Των προπτυχιακών φοιτητριών του Τμήματος Δημοσιογραφίας του Πανεπιστημίου Κύπρου Κυριακής Παρασκευοπούλου και Ελιζαβέτας Ανισίμοβα
H Κύπρος βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της επανάστασης που συμβαίνει στη χρηματοοικονομική τεχνολογία γενικότερα στον πλανήτη. Τα τελευταία χρόνια, το νησί έχει μετατραπεί σε έναν κόμβο Καινοτομίας στο ολοένα και αναπτυσσόμενο τομέα των FinTech. Πλέον, ο τομέας αποτελεί σημαντικό γρανάζι της αγοράς εργασίας αλλά και σοβαρός πυλώνας για τη ραγδαία αύξηση της Καινοτομίας που χαρακτηρίζει την οικονομία τα τελευταία χρόνια. Οι αναδυόμενες επιχειρήσεις, οι φορείς και οι ειδικοί του κλάδου προωθούν ενεργά τη συνεργασία και παρέχουν ένα ευνοϊκό περιβάλλον για την ανάπτυξη του τομέα.
Η ανάπτυξη του τομέα στο νησί είναι μετρήσιμη με διάφορους τρόπους όπως η αύξηση των κεφαλαίων που επενδύονται στον τομέα, η διεξαγωγή όλο και περισσότερων εκδηλώσεων που προωθούν τις FinΤech, καθώς και η προσαρμογή καινούργιων κανονισμών και νομοθεσιών που ενισχύουν τέτοιου είδους οικονομική δραστηριότητα στο νησί. Δημιουργώντας «πρόσφορο έδαφος» για ευνοϊκότερη διεξαγωγή δραστηριοτήτων του τομέα, η Κύπρος, θέσπισε τις σωστές συνθήκες για μια φυσική ή νομική οντότητα να μπορεί εύκολα και γρήγορα να ενταχθεί στον οικονομικό κύκλο της χώρας.
Σταδιακά, υπάρχει και η τάση ανά τον κόσμο όπου οι παραδοσιακοί Χρηματοπιστωτικοί Οργανισμοί αρχίζουν να ανησυχούν για το ενδεχόμενο αντικατάστασής τους από τους νέου τύπου Οργανισμούς, τις ούτω καλούμενες «νεοτράπεζες».
Ως εκ τούτου, δημιουργείται το ερώτημα των παραγόντων που καθιστούν την Κύπρο ένα τόσο ελκυστικό προορισμό για τη διεξαγωγή οικονομικών δραστηριοτήτων στον τομέα των FinΤech, και αν η ανάπτυξή του όντως βάζει σε κίνδυνο τα παραδοσιακά Χρηματοπιστωτικά Ιδρύματα.
Ποιοι κυριεύουν τον κόσμο της FinΤech;
Στην Κύπρο, όπως και σε πολλά άλλα μέρη, η υιοθέτηση των χρηματοοικονομικών τεχνολογιών αντικατοπτρίζει την εξέλιξη του Χρηματοοικονομικού τομέα. Στη συνάντηση της παραδοσιακής χρηματοοικονομικής εμπειρίας με την Καινοτομία, η Κύπρος αποτελεί ένα σταυροδρόμι όπου η τεχνολογία προσφέρει νέες ευκαιρίες για την ανάπτυξη του Χρηματοοικονομικού τομέα. Με βάση στοιχείων της Statista, οι επενδύσεις στις FinΤech εταιρείες παγκοσμίως έχουν φτάσει μέχρι τα 165 δισεκατομμύρια δολάρια στα τέλη του 2023, πράγμα που επιβεβαιώνει πως είναι πλέον απαραίτητη η επένδυση πάνω στη χρηματοοικονομική τεχνολογία την σήμερον ημέρα.
Βάσει έρευνας που διεξήχθη από την Findexable, οι 5 κορυφαίες χώρες που κυριαρχούν στον χώρο των χρηματοοικονομικών τεχνολογιών είναι οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Σιγκαπούρη, η Λιθουανία και η Ελβετία με τις πόλεις που χαρακτηρίζονται ως κόμβοι των FinΤech να αφορούν το Σαν Φρανσίσκο, το Λονδίνο και τη Νέα Υόρκη. Παρόλο που η Κύπρος δεν βρίσκεται στις κορυφαίες χώρες στην κατάταξη των κόμβων FinΤech, με βάση την Findexable, η θέση της χώρας ανέβηκε 20 θέσεις, από την αρχική της κατάταξη, κατατάσσοντάς την στην 48η θέση. Αυτά τα δεδομένα μας υποδεικνύουν πως υπάρχει μια τρομερή ανάπτυξη στο τομέα των χρηματοοικονομικών τεχνολογιών στο νησί τα τελευταία χρόνια.
