Συνέντευξη στη Χάρις Βωβού
Ο παρατεταμένος καύσωνας, που πλήττει εδώ και μέρες τη Μεσόγειο, φαίνεται πως δεν βάζει φρένο στους τουρίστες που επέλεξαν να έρθουν στην Κύπρο φέτος για τις καλοκαιρινές τους διακοπές. Την ίδια ώρα έντονος είναι και ο εσωτερικός τουρισμός, λόγω και της ακρίβειας των αεροπορικών εισιτηρίων, με τις τιμές και τη διαθεσιμότητα των κυπριακών ξενοδοχείων να κυμαίνονται σε καλά επίπεδα.
Σε συνέντευξη που παραχώρησε στη «Σ», ο πρόεδρος του Παγκύπριου Συνδέσμου Ξενοδόχων (ΠΑΣΥΞΕ), Θάνος Μιχαηλίδης, μιλά για την αυξημένη ζήτηση όλο και περισσότερων τουριστών για οικολογικά ξενοδοχεία, συμπληρώνοντας ότι ήδη αρκετοί ξενοδόχοι είναι πιο ευαίσθητοι με το περιβάλλον και αυτό αντανακλάται στην επιχείρησή τους.
Όπως εξήγησε, αν και ο ψηφιακός μετασχηματισμός στον ξενοδοχειακό τομέα είναι σημαντικός για την ταχύτερη επικοινωνία εργαζόμενου- πελάτη, ωστόσο ένα μηχάνημα δεν μπορεί ποτέ να αντικαταστήσει την κυπριακή φιλοξενία και το χαμόγελο του καλωσορίσματος. Στόχος, όπως είπε, είναι να συνεχιστεί η ευελιξία και η προσαρμοστικότητα του Συνδέσμου.
Ποιοι είναι οι στόχοι σας για την επόμενη τριετία που θα είστε στο τιμόνι του Συνδέσμου;
Έχουμε πάρα πολλά θέματα που απασχολούν τον Σύνδεσμο και τον απασχολούσαν και πριν. Γενικά, ο ρόλος του Συνδέσμου είναι να έχει καλή συνεργασία με το κράτος, δηλαδή να υπάρχει ιδιωτική και δημόσια πρωτοβουλία, είτε αφορά σε εργασιακά θέματα είτε βελτίωση του τουριστικού προϊόντος ή να βελτιωθεί ο αριθμός και η ποιότητα των τουριστών. Ο ρόλος μας είναι να δίνουμε τις απόψεις μας, τις συμβουλές μας, τις εισηγήσεις μας για να μπορούμε να βρίσκουμε τις πιο καλές λύσεις. Επίσης, ο Σύνδεσμος λειτουργεί και σαν ένα φόρουμ για τους ξενοδόχους, όπου ανταλλάσσουν απόψεις για βέλτιστες πρακτικές. Όσον αφορά τη λειτουργία των ξενοδοχείων μας, αντιλαμβάνεστε ότι αυτά λειτουργούν σε ένα πολύ ανταγωνιστικό περιβάλλον, διότι ανταγωνιζόμαστε ξενοδοχεία ανά το παγκόσμιο και στη Μεσόγειο. Έχουμε πελάτες από τη Βόρεια Ευρώπη, ως επί το πλείστον, όπου εκεί αντιλαμβάνεστε έχουν διαφορετικές απόψεις όσον αφορά τον τρόπο που θέλουν τις διακοπές, με ευαισθησία στο περιβάλλον. Άρα, οι ξενοδόχοι εδώ και χρόνια είναι συνηθισμένοι να λειτουργούν πιο προηγμένα από άλλες βιομηχανίες της Κύπρου. Φαίνεται επίσης να είμαστε πιο ευέλικτοι και αυτό χρειάζεται συνεργασία. Δεν είναι συγκεκριμένα τα προβλήματα, είναι διαχρονικά και απλώς μεταλλάσσονται. Επίσης, οτιδήποτε ξαφνικό μπορεί να έρθει, όπως για παράδειγμα επί την Προεδρία του Χάρη Λοϊζίδη είχαμε τον κορωνοϊό. Ήταν μια πολύ μεγάλη πρόκληση που έπρεπε να αντιμετωπίσει η βιομηχανία μας. Μπορεί του χρόνου να υπάρχει κάτι άλλο πάλι. Δεν είναι συγκεκριμένη η ατζέντα που να έχει 3-4 σημεία.
