ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΑΡΑΤΖΙΑ*
Το 2022 ο Τομέας των Επενδυτικών Υπηρεσιών συνέχισε να παρουσιάζει σταθερή άνοδο παρά τις προκλήσεις, συνεπεία κυρίως του πολέμου στην Ουκρανία από τη Ρωσία και της πανδημίας του Kορωνοϊού (COVID-19). Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς έλαβε όλα τα απαραίτητα μέτρα σε σχέση με τις κυρώσεις που επιβλήθηκαν και προέβη άμεσα στην ενημέρωση και καθοδήγηση των εποπτευόμενων οντοτήτων της στη λήψη μέτρων. Μεγάλη βαρύτητα δόθηκε και στην αδιάλειπτη ενημέρωση των επενδυτών για όλες τις εξελίξεις που αφορούσαν τον Τομέα των Επενδυτικών Υπηρεσιών, μέσω εκστρατειών, προειδοποιήσεων και ανακοινώσεων που δημοσιεύονταν στον ειδικό χώρο στην ιστοσελίδα της ΕΚΚ.
Οι εποπτικές αρμοδιότητες της ΕΚΚ έχουν διευρυνθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια και έχουν συμπεριληφθεί νέες ομάδες εποπτευομένων. Αυτό αποτελεί ένα σημαντικό βήμα στην εκπλήρωση του οράματος και της αποστολής της ΕΚΚ, να καθιερωθεί η κυπριακή Κεφαλαιαγορά ως ένας από τους πλέον ασφαλείς, αξιόπιστους και ελκυστικούς επενδυτικούς προορισμούς μέσω της άσκησης αποτελεσματικής εποπτείας που να διασφαλίζει την προστασία των επενδυτών και την υγιή ανάπτυξη της Κεφαλαιαγοράς. Συνεχίζουμε την υλοποίηση αυτού του οράματος και της αποστολής μέσω της υπευθυνότητας, της Καινοτομίας και της Εκπαίδευσης.
Συγκεκριμένα, ο αριθμός των εποπτευόμενων οντοτήτων ανήλθε στις 822 από 806 το 2021, ενώ βρίσκονται υπό διαδικασία εξέτασης για αδειοδότηση πέραν των 90 νέων αιτήσεων.
ΕΠΟΠΤΙΚΟΙ ΕΛΕΓΧΟΙ ΚΑΙ ΚΥΡΩΣΕΙΣ
Το 2022 δόθηκε βαρύτητα στην ενίσχυση των σε βάθος εποπτικών ελέγχων, ειδικά σε ό,τι αφορά οντότητες που ενέχουν το υψηλότερο ρίσκο, όπως οι διαδικτυακές πλατφόρμες συναλλαγών. Έμφαση δόθηκε επίσης στην παρακολούθηση των πρακτικών μάρκετινγκ που εφαρμόζουν οι εποπτευόμενες οντότητες, ειδικά οι ΚΕΠΕΥ και στην προώθηση των προϊόντων τους στους επενδυτές.
Γενικά, οι πρακτικές της αγοράς, οι διεργασίες διακυβέρνησης και διαχείρισης κινδύνου, η προσέλκυση πελατών, οι προϋποθέσεις καταλληλότητας, καθώς και θέματα καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, είναι από τα θέματα που τίθενται κάτω από αυστηρό έλεγχο. Συγκεκριμένα, διενεργούνται επιτόπιοι έλεγχοι για να διαπιστωθεί η συμμόρφωση των εποπτευόμενων και έλεγχοι εξ αποστάσεως, δηλαδή επί σειρά εγγράφων, τα βασικά ευρήματα των οποίων δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα της ΕΚΚ. Στις περιπτώσεις όπου διαπιστώνεται από τους ελέγχους μη συμμόρφωση ή εντοπίζονται αδυναμίες ή και παραλείψεις, η ΕΚΚ επιβάλλει διοικητικά πρόστιμα και υποδεικνύει στους εποπτευόμενους τη λήψη σειράς μέτρων για σκοπούς διόρθωσης των εσωτερικών τους διαδικασιών, ρυθμίσεων και πρακτικών, με στόχο την πλήρη συμμόρφωση με τις νομικές τους υποχρεώσεις.
Ως αποτέλεσμα των ερευνών και εποπτικών ελέγχων, η ΕΚΚ τα τελευταία δύο χρόνια επέβαλε διοικητικές κυρώσεις περίπου €4 εκατ. Από το 2013 μέχρι σήμερα επιβλήθηκαν διοικητικές κυρώσεις περίπου €34 εκατ., εκ των οποίων €13,1 εκατ., αφορούν πρόστιμα και συμβιβασμούς σε ΚΕΠΕΥ για παράβαση της νομοθεσίας που διέπει τις επενδυτικές υπηρεσίες, γνωστή ως MiFID II. Άλλα €18,7 εκατ. τους εκδότες και τις τράπεζες και τα υπόλοιπα €2,2 εκατ. άλλους εποπτευόμενους για άλλες παραβάσεις της κείμενης νομοθεσίας. Όλα τα πρόστιμα που εισπράττει η ΕΚΚ κατατίθενται στο πάγιο Ταμείο της Δημοκρατίας. Επίσης, η ΕΚΚ έχει προχωρήσει σε ανάκληση και σε αναστολή της άδειας λειτουργίας σημαντικού αριθμού ΚΕΠΕΥ, ενώ έχει απαγορεύσει σε αριθμό φυσικών προσώπων τη δραστηριοποίηση στον τομέα για περίοδο έως 10 ετών, αναλόγως της περίπτωσης.
