Του Ξένιου Μεσαρίτη
Το ζήτημα της πρότασης νόμου που θα επιτρέπει κατ’ εξαίρεση συναλλαγές με μετρητά άνω των €10.000 στα καζίνο τέθηκε ενώπιον του επικεφαλής της αποστολής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) στην Κύπρο, Alex Pienkowski, κατά την παρουσίαση του πορίσματος της φετινής αξιολόγησης της κυπριακής οικονομίας.
Η πρόταση, η οποία οδηγείται εκ νέου προς ψήφιση στην Ολομέλεια της Βουλής την Πέμπτη 4 Απριλίου, έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις από εποπτικές αρχές, εμπειρογνώμονες και ανεξάρτητους θεσμούς, οι οποίοι προειδοποιούν για ρίσκα ξεπλύματος χρήματος, έλλειψη διαφάνειας και πλήγμα στη φήμη της χώρας.
Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου, ο κύριος Pienkowski ρωτήθηκε:
«Δεδομένης της αναφοράς σας στην ενίσχυση του πλαισίου κατά του ξεπλύματος χρήματος (AML) στην Κύπρο, όπως καταγράφεται στην πρόσφατη δήλωση σας στο πλαίσιο της αποστολής Article IV, πώς αξιολογεί το ΔΝΤ τους ενδεχόμενους κινδύνους από την προτεινόμενη εξαίρεση που επιτρέπει συναλλαγές με μετρητά άνω των €10.000 στα καζίνο; Θεωρείτε πως κάτι τέτοιο θα μπορούσε να υπονομεύσει την πρόοδο που έχει σημειώσει η χώρα στον τομέα της συμμόρφωσης με το ευρωπαϊκό και διεθνές πλαίσιο κατά του ξεπλύματος;»
Ο κ. Pienkowski απάντησε ως εξής:
«Για να είμαστε ειλικρινείς, ενημερωθήκαμε για αυτό το ζήτημα μόλις χθες και η αντιπροσωπεία που ήρθε στην Κύπρο δεν είναι ειδική για θέματα που αφορούν το AML. Συνεπώς, θα πρέπει να επιστρέψουμε στα κεντρικά γραφεία του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου για να το συζητήσουμε πώς ενδεχομένως θα μπορούσε να επηρεάσει η εν λόγω εξαίρεση τη συμμόρφωση της Κύπρου με τους κανόνες AML.»
Η απάντηση αυτή υποδηλώνει ότι το Ταμείο δεν έχει ακόμη διαμορφώσει άποψη, ωστόσο εκφράστηκε η πρόθεση να συζητηθεί η ενδεχόμενη νομοθετική ρύθμιση στο κέντρο αποφάσεων του ΔΝΤ.
Οι διαφωνίες
Σημειώνουμε ότι οι εισηγητές της πρότασης, βουλευτές Νικόλας Παπαδόπουλος (ΔΗΚΟ), Μαρίνος Μουσιούττας (ΔΗΠΑ), Ευθύμιος Δίπλαρος (ΔΗΣΥ) και ο ανεξάρτητος βουλευτής Ανδρέας Θεμιστοκλέους, υποστηρίζουν ότι οι κανονισμοί αυτοί δεν εφαρμόζονται σε άλλα κράτη μέλη της Ε.Ε., και ενδέχεται να πλήξουν την επένδυση που έγινε στην Κύπρο.
Παράλληλα, εκφράζονται φόβοι πως η αυστηροποίηση θα στρέψει τους παίκτες προς τα κατεχόμενα, όπου λειτουργούν καζίνο χωρίς τέτοιους περιορισμούς και μηδενικούς ελέγχους.
Η πρόταση νόμου προωθείται από τους βουλευτές με τη στήριξη του Υπουργείου Οικονομικών και του Υφυπουργείου Τουρισμού, με σκοπό –όπως αναφέρεται– την εξυπηρέτηση της τουριστικής αγοράς και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του καζίνο resort. Ωστόσο, οι περισσότεροι εμπλεκόμενοι φορείς αντιτίθενται σθεναρά στην εξαίρεση.