Ο τομέας FinΤech του Ισραήλ επίσης υπέστη σημαντική ανάπτυξη, με περισσότερες από 600 ενεργές εταιρείες FinΤech που δραστηριοποιούνται σε διάφορους τομείς, όπως στις Πληρωμές, στο Cybersecurity, στο Βlockchain και στις Χρηματοπιστωτικές Υπηρεσίες που βασίζονται στην Τεχνητή Νοημοσύνη. Οι συνολικές επενδύσεις σε ισραηλινές FinΤech εταιρείες έφτασαν περίπου τα 2,6 δισ. δολάρια από ιδιωτική χρηματοδότηση το 2022, βάσει έρευνας του «Start-up Nation», γεγονός που καταδεικνύει το αυξανόμενο ενδιαφέρον και την εμπιστοσύνη των επενδυτών στον τομέα.
Έτσι αναδεικνύονται τα «hotspots» των FinTech σε ένα παγκόσμιο επίπεδο και που υπάρχει η μεγαλύτερη δραστηριότητα σε αυτόν τον τομέα. Και μέσα από αυτά τα στοιχεία, βλέπουμε πως το σκηνικό των FinTech είναι διαδεδομένο σε ένα παγκόσμιο επίπεδο και ανεξαρτήτως του πού διαμένεις, έχεις πρόσβαση σε αυτές τις πηγές Καινοτομίας.
Δημιουργώντας τις σωστές συνθήκες...
Η Κύπρος επίσης υπέστη τρομερή ανάπτυξη στον τομέα των χρηματοοικονομικών τεχνολογιών, και μπορεί να χαρακτηριστεί και ως αναδυόμενος «μαγνήτης» τέτοιων δραστηριοτήτων. Με βάση στοιχεία από το EU Blockchain Forum οι 27 νεοφυείς επιχειρήσεις Βlockchain, που έχουν βάση την Κύπρο, έχουν συγκεντρώσει συνολικά 142 εκατομμύρια ευρώ σε χρηματοδότηση το 2021, καθιστώντας την Κύπρο μία από τις πιο επιτυχημένες χώρες της Ευρώπης στην προσέλκυση επενδυτικών κεφαλαίων στην τεχνολογία Βlockchain.
Η δραματική αναπτυξη στον τομέα της χρηματοοικονομικής τεχνολογίας παρατηρείται και μέσα από τις κρατικές και ιδιωτικές επενδύσεις που γίνονται στον τομέα. Με βάση τον Σύνδεσμο Επενδυτικών Ταμείων Κύπρου (ΣΕΕΚ) οι επενδύσεις στον τομέα των FinΤech το 2023 ανήλθαν στα 108 εκατ. ευρώ σε σύγκριση με το 2022 όπου επενδύθηκαν 60,1 εκατ. ευρώ. Η σημαντική αύξηση στο επενδυτικό κεφάλαιο στον τομέα των χρηματοοικονομικών τεχνολογιών σηματοδοτεί ένα έντονο ενδιαφέρον των επενδυτών (κρατικών και ιδιωτικών) καθώς και την επιθυμία τους να τον αναπτύξουν.
H Κύπρος έχει επίσης εφαρμόσει ένα καθεστώς παροχής Υπηρεσιών Κρυπτογράφησης (Crypto-Asset Service Provider) για την καταχώριση των παροχών Κρυπτογραφικών Υπηρεσιών σε κεντρικό μητρώο για σκοπούς καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες (AML). Το 2022 μάλιστα, η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς Κύπρου (CySEC), ενέκρινε την καταχώριση μερικών παροχών Κρυπτογραφικών Υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων και της Revolut.
Η εύκολη πρόσβαση που παρέχει το κινητό τηλέφωνο για πληρωμές σε καθημερινές συναλλαγές έχει, επίσης, οδηγήσει σε μια πρωτόγνωρη αύξηση της δημοτικότητας των ψηφιακών πληρωμών. Οι άνθρωποι που αναζητούν προσιτές και εύκολες στη χρήση επενδυτικές επιλογές, χρησιμοποιούν ανάμεσα σε άλλα, ψηφιακές επενδυτικές πλατφόρμες.
