Η Αρχή Τηλεπικοινωνιών Κύπρου (ΑΤΗΚ) παραμένει επικερδής επιχείρηση, διαπιστώνει η Ελεγκτική Υπηρεσία σε ειδική έκθεση της για την ΑΤΗΚ (Cyta), επισημαίνοντας, ωστόσο, «προσπάθεια της Διοίκησης και της Διεύθυνσης της Αρχής για εξωραϊσμό της εικόνας της και απόκρυψη σοβαρών προβλημάτων που δημιουργούν κινδύνους για τη μελλοντική πορεία της».
«Ήδη, οι προβλέψεις της ίδιας της Αρχής για την τριετία 2024-2026 δεικνύουν στασιμότητα στην ανάπτυξη και αναστροφή στην αύξηση της κερδοφορίας των τελευταίων ετών», αναφέρει η Ελεγκτική Υπηρεσία, η οποία διεξήγαγε έλεγχο συμμόρφωσης στην ΑΤΗΚ για τα έτη 2021 και 2022.
Με βάση τα επιμέρους ευρήματα του ελέγχου της, η ΕΥ αναφέρει στα γενικά συμπεράσματα της ότι «η ΑΤΗΚ προωθεί αποσπασματικά θέματα/κεφάλαια που αφορούν στη μετεξέλιξη και αμοιβή του προσωπικού, χωρίς να έχει οριστικοποιηθεί/εγκριθεί ολοκληρωμένο πλαίσιο», ενώ διαπιστώνει «αδυναμίες, ως προς τη συμμόρφωση με τις πρόνοιες των σχετικών Νόμων και Κανονισμών, που διέπουν τη ρύθμιση θεμάτων που σχετίζονται με το προσωπικό, καθώς και την αδειοδότηση Καταστημάτων και Σταθμών Βάσης Κινητής Τηλεφωνίας (ΣΒΚΤ)».
Αναφέρει επίσης ότι «η ΑΤΗΚ δρομολογεί επενδύσεις εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ χωρίς τη δέουσα μελέτη/αξιολόγηση της νομιμότητας, της σκοπιμότητας και της βιωσιμότητας των εν λόγω επενδύσεων» και προσθέτει ότι «με τις απευθείας αναθέσεις συμβάσεων παροχής υπηρεσιών και προμήθειας εξοπλισμών παραβιάζονται οι αρχές της ίσης μεταχείρισης, της μη διάκρισης και της διαφάνειας».
Η ΕΥ προβαίνει σε σειρά συστάσεων προς την ΑΤΗΚ, ενώ στις γενικές συστάσεις της καλεί την ΑΤΗΚ «να καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια, ώστε να ενεργεί πάντοτε σε συμμόρφωση με το νομικό πλαίσιο, και να υιοθετεί τις βέλτιστες πρακτικές και διαδικασίες για την ορθολογιστική χρηματοοικονομική διαχείριση και τη διασφάλιση των συμφερόντων της, με τήρηση των αρχών της χρηστής διοίκησης και διαφάνειας».
Στις επιμέρους συστάσεις της η ΕΥ εισηγείται στην Αρχή όπως δρομολογηθούν οι διαδικασίες καταχώρισης αιτημάτων στις αρμόδιες αρχές για απόκτηση πολεοδομικής άδειας και άδειας οικοδομής, ανάλογα, για όσους εγκατεστημένους ΣΒΚΤ της ΑΤΗΚ δεν έχουν εξασφαλιστεί οι εν λόγω άδειες, για νομοθετική συμμόρφωση.
Προσθέτει ότι «σε περιπτώσεις όπου η εγκατάσταση του ΣΒΚΤ γίνεται σε υφιστάμενο πύργο/ιστό άλλου παρόχου, να διερευνηθεί κατά πόσο έχουν εξασφαλιστεί όλες οι απαιτούμενες άδειες για νομοθετική συμμόρφωση και για τη διασφάλιση των έννομων συμφερόντων της ΑΤΗΚ».