ΠΑΡΟΝ ΚΑΙ ΜΕΛΛΟΝ
Παράλληλα, η ΕΚΚ βρίσκεται στη διαδικασία ανάπτυξης διαδικασιών και μεθοδολογιών, οι οποίες, με την κατάλληλη τεχνολογική υποδομή, θα ενισχύσουν την άσκηση εποπτείας με τη χρήση δεδομένων, που απορρέουν από Κανονισμούς όπως το EMIR, το MIFIR και το SFTR, προκειμένου να εντοπίζει αυτόματα πιθανούς κινδύνους και παρατυπίες σε πρώιμο στάδιο. Το έργο βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη και θα ολοκληρωθεί σε διάφορες φάσεις. Επίσης αναμένεται και η ολοκλήρωση του συστήματος εισαγωγής, επεξεργασίας, αποθήκευσης και αναφοράς δεδομένων συναλλαγών για την εποπτεία των οντοτήτων στην αγορά. Το σύστημα θα συνδέεται στον κόμβο της ESMA και θα πραγματοποιεί τη λήψη και εισαγωγή σχετικών δεδομένων, επιτρέποντας στην ΕΚΚ να τα αποθηκεύει με ασφάλεια. Εντός του 2022 τέθηκε σε λειτουργία και το Μητρώο Πραγματικών Δικαιούχων Ρητών Εμπιστευμάτων και Παρεμφερών Νομικών Διευθετήσεων, ένα πολύ σημαντικό έργο που αποτελεί ακόμη ένα εργαλείο ενίσχυσης της διαφάνειας και των προσπαθειών καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας. Παράλληλα, στοχεύουμε στη μετατροπή του Κόμβου Καινοτομίας σε Regulatory Sandbox, ώστε σε αυτό το ελεγχόμενο περιβάλλον, οι νεοφυείς εταιρείες, εταιρείες τεχνολογίας και άλλες οντότητες θα μπορούν να δοκιμάσουν τα καινοτόμα προϊόντα ή τις υπηρεσίες τους σε πραγματικές συνθήκες υπό την επίβλεψη της εποπτικής αρχής.
ΕΜΦΑΣΗ ΣΤΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΥ
Εντός του 2022 εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο η πρόταση για την Εθνική Στρατηγική για την προώθηση του Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού και της Χρηματοοικονομικής Παιδείας στην Κύπρο, όπως αυτή κατατέθηκε από τα Υπουργεία Οικονομικών και Παιδείας. Η αντιμετώπιση του οικονομικού αναλφαβητισμού στην Κύπρο κατά τρόπο δραστικό μέσα από τη θέσπιση εθνικής στρατηγικής, είναι θέση την οποία η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς συμμερίζεται και έχει εκφράσει επανειλημμένως. Η χρηματοοικονομική επιμόρφωση είναι απαραίτητη ειδικά σήμερα, καθώς η συνεχής εμφάνιση νέων χρηματοοικονομικών προϊόντων και υπηρεσιών, οι γοργοί ρυθμοί με τους οποίους κινούνται οι Κεφαλαιαγορές, η ραγδαία εξέλιξη και έντονη μεταβλητότητα στις αγορές, η παγκοσμιοποίηση και το άνοιγμα των αγορών, πολλαπλασιάζουν τις ευκαιρίες, αλλά και τους κινδύνους για τους επενδυτές.
Στο πλαίσιο του στόχου της για καλλιέργεια και προώθηση της χρηματοοικονομικής επιμόρφωσης στην Κύπρο, η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς συμμετείχε και φέτος στην Παγκόσμια Εβδομάδα Επενδυτή όπου ένωσε δυνάμεις με τις υπόλοιπες Εποπτικές Αρχές ανά το παγκόσμιο, με στόχο την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του επενδυτικού κοινού για τη σημασία της χρηματοοικονομικής επιμόρφωσης. Στη φετινή διοργάνωση συμμετείχαν περισσότερες από εκατό χώρες οι οποίες εκπροσωπήθηκαν από τις Εποπτικές Αρχές τους, καθώς και έντεκα περιφερειακοί ή διεθνείς οργανισμοί, με στόχο την εκπαίδευση και προστασία των επενδυτών αλλά και του κοινού ευρύτερα. Φέτος η 6η Παγκόσμια Εβδομάδα Επενδυτή αφορούσε την ευαισθητοποίηση σε σχέση με την οικονομική ανθεκτικότητα των επενδυτών και τη βιώσιμη χρηματοδότηση και την ανάδειξη των διαφόρων πρωτοβουλιών των Εποπτικών Αρχών σε αυτούς τους δύο κρίσιμους τομείς.
Παρά τις συνεχείς προκλήσεις στο χρηματοοικονομικό περιβάλλον, η Κεφαλαιαγορά στην Κύπρο εξακολουθεί να αναπτύσσεται και να εξελίσσεται με σταθερούς ρυθμούς. Προκειμένου η ΕΚΚ να συνεχίσει να ανταποκρίνεται επιτυχώς στον σημαντικό ρόλο που καλείται να επιτελέσει ως εποπτική αρχή, είναι υψίστης σημασίας να εξακολουθήσει να έχει στη διάθεσή της όλες τις δέουσες εξουσίες και να ενισχύεται συνεχώς με τους απαραίτητους πόρους.
Διαβάστε επίσης: Πυλώνας σταθερότητας και ανάπτυξης ο χρηματοοικονομικός τομέας
*ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΥ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΑΓΟΡΑΣ ΚΥΠΡΟΥ