Πού κυμαίνονται οι τιμές και η διαθεσιμότητα φέτος στα ξενοδοχεία της Κύπρου για τις διακοπές του Δεκαπενταύγουστου;
Διαχρονικά, υπάρχει μια λανθασμένη εντύπωση ότι τα ξενοδοχεία της Κύπρου είναι ακριβά σε σχέση με παρόμοια ξενοδοχεία, σε χώρες όπως η Ελλάδα. Αυτό το πράγμα δεν ισχύει. Και δεν ισχύει ειδικά Ιούλιο και Αύγουστο. Οι τιμές στα κυπριακά ξενοδοχεία, συγκρίνοντας πάντα όμοια με όμοια, μπορεί να ήταν, όχι φέτος, αλλά μέχρι το 2019 στις αρχές της σεζόν και στο τέλος της σεζόν, δηλαδή Απρίλη και Οκτώβρη, λίγο πιο ακριβές από τα εφάμιλλα ξενοδοχεία της Ελλάδας. Αλλά, διαχρονικά και δη φέτος, τα ξενοδοχεία της Ελλάδας είναι πολύ πιο ακριβά, Ιούλιο- Αύγουστο, από τα κυπριακά ξενοδοχεία. Υπάρχει διαθεσιμότητα σε όλους τους τύπους ξενοδοχείων σε όλες τις Επαρχίες. Όπως και κάθε χρόνο υπάρχουν ειδικές τιμές για τους Κύπριους και νομίζω ότι φέτος οι Κύπριοι θα προτιμήσουν να κάνουν διακοπές στη χώρα τους, γιατί υπάρχει ένα εξαιρετικά αυξημένο κόστος στα εισιτήρια, το οποίο προστίθεται στην αξία των διακοπών.
Έχετε παρατηρήσει μειώσεις στις κρατήσεις των ξενοδοχείων λόγω του παρατεταμένου καύσωνα;
Όχι. Μπορεί ο καύσωνας να επηρέασε κάποιους που δεν είχαν αποφασίσει νωρίτερα να πάνε διακοπές και θα αποφάσιζαν τώρα. Αλλά γενικά δεν θα επηρεάσει σε ουσιαστικό βαθμό τις πληρότητες στα ξενοδοχεία φέτος.
Λέγεται ότι οι πολύ υψηλές συνεχείς θερμοκρασίες στη Μεσόγειο σπρώχνουν τους τουρίστες σε πιο δροσερούς προορισμούς και ότι η Κύπρος θα μπορούσε να προσελκύσει περισσότερους τουρίστες από τις βόρειες ευρωπαϊκές χώρες και τον χειμώνα. Γίνονται προσπάθειες για ενίσχυση του χειμερινού τουρισμού ενόψει της κλιματικής αλλαγής;
Η Κύπρος είχε πάντοτε πιο ζεστό χειμώνα από τις βόρειες χώρες της Ευρώπης, όπως στη Σκανδιναβία και στη Γερμανία. Αυτό είναι δεδομένο. Το γεγονός ότι διαχρονικά η βιομηχανία μας προσπαθεί να βελτιώσει τις πληρότητες των ξενοδοχείων τον χειμώνα είναι και αυτό δεδομένο. Δεν συμβαίνει κάτι τώρα που να μας κάνει να βάλουμε περισσότερη προσπάθεια. Προσπάθεια υπάρχει, ο στόχος είναι διαχρονικός. Βελτιώνεται η χειμερινή περίοδος, αλλά αντιλαμβάνεστε ότι γίνεται με αργούς ρυθμούς. Επηρεαζόμαστε πάρα πολύ από τη συνδεσιμότητα της Κύπρου, και τον χειμώνα οι πτήσεις μειώνονται. Όσο μειώνονται οι πτήσεις μειώνεται και το τουριστικό ρεύμα στην Κύπρο.
Ποιες είναι οι αγορές που σημειώνουν αύξηση στις φετινές κρατήσεις;
Οι αγορές που έχουν αυξητική τάση είναι το Ισραήλ, η Πολωνία και η Γαλλία. Αυτές είναι αγορές σχετικά μικρές, αλλά έχουν αρκετά καλές αποδόσεις. Αυξάνονται χρόνο με τον χρόνο και μας βοηθούν να καλύψουμε το κενό, αλλά όχι ακόμη εντελώς, της απώλειας από τη ρωσική αγορά.
Έχουν αρχίσει να έρχονται τουρίστες από χώρες της Κεντρικής Ασίας;
Ακόμη όχι.