Επιπλέον, συστήνει «όπως εξεταστούν όλα τα συμβόλαια μίσθωσης για τα οποία η περίοδος ισχύος έχει εκπνεύσει ώστε να γίνουν οι απαραίτητες ενέργειες για τερματισμό της εγκατάστασης των ΣΒΚΤ ή ανανέωση των συμβολαίων μίσθωσης μέσω τροποποιητικών συμφωνιών, όπου αυτό κρίνεται αναγκαίο».
Αναφορικά με τις πιο πάνω διαπιστώσεις και συστάσεις της ΕΥ σε απαντητική της επιστολή τον Ιανουάριο του 2024 η ΑΤΗΚ αναφέρει, μεταξύ άλλων, ότι μεγάλο ποσοστό δικτύου της, πέραν του 50%, υλοποιήθηκε πριν τη θέσπιση νομοθεσίας για τις κεραίες και, για την αδειοδότηση κάποιων εξ’ αυτών, οι προσπάθειες συνεχίζονται μέχρι σήμερα καθώς τα κριτήρια χωροθέτησης κατά την εγκατάσταση τους ήταν πολύ διαφορετικά από τα σημερινά».
Όπως σημειώνει, η προσπάθεια για την αδειοδότηση κωλύεται διαδικαστικά για ΣΒΚΤ η άδεια των οποίων έληξε ή ΣΒΚΤ οι οποίοι εγκαταστάθηκαν πριν την επιβολή οποιασδήποτε νομοθεσίας. Ενδεικτικά, σύμφωνα με την Αρχή, οι ΣΒΚΤ που σήμερα δεν διαθέτουν άδειες είναι σταθμοί οι οποίοι εγκαταστάθηκαν πριν την επιβολή οποιασδήποτε νομοθεσίας και, με βάση τα νέα κριτήρια αδειοδότησης, το ιδιοκτησιακό τους καθεστώς είναι τέτοιο που είναι δύσκολο ή δεν μπορούν να εξασφαλίσουν τις απαιτούμενες άδειες.
Στην επιστολή της προς την ΕΥ, η ΑΤΗΚ ενημερώνει επίσης πως «έχει ήδη δρομολογήσει ενέργειες για τη ρύθμιση των πιο πάνω διαπιστώσεων/συστάσεων μας και οι αριθμοί που παρατίθενται πιο πάνω στις 24.5.2023 έχουν αλλάξει, αφού η Αρχή έχει προβεί για αριθμό υποθέσεων στην υποβολή αιτήσεων για έκδοση αδειών, για κάποιες εκ των οποίων έχουν εκδοθεί ήδη άδειες, ενώ για τις υπόλοιπες είτε ετοιμάζονται οι αιτήσεις για να υποβληθούν είτε καταβάλλονται προσπάθειες να ξεπεραστούν τα προβλήματα που καθιστούν αδύνατη την κατάθεση αίτησης».
Σημειώνει πως για τις αιτήσεις που απορρίφθηκαν είτε επανυποβλήθηκαν αιτήσεις είτε έχουν καταχωριστεί ιεραρχικές προσφυγές, προσθέτοντας, ωστόσο, πως ακόμη και μετά τις εν λόγω ενέργειες παραμένουν αρκετές άλλες υποθέσεις/περιπτώσεις που εκκρεμούν και θα πρέπει να ρυθμιστούν.
«Λαμβάνοντας υπόψη τα πιο πάνω καθώς και τις αναφορές για τα προβλήματα και αδυναμίες της σχετικής νομοθεσίας για την αδειοδότηση ή τη μόνιμη αδειοδότηση των ΣΒΚΤ, θεωρούμε ότι η ΑΤΗΚ θα πρέπει να εντατικοποιήσει γενικά τις προσπάθειες της περιλαμβανομένης και της διαβούλευσής της με τα αρμόδια αδειοδοτικά όργανα, σε συνεννόηση και με τη συνδρομή της Διεύθυνσης Νομικών Υπηρεσιών της ΑΤΗΚ, ώστε να βρεθούν τρόποι αντιμετώπισης και ρύθμισης των εκκρεμοτήτων ούτως ώστε να μην υπάρχουν τέτοιας φύσεως ζητήματα σε εκκρεμότητες που δεν συνάδουν με τον δημόσιο χαρακτήρα της Αρχής», καταλήγει η ΑΤΗΚ.