Με βάση τη Statista, τα έσοδα των Ψηφιακών Πληρωμών παρέμειναν σχετικά σταθερά από το 2021 και έπειτα έχοντας πάραυτα μια ανοδική φορά στη χρήση τους. Παράλληλα, οι Ψηφιακές Επενδύσεις, αλλά και το Ψηφιακό Πάγιο, είχαν και αυτά αύξηση στη χρήση τους τα τελευταία 3 χρόνια. Η αυξανόμενη χρήση αυτών των υπηρεσιών στην Κύπρο είναι σημάδι της αυξανόμενης δημοτικότητας του τομέα, εφόσον όλο και περισσότεροι άνθρωποι εντάσσουν τις χρηματοοικονομικές τεχνολογίες στη ζωή τους.
Η Κύπρος αποτελεί ελκυστικό προορισμό για τα εξουσιοδοτημένα ιδρύματα λόγω της ακμάζουσας βιομηχανίας FinΤech και των διαφόρων φορολογικών πλεονεκτημάτων που παρέχει. Λόγω του ευνοϊκού επενδυτικού περιβάλλοντος στο νησί και της υψηλής συγκέντρωσης μεγάλων παγκόσμιων Χρηματοοικονομικών Ιδρυμάτων, όπως η Ιnvest.Com, η Libertex και η sKash, έχει αναδειχθεί ως ιδανική τοποθεσία για νεοσύστατες και καθιερωμένες επιχειρήσεις FinTech.
Η Κύπρος προσφέρει διάφορα φορολογικά οφέλη, με τον εταιρικό φόρο του νησιού να ανέρχεται στο 12,5%, όντας ένας από τους χαμηλότερους στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Επιπλέον, η Κύπρος διαθέτει ένα εκτεταμένο δίκτυο συμβάσεων αποφυγής διπλής φορολογίας, επιτρέποντας στις εταιρείες να μειώσουν τη συνολική φορολογική τους υποχρέωση με περισσότερες από 60 χώρες. Η συνθήκη αποφυγής διπλής φορολόγησης στην Κύπρο, αποσκοπεί στην προστασία των εταιρειών από τον κίνδυνο να φορολογούνται τα εισοδήματά τους δύο φορές, μια στην Κυπριακή Δημοκρατία και μια στο κράτος τους.
Ακόμη, η Κύπρος προσφέρει φοροαπαλλαγή 80% επί των επιλέξιμων κερδών που προκύπτουν από την εκμετάλλευση περιουσιακών στοιχείων που πληρούν τις προϋποθέσεις R&D για πνευματική ιδιοκτησία. Ως μέλος της Ε.Ε., οι πολίτες του ΕΟΧ μπορούν να εργάζονται ελεύθερα στην Κύπρο χωρίς κάποια άδεια. Εκτός αυτών, υπάρχει και η ευκαιρία των ψηφιακών νομάδων που διευκολύνει τη συνεργασία εταιρειών της Κύπρου με άτομα που βρίσκονται στο εξωτερικό, καθώς καθιστά δυνατή την εξ αποστάσεως εργασία, οπότε οι εργαζόμενοι που βρίσκονται στο εξωτερικό ή ταξιδεύουν, πολύ απλά χρησιμοποιούν το διαδίκτυο και την τεχνολογία για να πραγματοποιήσουν τα καθήκοντά τους στην εταιρεία. Οι φορολογικές ευκαιρίες και οι ευνοϊκές συνθήκες του νησιού, την καθιστούν μαγνήτη για νομικές και φυσικές οντότητες που σχεδιάζουν να διεξάγουν οικονομικές δραστηριότητες στο νησί.
Fintech και τράπεζες
Με την άνοδο της χρηματοοικονομικής τεχνολογίας, οι τράπεζες συνεργάζονται πλέον με εταιρείες FinTech προκειμένου να παρέχουν καλύτερες υπηρεσίες και προϊόντα στους πελάτες τους. Με τα καινοτόμα προϊόντα και τις υπηρεσίες τους, οι εταιρείες FinTech στην Κύπρο συμβάλλουν στη διαμόρφωση ενός πιο ψηφιοποιημένου και αποτελεσματικού Xρηματοπιστωτικού τομέα στη χώρα. Μέσω της συνεργασίας με αυτές τις εταιρείες, οι τράπεζες αφενός μπορούν να βελτιώσουν τις υπηρεσίες που παρέχουν στους πελάτες τους και αφετέρου να προσφέρουν μια πιο ολοκληρωμένη και αποτελεσματική χρηματοοικονομική εμπειρία.
