη Κασίνη*
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) ηγείται του έργου για την εισαγωγή του ψηφιακού ευρώ, προωθώντας μια συντονισμένη πανευρωπαϊκή προσπάθεια μέσω του Ευρωσυστήματος. Εκστρατείες, όπως η πρόσφατη ομιλία του Αναπληρωτή Διοικητή της Τράπεζας της Γαλλίας (Central bank digital currency and crypto, Speech by Mr Denis Beau, First Deputy Governor of the Bank of France, at the Bank of France branch, Montpellier, 24 April 2024) και οι δημοσιεύσεις από την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου (ΚΤΚ), αποσκοπούν να καθησυχάσουν το κοινό και να μειώσουν την αντιληπτή πολυπλοκότητα αυτής της σημαντικής αλλαγής στη νομισματική τεχνολογία.
Ωστόσο, αυτή η συλλογική προσπάθεια απλουστεύει υπερβολικά μια διαδικασία μετάβασης που είναι πολύ πιο περίπλοκη από ό,τι παραδέχονται οι υπεύθυνοι. Στην πρόσφατη εκστρατεία «απομυθοποίησης» της ΚΤΚ (Economy Today 23/09/2024), προβάλλεται η ιδέα ότι το ψηφιακό ευρώ θα φέρει επανάσταση στις ευρωπαϊκές συναλλαγές. Παρά τα καθησυχαστικά μηνύματα, σημαντικά ζητήματα αποσιωπούνται και παρουσιάζεται μια απλοϊκή εικόνα. Μια προσεκτική ανάλυση αποκαλύπτει κενά και ασυνέπειες στις θέσεις της ΚΤΚ, καθώς και την έντονη εξάρτησή της από τις ήδη διαμορφωμένες στρατηγικές της ΕΚΤ. Ως αποτέλεσμα, η ΚΤΚ δείχνει να στερείται ανεξάρτητης προσέγγισης στη νομισματική πολιτική, επαναλαμβάνοντας γνωστές θέσεις της ΕΚΤ. Αυτή η υπερβολική εξάρτηση από τα θεσμικά όργανα της Ε.Ε. διαβρώνει την τοπική τεχνογνωσία και υποβαθμίζει μια πιο κυπροκεντρική οπτική.
Αντί να υιοθετήσουμε την ενημερω-διασκεδαστική προσέγγιση της ΚΤΚ, που επικεντρώνεται σε ασήμαντες περιπτώσεις παραπληροφόρησης για να τις εκθέσει και να τις γελοιοποιήσει, στοχεύουμε να προσφέρουμε μια πιο ισορροπημένη και ουσιαστική ανάλυση. Εστιάζουμε στο να θίξουμε καλοπροαίρετα την επαναλαμβανόμενη αφήγηση της ΚΤΚ, η οποία τείνει να παραβλέπει κρίσιμους κινδύνους που ενέχει το ψηφιακό ευρώ για την οικονομική αυτονομία, την ιδιωτικότητα και την ελευθερία.
Κατάρριψη 1ης απομυθοποίησης: Ιδιωτικότητα στις ψηφιακές συναλλαγές
Πραγματικότητα: Ψευδαίσθηση της ιδιωτικότητας που προσομοιάζει τα μετρητά
Η ΚΤΚ υποστηρίζει ότι το ψηφιακό ευρώ θα προσφέρει ιδιωτικότητα συγκρίσιμη με εκείνη των μετρητών, χρησιμοποιώντας όρους όπως «κρυπτογράφηση», «ψευδωνυμοποίηση» και «λειτουργία εκτός σύνδεσης». Ωστόσο, αυτή η διαβεβαίωση είναι παραπλανητική και αποσιωπά τις πραγματικότητες της ψηφιακής εποχής.