Πιο αναλυτικά, η ΕΥ διαπιστώνει, μεταξύ άλλων, ότι η ΑΤΗΚ εξακολουθεί να διατηρεί Συμπληρωματικό Ταμείο Ιατροφαρμακευτικής Περίθαλψης (ΣΤΙΠ) μετά την εφαρμογή του Γενικού Σχεδίου Υγείας (ΓεΣΥ), το κατ’ αποκοπή επίδομα οδοιπορικών και το επίδομα παραστάσεως που καταβάλλεται στο ανώτερο προσωπικό της Αρχής, συγκρινόμενα με τα ισχύοντα στο Δημόσιο Τομέα, εξακολουθούν να είναι μεγαλύτερα, στο προσωπικό της Αρχής παραχωρούνται τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες όπως δωρεάν ή με έκπτωση πακέτο τηλεφωνίας, υπηρεσίες διαδικτύου και CytaVision Value Pack, ενώ στο ανώτερο προσωπικό καλύπτονται επιπρόσθετα οι μηνιαίες κλήσεις σταθερής και κινητής τηλεφωνίας μέχρι συγκεκριμένο ποσό και παρέχεται κάθε δύο χρόνια δικαίωμα έκδοσης κουπονιού για αγορά κινητής συσκευής ή υπολογιστή ταμπλέτα τα οποία δεν έχουν ημερομηνία λήξης.
Επιπλέον, η ΕΥ αναφέρει ότι η δαπάνη για υπερωριακή απασχόληση των μηνιαίων υπαλλήλων παρουσιάζεται ιδιαίτερα αυξημένη ενώ σε σχέση με την υπογραφή της συμφωνίας για ανανέωση της Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας (ΣΣΕ) Ωρομίσθιου Προσωπικού για τα έτη 2019 έως 2021, αναφέρει ότι «όλο το ωρομίσθιο προσωπικό που εντάσσεται στο Τακτικό Ωρομίσθιο Προσωπικό μετατρέπεται σε Αορίστου Χρόνου και έχει επιλογή να ενταχθεί στο νέο Επαγγελματικό Σχέδιο Συνταξιοδοτικών Ωφελημάτων» και επισημαίνει «την τεράστια δημοσιονομική επίπτωση που ενδεχομένως να επιφέρουν οι πιο πάνω χειρισμοί, λόγω της επίπτωσης από πιθανή εφαρμογή σε ανάλογες περιπτώσεις χιλιάδων υπαλλήλων στο κεντρικό κράτος».
Αναφέρει επίσης ότι το 2023 εγκρίθηκε νέο Σχέδιο Εθελούσιας Αποχώρησης (ΣΕΑ2023), τρίτο στη σειρά από το 2014 που εισήχθη ο θεσμός της εθελούσιας αφυπηρέτησης, το οποίο λόγω του αυξημένου ποσοστού αποζημίωσης που προέβλεπε συγκριτικά με τα προηγούμενα ΣΕΑ και του μεγαλύτερου μέγιστου ποσού αποζημίωσης (μέχρι €180.000), ήταν αρκετά ελκυστικό ώστε να παρατηρηθεί αύξηση στον αριθμό υπαλλήλων που αιτήθηκαν πρόωρη αποχώρηση (345 υπάλληλοι υπέγραψαν αμετάκλητες δηλώσεις για αποχώρηση) και να δημιουργηθούν σοβαρά λειτουργικά προβλήματα στον Οργανισμό.
«Είναι εμφανές ότι η δαπάνη της τάξης των €48εκ. για το σχέδιο εθελούσιας αποχώρησης θα καταλήξει στις τσέπες των υπαλλήλων που αποχωρούν ως πρόσθετα ωφελήματα, χωρίς πραγματικό όφελος για την Αρχή, σε αντίθεση με το αντίστοιχο σχέδιο του 2014», προσθέτει.