Πόσο έχει επηρεάσει τον τουριστικό τομέα η προσέλκυση τουριστών στα κατεχόμενα μέσω των ελεύθερων περιοχών;
Πρώτα από όλα δεν έχουμε ακριβή στοιχεία για το πόσοι πάνε στα κατεχόμενα για διακοπές. Και χωρίς συγκεκριμένους αριθμούς απλώς κάνουμε εικασίες. Από πληροφορίες που έχουμε, οι οποίες επαναλαμβάνω δεν είναι επιβεβαιωμένες, υπάρχει αύξηση των αριθμών ατόμων που πάνε στα κατεχόμενα για διακοπές. Σίγουρα, αυτό πρώτα ως Κύπριους μας στενοχωρεί και ως ξενοδοχειακή βιομηχανία βλέπουμε να χάνουμε πληρότητα. Άρα, είναι και το ψυχολογικό και το επιχειρηματικό πρόβλημα που δημιουργείται. Η λύση αυτού του προβλήματος δεν είναι κάτι που μπορούμε εμείς να βρούμε. Είναι κάτι που απασχολεί και την Κυβέρνηση. Είναι πολύ δύσκολο και ευαίσθητο θέμα η διέλευση στα κατεχόμενα. Άρα, δεν μπορώ να πω κάτι συγκεκριμένο επ’ αυτού.
Το γεγονός ότι έχουν αρχίσει από πέρυσι και βάζουν καρεκλάκια στην παραλία της περίκλειστης Αμμοχώστου, έχει επηρεάσει την τουριστική κίνηση στην ελεύθερη Αμμόχωστο;
Τα καρεκλάκια στην Αμμόχωστο δεν θα αλλάξουν τώρα την τουριστική ροή. Υπάρχει ένα γενικό θέμα, ότι αυξάνεται ο αριθμός των ατόμων που διακοπεύουν στα κατεχόμενα. Αυτό είναι το γενικό θέμα.
Πόσα οικολογικά ξενοδοχεία διαθέτει η Κύπρος και πώς σκέφτεστε να υλοποιήσετε την πράσινη ανάπτυξη;
Καλή ερώτηση. Όπως σας έχω πει στην αρχή, τα ξενοδοχεία έχουν συνεργασία με εταιρείες από τη Βόρεια Ευρώπη. Εδώ και πάρα πολλά χρόνια μάς πρότειναν ή και υποχρέωναν να αλλάξουμε τον τρόπο λειτουργίας και να είμαστε πιο ευαίσθητοι προς το περιβάλλον. Πρώτον, πολλά ξενοδοχεία έχουν εγκαταστήσει φωτοβολταϊκά, διότι είναι μια πολύ καλή πηγή ενέργειας ο ήλιος. Δεύτερον, έχουμε πρακτικές που αφορούν τη διαχείριση του νερού, τη διαχείριση του ηλεκτρικού ρεύματος, δηλαδή πώς μπορούμε να μειώσουμε την κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύματος, χωρίς να μειώνουμε την εμπειρία του τουρίστα στα ξενοδοχεία. Διότι είναι ένας αρκετά ευαίσθητος παράγοντας. Πάρα πολλά ξενοδοχεία έχουν πρωτόκολλο που αφορά τη χρήση του νερού, τη μείωση της χρήσης των απορρυπαντικών, τον τρόπο που διαχειρίζονται τα λερωμένα σεντόνια, τις πετσέτες και τα λοιπά. Άρα, υπάρχουν πάρα πολλές δράσεις και πρωτοβουλίες που λαμβάνουν τα ξενοδοχεία. Συγκεκριμένα, με τη λέξη οικολογικό ξενοδοχείο καταλαβαίνω τι εννοείτε, αλλά δεν υπάρχει επίσημη ταυτοποίηση κάποιου ξενοδοχείου που να είναι οικολογικό. Είμαι σίγουρος ότι μέσα στα ξενοδοχεία που έχουμε, που είναι αρκετά, υπάρχουν κάποιοι που ίσως είναι πιο ευαίσθητοι ή έχουν δώσει περισσότερη έμφαση. Όλοι δίνουν έμφαση, κάποιοι περισσότερο από τους άλλους, αλλά η ταυτοποίηση σαν οικολογικό ξενοδοχείο επίσημα δεν υπάρχει. Μπορεί να μην το βλέπουμε εμείς στην Κύπρο, αλλά στη βιομηχανία μας υπάρχει πολύ μεγάλη ευαισθησία στον συγκεκριμένο τομέα και υπάρχουν ξενοδοχεία, για παράδειγμα, που δεν έχουν καθόλου πλαστικό στην παραλία τους. Υπάρχουν πάρα πολλά πράγματα που κάνουν τα ξενοδοχεία, αλλά δεν φαίνονται εύκολα.