Καταρχήν, η έννοια της πλήρους ιδιωτικότητας είναι ανέφικτη. Παρόλο που η κρυπτογράφηση και η ψευδωνυμοποίηση μπορούν να αποκρύψουν ορισμένα δεδομένα, δεν προσφέρουν την πλήρη ανωνυμία που χαρακτηρίζει τα μετρητά. Κάθε ψηφιακή συναλλαγή, ακόμη και κρυπτογραφημένη, αφήνει μεταδεδομένα – όπως χρονικές σφραγίδες ή γεωγραφικές τοποθεσίες – που μπορούν να αναλυθούν. Η «λειτουργία εκτός σύνδεσης» που υποστηρίζεται για το ψηφιακό ευρώ είναι επίσης προσωρινή, καθώς οι συναλλαγές θα συγχρονίζονται αργότερα με το δίκτυο, καθιστώντας τες ευάλωτες στην παρακολούθηση.
Η Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών (BIS) ενισχύει αυτό το επιχείρημα στο πρόγραμμα Polaris (Project Polaris 2023, Part 1: A handbook for offline payments with CBDC, May 2023), που αναλύει τις δυνατότητες offline πληρωμών με CBDCs (Central Bank Digital Currencies - Ψηφιακό Νόμισμα Κεντρικής Τράπεζας). Το εγχειρίδιο επισημαίνει ότι οι πληρωμές εκτός σύνδεσης απαιτούν συγχρονισμό με το κεντρικό δίκτυο για την αποφυγή της διπλής δαπάνης, γεγονός που επαναφέρει τον κίνδυνο εποπτείας και παρακολούθησης μόλις τα συστήματα συνδεθούν ξανά.
Επιπλέον, η Ετήσια Οικονομική Έκθεση της BIS για το 2021 (Annual Economic Report, June 2021) και η Ανασκόπηση των Λειτουργιών Πληρωμών Εκτός Σύνδεσης με CBDC (Review of Offline Payment Function of CBDC Considering Security Requirements, Appl. Sci. 2022, 12, 4488) τονίζουν ότι η ανωνυμία στα ψηφιακά νομίσματα είναι περιορισμένη λόγω των αναγκαίων μηχανισμών ελέγχου για την πρόληψη της απάτης και του οικονομικού εγκλήματος. Κατά τη διάρκεια ακρόασης της Επιτροπής Οικονομικών και Νομισματικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (30/09/2024)
η Πρόεδρος της ΕΚΤ, Christine Lagarde, παραδέχθηκε ότι το ψηφιακό ευρώ θα προσφέρει μόνο «σχετική ιδιωτικότητα» (quasi-privacy), καθώς οι κανονισμοί κατά της νομιμοποίησης εσόδων (AML) θα εξακολουθούν να ισχύουν. Παρά τις τεχνολογίες που αναμένεται να υλοποιηθούν, το ψηφιακό ευρώ θα παραμένει μακριά από την ανωνυμία των μετρητών και η ιδιωτικότητα στις ψηφιακές συναλλαγές θα είναι πάντοτε υπό όρους.
Κατάρριψη 2ης απομυθοποίησης: Περιορισμοί και νομισματική ελευθερία
Πραγματικότητα: Ένα ψηφιακό λουρί
Η ΚΤΚ απορρίπτει τις ανησυχίες γύρω από την πιθανότητα του ψηφιακού ευρώ να αντιμετωπίσει περιορισμούς χρήσης ή να υποτιμηθεί για να ενθαρρύνει τις δαπάνες. Οι ειδικοί της ΚΤΚ διαβεβαιώνουν ότι η ισοτιμία 1:1 με τα μετρητά θα διατηρηθεί, απορρίπτοντας σενάρια προσχεδιασμένης απαρχαίωσης ή περιορισμών.