Σύμφωνα με την ΕΥ, η προσπάθεια της Αρχής να καταργήσει τον θεσμό αποποίησης προαγωγής δεν τελεσφόρησε, αφού τελικά συμφωνήθηκε να καταργηθεί μόνο για το προσωπικό που θα προσληφθεί στην ΑΤΗΚ από την 1.1.2024 και εντεύθεν ενώ περαιτέρω συναίνεσε σε ακόμη πιο ευνοϊκή μεταχείριση του υφιστάμενου προσωπικού για το οποίο ο θεσμός θα εξακολουθεί να ισχύει, καταβάλλοντας πρόσθετες προσαυξήσεις ετήσια αντί ανά διετία.
Αναφέρει επίσης ότι δρομολογήθηκαν ενέργειες από την ΑΤΗΚ για ανανέωση του συμβολαίου του Ανώτατου Εκτελεστικού Διευθυντή (ΑΕΔ) με πολύ αυξημένες απολαβές και άλλα οφέλη και ότι υπέδειξε ότι για τον ΑΕΔ της ΑΤΗΚ τέθηκαν οικονομικοί στόχοι που ήταν συνάρτηση με προϋπολογισθέντα ποσά αντί της χρήσης αξιόπιστων δεικτών απόδοσης.
Επιπλέον, η ΕΥ αναφέρει στην έκθεση της ότι στον Προϋπολογισμό της ΑΤΗΚ για το έτος που έληξε στις 31.12.2023 περιλήφθηκε πρόνοια στο κονδύλι «Αμοιβές και Κίνητρα» ύψους €90.000, η οποία σύμφωνα με το επεξηγηματικό υπόμνημα αφορά ποσό που θα διδόταν ως φιλοδώρημα (bonus) στους Ανώτερους Διευθυντές.
Αναφέρει επίσης ότι η επαγγελματική δραστηριοποίηση του τέως Προέδρου του ΔΣ της Αρχής, μέσω της ιδιότητας του Διευθυντή σε εταιρεία με δραστηριότητα και σε επενδυτικά ταμεία, δημιουργούσε καταστάσεις που ενδέχεται να θεωρηθούν ότι οδηγούσε σε σύγκρουση συμφερόντων.
Προσθέτει ότι η επαγγελματική σχέση μεταξύ του τέως Προέδρου και ενός Μέλους του ΔΣ της Αρχής σε δικηγορική εταιρεία όπου, ο μεν Πρόεδρος κατέχει το 33% του μετοχικού κεφαλαίου και το Μέλος είναι υπάλληλος, μπορεί να θεωρηθεί ως στενή επαγγελματική σχέση η οποία εκλαμβάνεται ως ικανή να επηρεάσει την ανεξάρτητη βούληση του Μέλους.
Σύμφωνα με την ΕΥ, η ΑΤΗΚ αποφάσισε να συμμετάσχει σε εταιρικό σχήμα που θα ανάπτυσσε το διεθνές υποθαλάσσιο καλώδιο EMC, ενώ στο ίδιο εταιρικό σχήμα συμμετέχει νεοσυσταθείσα εταιρεία, της οποίας Διευθυντής/Μέτοχος είναι άτομο με πολιτικές διασυνδέσεις, και η οποία απόκτησε μετοχές με την καταβολή δυσανάλογα μικρού ποσού.
«Ουσιαστικά, το πρόσωπο αυτό θα λάμβανε ‘δώρο’ ύψους γύρω στα €50 εκ. επειδή δήθεν είχε την ιδέα να προωθήσει το συγκεκριμένο έργο», σημειώνει.
Αναφορικά με την είσοδο της ΑΤΗΚ στην ανταγωνιστική αγορά ηλεκτρισμού (Cyta Power), η ΕΥ αναφέρει μεταξύ άλλων ότι η απόφαση αυτή συγκρούεται με τη νομοθεσία της ΑΤΗΚ που της επιτρέπει δραστηριοποίηση μόνο στον τομέα των τηλεπικοινωνιών, ενώ προσθέτει ότι η ΑΤΗΚ θα συνεργαστεί με ιδιώτες επενδυτές και θα ενεργεί ουσιαστικά ως ανταγωνιστής της ΑΗΚ.