Πιστεύετε πως θα πρέπει να κατοχυρωθεί ο όρος οικολογικά ξενοδοχεία για να προσελκύουμε περισσότερους τουρίστες;
Ναι, πιστεύω είναι καλά να υπάρχει μια ταυτοποίηση, αν κάποιοι πληρούν κάποια δεδομένα, που τους επιτρέπουν να ονομάζονται οικολογικά ξενοδοχεία ή να επιδεικνύουν ότι έχουν κάποιο μίνιμουμ επίπεδο λειτουργίας με λιγότερη επιβάρυνση στο περιβάλλον. Αυτό είναι κάτι που και εξελικτικά θα έρθει, γιατί και οι τουρίστες και ειδικά οι πιο νεαροί πελάτες είναι ένας τομέας που τους απασχολεί και σωστά τους απασχολεί. Τα ξενοδοχεία έχει χρόνια για παράδειγμα που σταμάτησαν τα καλαμάκια. Η χρήση του πλαστικού έχει μειωθεί πάρα πολύ, όμως δεν μπορεί να μειωθεί εντελώς για λόγους υγείας στην κουζίνα. Αλλά, σίγουρα έχει μειωθεί πάρα πολύ.
Καταγράφεται μεγαλύτερη αύξηση στην κατασκευή νέων ξενοδοχείων ή στην ανακαίνιση υφιστάμενων;
Υπάρχουν ξενοδοχεία που θα χτιστούν, αλλά αυτός ο αριθμός δεν είναι μεγάλος. Δεν πρέπει να είμαστε αρνητικοί στην ανέγερση καινούργιων ξενοδοχείων, διότι το καινούργιο ξενοδοχείο μπορεί να σημαίνει και καινούργιο προϊόν. Μπορεί να είναι ξενοδοχείο που προσφέρει διαφορετικού τύπου διακοπές. Άρα δεν πρέπει να το παίρνουμε απλώς και μόνο ότι θα προστεθούν κλίνες. Επίσης, τα καινούργια ξενοδοχεία θεωρητικά θα προσφέρουν κάτι καινούργιο και σίγουρα θα είναι πιο φρέσκα και μέσα από τον ανταγωνισμό θα βοηθήσουν τα υφιστάμενα ξενοδοχεία να βελτιωθούν. Σίγουρα, δεν πρόκειται να προστεθούν και πάρα πολλές κλίνες, διότι η Κύπρος δεν έχει και τόση πολλή ζήτηση και κατ’ επέκταση έλλειψη κλινών.
Μιλώντας για ψηφιακό μετασχηματισμό, τι χρειάζεται να κάνουν τα ξενοδοχεία για να προσαρμοστούν στις νέες ανάγκες;
Υπάρχει ήδη αρκετά μεγάλη χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας στα ξενοδοχεία. Εκείνο που είναι ενδιαφέρον στη βιομηχανία τη δική μας είναι ότι πρόκειται για μια βιομηχανία ανθρωποκεντρική εκ φύσεως της. Σκεφτείτε πόσα άτομα εργάζονται στο ξενοδοχείο, πόσοι είναι οι πελάτες στα ξενοδοχεία. Άρα, η ανθρώπινη επικοινωνία είναι πολύ σημαντικό μέρος της εμπειρίας του πελάτη. Η ψηφιακή τεχνολογία απλώς θα βοηθήσει τον εργαζόμενο και τον πελάτη να έχουν καλύτερη, ταχύτερη εξυπηρέτηση. Αλλά, δεν μπορούμε να ανταλλάξουμε την ψηφιακή τεχνολογία με τον άνθρωπο. Υπάρχει πολύ προηγμένη τεχνολογία όσον αφορά τον τομέα του μάρκετινγκ, αλλά όταν θα έρθει ο πελάτης στο ξενοδοχείο θέλει επαφή με άνθρωπο, όχι με μηχάνημα. Θέλει να νιώσει ότι είναι σε μια Μεσογειακή χώρα και να έχει κάποιες θετικές εντυπώσεις ανθρώπινες.