Ωστόσο, ας φανταστούμε μια οικονομία που βασίζεται πλήρως σε ένα CBDC, όπως το ψηφιακό ευρώ. Η εξάρτηση του ψηφιακού χρήματος από τεχνολογικές υποδομές το καθιστά πιο ευάλωτο σε κρίσεις. Σε περίπτωση παρατεταμένης διακοπής ρεύματος ή διακοπής πρόσβασης στο διαδίκτυο, οι ψηφιακές συναλλαγές καθίστανται αδύνατες, ενώ τα φυσικά μετρητά παραμένουν το μοναδικό λειτουργικό μέσο. Σε τέτοιες συνθήκες, η αγορά πιθανώς θα προσδώσει μεγαλύτερη αξία στα μετρητά, με τα ψηφιακά ευρώ να γίνονται προσωρινά άχρηστα. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε απόκλιση της αξίας μεταξύ φυσικού και ψηφιακού χρήματος, υπονομεύοντας την υποσχόμενη αναλογία μετατροπής 1:1.
Επιπλέον, αν και το ψηφιακό ευρώ παρουσιάζεται σήμερα ως πλήρως μετατρέψιμο, η υποδομή του ενσωματώνει δυνατότητες «προγραμματιζόμενου χρήματος». Αυτό ανοίγει τον δρόμο για μελλοντικούς περιορισμούς στη χρήση, όπως ο καθορισμός όρων για το πού, το πότε και το πώς μπορεί να δαπανηθεί. Αν και οι κεντρικές αρχές διαβεβαιώνουν ότι τέτοιες παρεμβάσεις δεν είναι η τρέχουσα πρόθεση, η πιθανότητα κυβερνητικών ελέγχων στο μέλλον δεν μπορεί να αγνοηθεί. Η υποδομή του ψηφιακού ευρώ θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την εφαρμογή αρνητικών επιτοκίων ή την επιβολή άλλων περιορισμών στις συναλλαγές, κάτι που ήδη αναφέρεται σε διεθνείς μελέτες.
Το ζήτημα αυτό έχει συζητηθεί σε επίπεδο διεθνών χρηματοπιστωτικών αρχών, όπως καταδεικνύει η σημείωση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) για την υιοθέτηση των CBDCs του Σεπτεμβρίου 2024 (Fintech Note, Central Bank Digital Currency Adoption, Inclusive Strategies for Intermediaries and Users, September 2024). Στη μελέτη αυτή αναφέρεται ότι τα CBDCs επιτρέπουν στις κυβερνήσεις να ασκούν πιο άμεσο έλεγχο στη νομισματική πολιτική μέσω του προγραμματιζόμενου χρήματος. Αυτό ενισχύεται και από τα συμπεράσματα της έρευνας της ΕΚΤ για τις τάσεις στις πληρωμές των Ευρωπαίων πολιτών (Study on the payment attitudes of consumers in the euro area SPACE), December 2020), η οποία επισημαίνει ότι τα ψηφιακά νομίσματα δίνουν στους διαμορφωτές πολιτικής πρωτοφανή έλεγχο στη νομισματική κυκλοφορία και τη συμπεριφορά των καταναλωτών.
Όσο οι κεντρικοί τραπεζίτες επιμένουν ότι το ψηφιακό ευρώ δεν θα έχει χαρακτηριστικά προγραμματισμού, τόσο περισσότερο αποκτούν βαρύτητα τα λόγια του Lawrence H. White στο δοκίμιό του The Curse of the War on Cash (Cato Journal, 2018). O Lawrence καταγράφει πως η εξάλειψη των μετρητών παραχωρεί στις κεντρικές αρχές μεγαλύτερο έλεγχο στο πώς χρησιμοποιούνται τα χρήματα, ιδίως μέσω τις επιβολής αρνητικών επιτοκίων ή του περιορισμού της πρόσβασης κατά τη διάρκεια κρίσεων.