Σύμφωνα με την Bank for International Settlements, τα οφέλη που παρέχονται από την εφαρμογή των χρηματοοικονομικών τεχνολογιών στις παραδοσιακές τράπεζες είναι η διευρυμένη πρόσβαση σε Xρηματοπιστωτικές Υπηρεσίες, η μείωση του κόστους συναλλαγών, η προσέγγιση υποεξυπηρετούμενων καταναλωτών, η μεγαλύτερη διαφάνεια στα προϊόντα και οι σαφείς γνωστοποιήσεις του κόστους καθώς και ο αυστηρότερος έλεγχος των δαπανών και του προϋπολογισμού. Μερικά εργαλεία που χρησιμοποιούν οι τράπεζες για να ικανοποιήσουν τους πελάτες τους είναι τα chatbots, οι εφαρμογές για κινητά τηλέφωνα και η εκμάθηση μηχανών για προστασία από απάτες. Γενικότερα, η συνεργασία μεταξύ των παραδοσιακών τραπεζών και των FinTech συμβάλλει στην αύξηση της συνολικής αποτελεσματικότητας του Τραπεζικού τομέα.
Παρόλο που οι παραδοσιακές τράπεζες επωφελούνται από τις εταιρείες FinΤech, υπάρχουν και κάποιες αρνητικές επιπτώσεις για τις ίδιες από αυτή τη συνεργασία. Καθώς οι εταιρείες FinTech γίνονται πιο ισχυρές, θα μπορούσαν ενδεχομένως να διαταράξουν τον παραδοσιακό Tραπεζικό τομέα. Οι τράπεζες μπορεί να βρεθούν σε ανταγωνισμό με τις εταιρείες FinTech για πελάτες και κεφάλαια. Επιπλέον, οι τράπεζες πρέπει να παραμείνουν σε εγρήγορση προκειμένου να διασφαλίσουν ότι τα δεδομένα των πελατών τους είναι ασφαλή και δεν τίθενται σε κίνδυνο.
Τα προνόμια που είχαν κάποτε οι τράπεζες αποδυναμώνονται δραστικά, με την ολιγοπωλιακή πρόσβαση σε φθηνή χρηματοδότηση μέσω των τρεχούμενων λογαριασμών να απειλείται και τις τεχνολογικά μορφές ανταγωνισμού, καθώς και τη ρυθμιστική ατζέντα να περιορίζουν την πρόσβαση των τραπεζών σε πελάτες. Αυτό περιορίζει και την ικανότητά τους να διασταυρώνουν τις ζημιογόνες επιχειρήσεις μέσω των διασταυρούμενων πωλήσεων υψηλού περιθωρίου κέρδους και της τιμολόγησης του back-book. Η άνοδος των FinTech δημιουργεί ένα κενό δεξιοτήτων, το οποίο προβλέπεται, σύμφωνα με την Autonomous Research, πως η σημερινή δομή κόστους των Χρηματοπιστωτικών Υπηρεσιών θα μπορούσε να αντικατασταθεί από τη Μηχανολογική Εκμάθηση και την Τεχνητή Νοημοσύνη έως το 2030.
Δεν αρκεί το ντόπιο εργατικό δυναμικό;
Η Κύπρος, παρόλο που σημειώνει άλματα στον τομέα των χρηματοοοικονομικών τεχνολογιών, έχει ένα περιορισμένο αριθμό εγχώριου εργατικού δυναμικού. Αυτό μπορεί αν είναι απότοκο του γεγονότος ότι ενώ η χώρα επενδύει στον τομέα, ταυτόχρονα δεν δημιουργεί αρκετά προγράμματα στα εκπαιδευτικά ιδρύματα, με σκοπό να εκπαιδεύσει τους νέους στα πεδία των χρηματοοικονομικών τεχνολογιών. Φυσικά, μπορούμε να παρατηρήσουμε πώς ήδη κάποια εκπαιδευτικά ιδρύματα αρχίζουν και εισάγουν προγράμματα σπουδών τα οποία εστιάζουν σε ψηφιακά νομίσματα και Βlockchains, αλλά δεν είναι αρκετό εφόσον προσφέρονται μόνο σε περιορισμένα εκπαιδευτικά ιδρύματα.
