Η παρουσία του κλιμακίου της τρόικας στην Κύπρο τις τελευταίες ημέρες ανέδειξε ξανά τις σοβαρές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η οικονομία λόγω των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων (ΜΕΔ) και του υψηλού δημόσιου χρέους.
Παρά τη σταδιακή μείωση των ΜΕΔ τα τελευταία χρόνια, τα παλιά μη εξυπηρετούμενα δάνεια παραμένουν ένα σημαντικό βάρος για την οικονομία, ενώ και το ιδιωτικό χρέος συνεχίζει να κινείται σε συγκριτικά υψηλά επίπεδα.
Σύμφωνα με πληροφορίες που δημοσιεύτηκαν τις τελευταίες μέρες, το τεχνικό κλιμάκιο της Τρόικα εξέφρασε έντονες ανησυχίες για το γεγονός ότι η Κύπρος εξακολουθεί να έχει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά ΜΕΔ σε σύγκριση με άλλες χώρες της Ευρωζώνης, τόσο εντός τραπεζικού συστήματος, αλλά κυρίως εκτός.
Σύμφωνα με την Κεντρική Τράπεζα, περίπου €19,1 δισ. ΜΕΔ εξακολουθούν να βρίσκονται στις Εταιρείες Εξαγοράς Πιστώσεων (ΕΕΠ), ενώ άλλο €1,7 δισ. παραμένει στα χαρτοφυλάκια των τραπεζών. Το γεγονός ότι αυτά τα δάνεια δεν έχουν ακόμα διαγραφεί ή ρυθμιστεί επηρεάζει αρνητικά τις δυνατότητες νέου δανεισμού και περιορίζει τη ρευστότητα στην οικονομία.
Ταυτόχρονα, η τρόικα τόνισε ότι το ιδιωτικό χρέος της Κύπρου παραμένει συγκριτικά υψηλό, γεγονός που στερεί από κάποια φυσικά πρόσωπα και επιχειρήσεις την ευκαιρία να ακολουθήσουν την ανάπτυξη της υπόλοιπης οικονομίας. Ενδεικτικά, στο τέλος του 2024, σχεδόν 72.000 δανειολήπτες είχαν ΜΕΔ σε Εταιρείες Διαχείρισης Δανείων και λιγότεροι έχουν ΜΕΔ σε τράπεζες.
Οι επιπτώσεις στην κυπριακή οικονομία
Το υψηλό απόθεμα ΜΕΔ και το συγκριτικά αυξημένο δημόσιο χρέος λειτουργούν ως τροχοπέδη στην οικονομία. Η αβεβαιότητα γύρω από τις διαδικασίες εκποίησης και η αργή πρόοδος στη διαχείριση των ΜΕΔ ενισχύουν την αίσθηση ανασφάλειας στις αγορές και αποτρέπουν τις επενδύσεις. Επιπλέον, η έλλειψη σαφούς στρατηγικής για την περαιτέρω μείωση του δημόσιου χρέους μπορεί να αυξήσει το κόστος δανεισμού της χώρας, περιορίζοντας τις δυνατότητες ανάπτυξης.
Χρονιά Make or break
Μετά τις προειδοποιήσεις της τρόικας, η Κύπρος βρίσκεται σε κρίσιμο σταυροδρόμι. Το 2025 πρέπει να είναι η χρονιά που θα εφαρμοστούν ουσιαστικά μέτρα για τη διαχείριση των ΜΕΔ και τη μείωση του ιδιωτικού χρέους. Οι βασικές προτεραιότητες πρέπει να περιλαμβάνουν:
- Επιτάχυνση των εκποιήσεων και αναδιαρθρώσεων: Η καθυστέρηση στη διευθέτηση των παλιών προβληματικών δανείων διαιωνίζει την οικονομική στασιμότητα και περιορίζει τις δυνατότητες ανάπτυξης.
- Η πορεία των εκποιήσεων περνά μέσα από τις δικαστικές διαδικασίες, οι οποίες πρέπει να γίνουν ταχύτερες και πιο απλουστευμένες ώστε να μην βρίσκουν νέα παράθυρα καθυστέρησης οι στρατηγικοί κακοπληρωτές.
- Διαχείριση του ιδιωτικού χρέους: Σε μία χώρα που καταγράφει ρυθμούς ανάπτυξης πέραν του 3%, απαιτούνται στοχευμένες πολιτικές που θα διασφαλίσουν την περαιτέρω σταδιακή μείωσή του ιδιωτικού χρέους, έτσι ώστε να μπορέσουν να επωφεληθούν από τις συνθήκες οικονομικής ανάπτυξης.
- Ενίσχυση της ανάπτυξης: Μία οικονομία απαλλαγμένη από βαρίδια του παρελθόντος δίνει στις τράπεζες την ευχέρεια να προχωρήσουν σε χορήγηση ακόμα περισσότερων νέων δανείων, ώστε να ενισχυθεί η επενδυτική δραστηριότητα και η κατανάλωση.