Κατάρριψη 3ης απομυθοποίησης: Η διατήρηση των μετρητών
Πραγματικότητα: Μια προσωρινή υπόσχεση
Ο τρίτος από τους υποτιθέμενους μύθους που προσπαθεί να καταρρίψει η ΚΤΚ είναι η για πολλούς εύλογη ανησυχία ότι το ψηφιακό ευρώ θα οδηγήσει σταδιακά στην εξαφάνιση των μετρητών. Η ΚΤΚ διαβεβαιώνει ότι τα μετρητά θα παραμείνουν σε κυκλοφορία παράλληλα με το ψηφιακό ευρώ επ’ αόριστον, επικαλούμενη τον σχεδιασμό νέων τραπεζογραμματίων ως απόδειξη.
Ωστόσο, παρά τις διαβεβαιώσεις της ΚΤΚ, οι παγκόσμιες τάσεις δείχνουν ότι η χρήση μετρητών μειώνεται σταθερά. Αν και τα μετρητά ενδέχεται να συνυπάρχουν αρχικά με το ψηφιακό ευρώ, η γενικότερη τάση δείχνει πως ο κόσμος μεταβαίνει σε μια οικονομία χωρίς μετρητά. Η αισιοδοξία της ΚΤΚ για τη διατήρηση των μετρητών μοιάζει υπερβολικά αισιόδοξη, καθώς οι οικονομικές πιέσεις και οι εξελίξεις στον τομέα των ψηφιακών πληρωμών ενισχύουν τη συρρίκνωση του φυσικού χρήματος. Οι κυβερνήσεις και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα έχουν ισχυρούς λόγους να προωθούν τη μείωση της κυκλοφορίας μετρητών. Οι πρώτοι επικαλούνται την αποτελεσματικότητα, την πρόληψη του εγκλήματος και τη στήριξη της τεχνολογικής προόδου. Ωστόσο, ο βασικός τους στόχος είναι ο ενισχυμένος έλεγχος της οικονομικής δραστηριότητας. Από την πλευρά τους, τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα βλέπουν στη μείωση των μετρητών μια σημαντική πηγή κερδοφορίας.
Όπως αναφέρει η Ανασκόπηση των Λειτουργιών Πληρωμών Εκτός Σύνδεσης των CBDCs, η καθιέρωση των CBDCs θα οδηγήσει στη φυσική μείωση των μετρητών, καθώς αυτά θα γίνουν λιγότερο βολικά σε σύγκριση με τις ψηφιακές εναλλακτικές. Καθώς οι πολίτες μεταβαίνουν σε πιο ελεγχόμενα ψηφιακά συστήματα, τα πλεονεκτήματα των μετρητών, όπως η ιδιωτικότητα, ενδέχεται να χαθούν. Η τάση αυτή ενισχύεται περαιτέρω και από την The Guardian (The rise of cashless Britain: the poor suffer as banks and ATMs are closed, 01/10/2018), η οποία, στην ανάλυσή της για τη μετάβαση σε μια κοινωνία χωρίς μετρητά στη Βρετανία, επισημαίνει πώς οι τράπεζες και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα προωθούν ενεργά τη μείωση της χρήσης μετρητών, περιορίζοντας την πρόσβαση σε ΑΤΜ και φυσικές υποδομές τραπεζών. Αντίστοιχα, η έκδοση Finance & Development (June 2018) του ΔΝΤ σημειώνει ότι, καθώς τα ψηφιακά νομίσματα γίνονται πιο κυρίαρχα, τα μετρητά σταδιακά χάνουν τη σημασία τους, καθώς όλο και λιγότερες επιχειρήσεις τα αποδέχονται. Σήμερα, πολλές επιχειρήσεις εφαρμόζουν αυθαίρετα πολιτικές κατάργησης μετρητών, αποκλείοντας έτσι καταναλωτές, χωρίς καμία παρέμβαση από τις Ρυθμιστικές Αρχές.