Οι περιορισμένοι πόροι ανθρώπινου δυναμικού στον κλάδο των χρηματοοικονομικών τεχνολογιών ωθεί τις πλείστες επιχειρήσεις να επενδύσουν πάνω σε εξειδικευμένο προσωπικό από το εξωτερικό, το οποίο ασχολείται με το αντικείμενο περισσότερο από ό,τι οι ντόπιοι. Η «εισαγωγή» εξειδικευμένου προσωπικού από το εξωτερικό αποδεικνύεται πιο οικονομική για τους εργοδότες αλλά και συμφέρουσα για τους εργαζόμενους εκτός Κύπρου, σηματοδοτώντας μια αύξηση στον αριθμό των οικονομικών μεταναστών υψηλής εξειδίκευσης.
Οι επιχειρήσεις FinΤech απαιτούν, συνήθως, υποψήφιους που συνδυάζουν τεχνολογικές γνώσεις και κατανόηση των χρηματοοικονομικών, καθώς συχνά ψάχνουν για άτομα με εμπειρία στην Ανάλυση Δεδομένων, Βlockchain, Τεχνητή Νοημοσύνη και Cybersecurity. Οι εργοδότες του κλάδου αυτού πρέπει να είναι προετοιμασμένοι να επενδύσουν σημαντικό χρόνο και πόρους στην εκπαίδευση των εργαζόμενων, καθώς πολλοί θεωρούν ότι οι πρόσφατοι απόφοιτοι μπορεί να μη διαθέτουν τις απαραίτητες δεξιότητες που απαιτούνται για να επιτύχουν στον κόσμο των επιχειρήσεων.
Η λύση βρίσκεται κάπου στη μέση
Ο κλάδος της χρηματοοικονομικής τεχνολογίας μεταμόρφωσε τις παραδοσιακές Χρηματοοικονομικές Υπηρεσίες και έχει δημιουργήσει ένα τοπίο που χαρακτηρίζεται από την Καινοτομία και την αποτελεσματικότητα. Η υβριδική πρόκληση της συνάρτησης χρηματοοικονομικών και τεχνολογίας όχι μόνο έχει εκσυγχρονίσει τις διαδικασίες, αλλά έχει επίσης αλλάξει την πρόσβαση στις Χρηματοοικονομικές Υπηρεσίες, δίνοντας πληθώρα δυνατοτήτων σε ιδιώτες και επιχειρήσεις παγκοσμίως. Η ραγδαία εξέλιξη της FinΤech έχει φέρει στο φως πρωτοποριακές λύσεις, από την Ψηφιακή Τράπεζα και τα Ψηφιακά Πορτοφόλια έως και το Βlockchain.
Ενώ οι FinΤech έχουν αποφέρει τεράστια οφέλη, δημιουργούνται επίσης προκλήσεις, οι οποίες είναι αναμφισβήτητα αρκετές. Καθώς αυτός ο κλάδος υιοθετείται, αν μπορεί να λεχθεί ολοένα και περισσότερα, είναι σημαντικό να υπάρχει μια ισορροπία μεταξύ της τεχνολογικής ανάπτυξης και του ρυθμιστικού πλαισίου. Φυσικά, η Χρηματοοικονομική Τεχνολογία διευκολύνει αφάνταστα τη λειτουργία των παραδοσιακών χρηματοοικονομικών ιδρυμάτων, ωστόσο για να αποτραπούν οι ενδεχόμενες στρεβλώσεις, είναι σημαντικό να διατηρηθούν και κάποιες παραδοσιακές εφαρμογές σε αυτό τον τομέα. Είναι βέβαιο, πως το μέλλον θα αναπτυχθεί βασιζόμενο στη Χρηματοοικονομική Τεχνολογία και κάποια στιγμή θα είναι ακόμη πιο ενσωματωμένο στις ζωές μας.
Η Κύπρος έχει καταστεί ένας δημοφιλής προορισμός για τις εταιρείες τεχνολογίας και σαφέστατα το οικονομικό περιβάλλον καθιστά εύφορο το έδαφος ώστε το νησί να καταστεί ένας από τους πιο ελκυστικούς προορισμούς Καινοτομίας, όπου στην τελική μπορούν οι μεγάλες ιδέες να γίνουν πράξη.
Διαβάστε επίσης: Η έγκριση του Bitcoin ETF αλλάζει το σκηνικό στα κρυπτονομίσματα