Σε σχέση με την επιλογή στρατηγικού συνεργάτη για τη δημιουργία νέου κέντρου δεδομένων (Data Center) στην Κύπρο, η ΕΥ επισημαίνει μεταξύ άλλων ότι το ΔΣ της ΑΤΗΚ, ενώ αρχικά αποφάσισε ότι τα κριτήρια επιλογής του στρατηγικού συνεργάτη πρέπει να καθοριστούν με σαφήνεια και διαφάνεια, εντούτοις οι μετέπειτα ενέργειες/αποφάσεις του καταδεικνύουν το εντελώς αντίθετο.
Προσθέτει ότι η απόφαση για συμπερίληψη συγκεκριμένης αλλοδαπής εταιρείας στη Φάση Γ του έργου, ενώ δεν περιλαμβανόταν στις 39 εταιρείες που εξετάστηκαν στη Φάση Α από τους συμβούλους, με την αιτιολογία ότι προσέγγισε την Αρχή, «είναι κατά την άποψη μας απολύτως ατεκμηρίωτη και αδιαφανής».
Σχετικά με τη Συμφωνία παραχώρησης δικαιωμάτων τηλεοπτικής μετάδοσης μεταξύ της Κυπριακής Ομοσπονδίας Ποδοσφαίρου (ΚΟΠ) και της ΑΤΗΚ, η ΕΥ αναφέρει ότι, κατά τις ανανεώσεις της Συμφωνίας για τις περιόδους από 2019 μέχρι 2022 και 2022 μέχρι 2025, προστέθηκε όρος για ανάθεση στην ΚΟΠ της παραγωγής του σήματος των αγώνων των ομάδων που περιλαμβάνονται στο πακέτο της ΚΟΠ, χωρίς η ΑΤΗΚ να προβεί σε τεχνοοικονομική μελέτη για το κατά πόσον ήταν οικονομικά συμφέρουσα η ενέργεια της αυτή.
Προσθέτει ότι στις οικονομικές καταστάσεις της ΑΤΗΚ περιλαμβάνονται προκαταβολές για αθλητικό περιεχόμενο ύψους €15,2 εκ. στις 31.12.2022 και €10,9 εκ. στις 31.12.2021.
«Λαμβανομένων υπόψη του σημαντικού ετεροχρονισμού της προκαταβολής σε σχέση με τη χρονική στιγμή που η ΑΤΗΚ θα αποκομίσει όφελος από τα τηλεοπτικά δικαιώματα και των σοβαρών κινδύνων που ελλοχεύουν, θεωρήσαμε ότι κακώς η ΑΤΗΚ δεν έχει περιλάβει στις συμφωνίες κατάλληλες δικλείδες για διασφάλιση των δικαιωμάτων της», προσθέτει.
Αναφέρει επίσης ότι για την αγορά ξένου περιεχομένου μέσω αντιπροσώπου, καταβλήθηκαν το 2021 και 2022 τα ποσά των €547.333 και €697.250, αντίστοιχα, σε τέσσερις εταιρείες οι οποίες ανήκουν στον Πρόεδρο της ΚΟΠ και προσθέτει ότι η ΑΤΗΚ αγοράζει υπηρεσίες από τηλεοπτικό παραγωγό/σκηνοθέτη και από αθλητικογράφους με απευθείας αναθέσεις.
Στην ειδική έκθεση της για την ΑΤΗΚ, η ΕΥ αναφέρει ότι τα ενοίκια ανά τ.μ. συγκεκριμένων Καταστημάτων Cytashop θεωρούνται υψηλά συγκριτικά με άλλα ενοικιαζόμενα υποστατικά με παρόμοιο εμβαδό εντός της ίδιας περιοχής ή/και αν ληφθεί υπόψη η μακροχρόνια ενοικίαση τους.
ΚΥΠΕ
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Πλεόνασμα €876,3 εκατομμυρίων στα κρατικά ταμεία για το 2023