Κατάρριψη 4ης απομυθοποίησης: Εναλλακτικές λύσεις στις ηλεκτρονικές πληρωμές
Πραγματικότητα: Ήδη υπάρχουν
Ένα ακόμη επιχείρημα που προβάλλουν οι κεντρικοί τραπεζίτες είναι ότι το ψηφιακό ευρώ θα καλύψει κενά στο σημερινό τοπίο πληρωμών, προσφέροντας βελτιωμένη ιδιωτικότητα, καθολική αποδοχή και δωρεάν βασική χρήση. Ωστόσο, αυτό το επιχείρημα παραβλέπει την πραγματικότητα του υφιστάμενου οικοσυστήματος πληρωμών, καθώς ήδη υπάρχουν λύσεις που παρέχουν πολλά από τα πλεονεκτήματα που υπόσχεται το ψηφιακό ευρώ.
Σήμερα, οι λύσεις του ιδιωτικού τομέα προσφέρουν γρήγορες, ασφαλείς και οικονομικές ψηφιακές πληρωμές, καθιστώντας το ψηφιακό ευρώ περιττό όσον αφορά την καινοτομία και τη χρησιμότητά του. Η Μελέτη για τις Νέες Ψηφιακές Μεθόδους Πληρωμής (The Study on New Digital Payment Methods commissioned by the European Central Bank, September 2021) δείχνει ότι οι χρήστες εξυπηρετούνται ήδη επαρκώς από τα υπάρχοντα συστήματα, τα οποία προσφέρουν ευκολία και ταχύτητα, ενώ εκφράζουν σκεπτικισμό ως προς την ανάγκη για νέες μεθόδους πληρωμής. Στην ίδια κατεύθυνση, η Ετήσια Οικονομική Έκθεση της BIS επισημαίνει ότι το πραγματικό πλεονέκτημα των CBDCs δεν βρίσκεται στην τεχνολογία τους, αλλά στη συγκέντρωση του ελέγχου από τις κεντρικές αρχές - κάτι που αποφεύγουν οι λύσεις του ιδιωτικού τομέα, όταν ρυθμίζονται σωστά.
Επιπλέον, η υπόσχεση ότι το ψηφιακό ευρώ θα προσφέρει μεγαλύτερη ιδιωτικότητα από τις υπάρχουσες μεθόδους πληρωμής είναι παραπλανητική. Οι σημερινές τεχνολογίες, αν και δεν είναι τέλειες, υπόκεινται ήδη σε αυστηρούς κανονισμούς προστασίας δεδομένων. Παραμένει ασαφές πώς το ψηφιακό ευρώ θα μπορούσε να ξεπεράσει αυτό το επίπεδο προστασίας χωρίς σημαντικές αλλαγές στην ψηφιακή υποδομή του χρηματοπιστωτικού τομέα, όπως σημειώνουν οι Krüger και Busche στη μελέτη τους για τα τα κριτήρια αποδοχής του ψηφιακού ευρώ (Towards acceptance criteria for a digital euro, IT & Engineering, No. 2, July 2023).
Ακόμη, σημαντικό να επισημανθεί ότι τα ψηφιακά πορτοφόλια προσφέρουν ήδη άμεσες, διασυνοριακές συναλλαγές, αν και με κάποια θυσία στην ιδιωτικότητα. Η ανάπτυξη εναλλακτικών λύσεων, όπως τα κρυπτονομίσματα, καλύπτει ήδη πολλά από τα ζητήματα που υποτίθεται ότι θα λύσει το ψηφιακό ευρώ. Η αγορά ήδη προσφέρει ποικιλόμορφες και καινοτόμες λύσεις, κάνοντας το ερώτημα ιδιαίτερα επίκαιρο: Γιατί να εισαχθεί ένα κεντρικοποιημένο ψηφιακό ευρώ, όταν υπάρχουν ήδη λύσεις που καλύπτουν τις ανάγκες των καταναλωτών;
Αυτό ξεκάθαρα καθιστά την ώθηση της ΕΚΤ προς τα CBDCs λιγότερο ως μία προσπάθεια παροχής νέων εναλλακτικών και περισσότερο ως μέσο μετατόπισης της εξάρτησης από μη ευρωπαϊκούς παρόχους πληρωμών προς ευρωπαϊκό έλεγχο. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της στρατηγικής είναι η Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πληρωμών (EPI), η οποία αποτελεί κοινοπραξία 16 κορυφαίων ευρωπαϊκών τραπεζών και χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, με στόχο τη δημιουργία μιας ευρωπαϊκής εναλλακτικής απέναντι σε αμερικανικούς κολοσσούς όπως η Visa και η Mastercard.