Διαφωνίες για λόγους φήμης και ξεπλύματος
Η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου, μέσω της Πάνης Καραμάνου, εκφράζει ξεκάθαρη διαφωνία με τη διαγραφή του ορίου των €10.000 στα καζίνο, σημειώνοντας πως κάτι τέτοιο ενέχει αυξημένους κινδύνους, τόσο σε ό,τι αφορά το ξέπλυμα χρήματος όσο και τη φήμη της χώρας.
Παρότι το καζίνο δεν εμπίπτει στην άμεση εποπτεία της ΚΤΚ, γίνεται αναφορά στην υπερεθνική αξιολόγηση της ΕΕ για το 2022, η οποία κατατάσσει τα καζίνο ως τομέα υψηλού εγγενούς κινδύνου για ξέπλυμα χρήματος.
Κατηγορηματικά αντίθετος εμφανίζεται ο Έφορος Φορολογίας Σωτήρης Μαρκίδης, ο οποίος τονίζει ότι η χρήση μετρητών συνδέεται τόσο με φοροδιαφυγή όσο και με ξέπλυμα, επαναλαμβάνοντας ότι η θέση του είναι υπέρ του περιορισμού των συναλλαγών με μετρητά «στο ελάχιστο δυνατό».
Η ΜΟΚΑΣ, διά της Προϊσταμένης της Μαρίας Κυρμίζη-Αντωνίου, απορρίπτει οποιαδήποτε εξαίρεση, σημειώνοντας πως το καζίνο αποτελεί υπόχρεη οντότητα για πρόληψη ξεπλύματος και πως ήδη έχει υποβάλει 101 αναφορές για ύποπτες συναλλαγές το 2023 και 81 το 2024, με το 25%-30% να αφορούν συναλλαγές σε μετρητά από το καζίνο.
Η ΜΟΚΑΣ τονίζει, επίσης, την απουσία επικαιροποιημένης Εθνικής Αξιολόγησης Κινδύνου, που να περιλαμβάνει τα καζίνο, χαρακτηρίζοντας την εξαίρεση ως θέμα πολιτικής απόφασης μέχρι την εφαρμογή του ευρωπαϊκού Κανονισμού το 2027.
Ο Πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, Γιώργος Θεοχαρίδης, εκφράζει νομικές επιφυλάξεις για τη δυνατότητα εξαίρεσης των καζίνο, υπογραμμίζοντας ότι μια τέτοια πρόβλεψη μπορεί να είναι ασύμβατη με τον Κανονισμό (ΕΕ) 2024/1624. Προειδοποιεί για διάβρωση της αρχής της ισονομίας και για λανθασμένα μηνύματα προς τις υπόλοιπες υπόχρεες οντότητες.
Το Τμήμα Τελωνείων, διά της Διευθύντριας Μαίρης Χαραλάμπους-Κληριώτου, επισημαίνει ότι έχουν δοθεί οδηγίες για εντατικοποίηση των ελέγχων στα σημεία εισόδου/εξόδου της Δημοκρατίας, και έχει ήδη σταλεί επιστολή προς την Αρχή Παιγνίων, ζητώντας άμεση ενημέρωση για περιπτώσεις αδήλωτων μετρητών άνω των €10.000 στο καζίνο.
Θα εμπλακεί το ΔΝΤ στην διαδικασία;
Η πιθανή εμπλοκή του ΔΝΤ στη δημόσια συζήτηση –ακόμα και σε τεχνικό επίπεδο– ενδεχομένως να προσθέσει πίεση για αναθεώρηση ή πάγωμα της εξαίρεσης.
Σε κάθε περίπτωση, η συζήτηση γύρω από την εξαίρεση ξεπερνά τα στενά όρια της κυπριακής νομοθέτησης και αγγίζει πλέον τον τρόπο με τον οποίο η χώρα επιλέγει να τοποθετείται ως χρηματοπιστωτικό κέντρο, τουριστικός προορισμός και μέλος της ΕΕ.