Εν κατακλείδι, τα «πλεονεκτήματα» που προσφέρει το ψηφιακό ευρώ είναι ήδη διαθέσιμα μέσω λύσεων του ιδιωτικού τομέα, καθιστώντας το εγχείρημα λιγότερο μέσο εξυπηρέτησης των καταναλωτών και περισσότερο εργαλείο θεσμικού ελέγχου στις υποδομές πληρωμών. Συνολικά, η εισαγωγή ενός ψηφιακού νομίσματος δεν πρέπει να θεωρείται επαναστατική πρόοδος, αλλά μάλλον ως μια κίνηση προς την κεντρικοποίηση του χρηματοπιστωτικού συστήματος.
Κατάρριψη 5ης απομυθοποίησης: Ευρωπαϊκή κυριαρχία και ανθεκτικότητα στις πληρωμές
Πραγματικότητα: Ένα επιχείρημα χωρίς βάθος
Τέλος, οι υποστηρικτές του ψηφιακού ευρώ προβάλλουν ότι θα ενισχύσει την ευρωπαϊκή κυριαρχία στις πληρωμές και θα μειώσει την εξάρτηση από μη ευρωπαϊκούς παρόχους, φέρνοντας ως παράδειγμα τους Ολυμπιακούς αγώνες του Παρισιού, όπου μόνο η Visa γινόταν δεκτή στα σημεία πώλησης. Παρόλο που αυτός ο ισχυρισμός αναδεικνύει την ανάγκη για την Ευρώπη να διασφαλίσει την κυριαρχία της στις πληρωμές, παραβλέπει το γεγονός ότι η μετάβαση σε ένα ψηφιακό ευρώ θα εισαγάγει και νέες εξαρτήσεις - ειδικά από τεχνολογικές υποδομές που ελέγχουν λίγοι κεντρικοί φορείς.
Στην πραγματικότητα, το επιχείρημα της κυριαρχίας στις πληρωμές αντικρούεται από δελτίο της ΕΚΤ (Economic Bulletin Issue 2, 2024) το οποίο αναλύει γιατί «τα μετρητά παραμένουν σημαντικά για πολλούς» και επιβεβαιώνει ότι το κύριο ζήτημα είναι η εμπιστοσύνη των χρηστών και όχι απλώς η αποφυγή ξένης εξάρτησης. Τα στοιχεία από έρευνες για τις συνήθειες πληρωμών στην ευρωζώνη δείχνουν ότι οι καταναλωτές δίνουν προτεραιότητα στην ευκολία και την ιδιωτικότητα και όχι απλώς στην αναζήτηση μιας ευρωπαϊκής εναλλακτικής προς τη Visa ή τη Mastercard. Η ρητορική περί κυριαρχίας επισκιάζει τις πραγματικές προκλήσεις στην υιοθέτηση του ψηφιακού ευρώ, όπως η οικοδόμηση εμπιστοσύνης και η ευελιξία.
Επιπλέον, η εστίαση στην κυριαρχία αποσπά την προσοχή από τους κινδύνους που ενέχει η κεντρικοποίηση των πληρωμών υπό μία ενιαία αρχή. Σε περιπτώσεις τεχνολογικών διακοπών, κυβερνοεπιθέσεων ή κατάχρησης εξουσίας, η ευρύτερη εξάρτηση από το ψηφιακό ευρώ μπορεί να διακυβεύσει ολόκληρο το σύστημα πληρωμών. Αντίθετα, το φυσικό χρήμα αποτελεί μια ανθεκτική εναλλακτική - απαλλαγμένη από τις κυβερνοευπάθειες και τις συστημικές τεχνολογικές καταστροφές. Παράλληλα, η μονοπώληση των πληρωμών από την ΕΚΤ μπορεί να καταπνίξει την καινοτομία, καθώς μειώνεται ο ανταγωνισμός από τον ιδιωτικό τομέα. Πρόσφατες μελέτες από το ΔΝΤ και έρευνες όπως η Μελέτη για τις Συνήθειες Πληρωμών στην Ευρωζώνη υποδεικνύουν ότι η ανθεκτικότητα των πληρωμών ενισχύεται καλύτερα μέσω της διαφοροποίησης και του ανταγωνισμού. Ένα αποκεντρωμένο μοντέλο, με τη συμμετοχή πολλών παρόχων πληρωμών, μπορεί να εξασφαλίσει μεγαλύτερη ασφάλεια και ευελιξία. Αντίθετα, η κεντρικοποίηση των πληρωμών υπό τα CBDCs αυξάνει τους συστημικούς κινδύνους.
Μια Βαθύτερη Ατζέντα;
Αυτό που οι ειδικοί των Κεντρικών Τραπεζών απορρίπτουν ως «μύθους» μπορεί, στην πραγματικότητα, να αποτελεί βάσιμο προβληματισμό για όσους εκτιμούν την αυτονομία που προσφέρουν τα μετρητά και τα αποκεντρωμένα μέσα συναλλαγών σε έναν ολοένα πιο ψηφιακό κόσμο.
Καθώς η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα επιταχύνει τις διαδικασίες για την υλοποίηση του ψηφιακού ευρώ, εγείρονται κρίσιμα ερωτήματα: Είμαστε έτοιμοι να θυσιάσουμε κομμάτια της προσωπικής μας ελευθερίας για χάρη της ευκολίας και του αυξημένου ελέγχου;
Το αφήγημα της ΕΚΤ παρουσιάζει το ψηφιακό ευρώ ως ένα ασφαλές, σύγχρονο εργαλείο που θα φέρει σταθερότητα και αποδοτικότητα στις πληρωμές. Ωστόσο, η αντικατάσταση των μετρητών με ψηφιακά νομίσματα δεν είναι απλά τεχνολογική πρόοδος, αλλά και μια βαθιά κοινωνική και πολιτική αλλαγή. Οι Κεντρικές Τράπεζες απορρίπτουν αυτές τις ανησυχίες ως αβάσιμους «μύθους», αλλά μήπως υποτιμούν την πραγματική διάσταση των προβληματισμών;
Ίσως το κρίσιμο ερώτημα να είναι πιο βαθύ: μήπως η μετάβαση σε πλήρως ψηφιακά νομίσματα αντικατοπτρίζει μια σταδιακή μετατόπιση από την αποκέντρωση και την αυτονομία προς έναν κόσμο αυξημένης κεντρικής διαχείρισης;
Τα μετρητά, παρά την υποχώρησή τους σε μια ψηφιοποιημένη κοινωνία, παραμένουν εργαλείο αυτονομίας, προσφέροντας ιδιωτικότητα και ανεξαρτησία από κεντρικούς ελέγχους. Σε έναν κόσμο όπου οι ψηφιακές συναλλαγές κυριαρχούν, η διατήρηση αυτής της επιλογής έχει ιδιαίτερη σημασία για την προστασία της προσωπικής ελευθερίας. Η συζήτηση για το ψηφιακό ευρώ ξεπερνά την τεχνολογία και τις πληρωμές. Αγγίζει τις αξίες που διαμορφώνουν την οικονομία μας και κατ’ επέκταση, την ίδια την κοινωνία μας.
*Πολιτικού Οικονομολόγου, ειδικού σε θέματα Ψηφιακής Εμπιστοσύνη
- Διαβάστε επίσης: Σε κατηγορία Α και από τον οίκο S&P η Κύπρος