Οι –υπό την επιβολή κυρώσεων– δισεκατομμυριούχοι Μιχαήλ Φρίντμαν και Πετρ Άβεν πούλησαν τα μερίδιά τους στη μεγαλύτερη ιδιωτική τράπεζα της Ρωσίας και στον ασφαλιστικό της βραχίονα, καθώς προσπαθούν να ανατρέψουν τις κυρώσεις της ΕΕ εναντίον τους.
Οι Φρίντμαν και Άβεν ξεφορτώθηκαν την Alfa-Bank και την Alfa Strakhovanie στον παλιό συνεργάτη τους Αντρέι Κοσογκόφ πέρυσι, σύμφωνα με έγγραφα που είδαν οι Financial Times, ολοκληρώνοντας μια συμφωνία που συνήφθη το 2023 και η οποία αποτιμά τις δύο εταιρείες σε περίπου 240 δισ. ρουβλίων (2,5 δισ. δολάρια). Οι ολιγάρχες κατείχαν συνολικά 45% των μετοχών της τράπεζας και 42% των μετοχών της ασφαλιστικής εταιρείας.
Ο Κοσογκόφ, ο οποίος δεν υπόκειται σε κυρώσεις, αναδύθηκε από τη σχετική αφάνεια για να γίνει ο μεγαλύτερος μέτοχος της Alfa-Bank και της LetterOne, του ομίλου με έδρα το Μέιφερ, αφού εξαγόρασε τους εταίρους του που είχαν υποστεί κυρώσεις.
Τι ελπίζουν οι ολιγάρχες
Οι ολιγάρχες ελπίζουν ότι η πώληση της τράπεζας και της ασφαλιστικής εταιρείας -μια συμφωνία που επιταχύνθηκε από την παρέμβαση της ρωσικής κυβέρνησης σχετικά με την ιδιοκτησία «οικονομικά σημαντικών» επιχειρήσεων- θα βοηθήσει την αντιμετώπισή τους έναντι των κυρώσεων της ΕΕ που τους επιβλήθηκαν ως απάντηση στην πλήρους κλίμακας εισβολή του προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν στην Ουκρανία.
Πέρυσι, το Γενικό Δικαστήριο της ΕΕ ακύρωσε εν μέρει τη βάση της επιβολής των κυρώσεων, κρίνοντας ότι το μπλοκ δεν είχε παρουσιάσει αρκετά στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι ο Φρίντμαν και ο Άβεν συμμετείχαν σε προσπάθειες υπονόμευσης της Ουκρανίας.
Η νίκη των ολιγαρχών αποτέλεσε το μεγαλύτερο πλήγμα στο καθεστώς κυρώσεων της ΕΕ κατά της Ρωσίας μετά την εισβολή.
Ωστόσο, οι κυρώσεις της ΕΕ παραμένουν σε ισχύ, βάσει μιας ξεχωριστής αιτιολογίας που παραπέμπει στην ιδιότητα του Φρίντμαν και του Άβεν ως «κορυφαίων επιχειρηματιών [ . . .] που εμπλέκονται σε έναν οικονομικό τομέα που παρέχει σημαντική πηγή εσόδων» στο Κρεμλίνο.
Η αμφισβήτηση
Ο Φρίντμαν και ο Άβεν αμφισβητούν ξεχωριστά αυτή την αιτιολόγηση. Εάν επιτύχουν, τα κράτη μέλη της ΕΕ θα μπορούσαν να αποφασίσουν να άρουν τις κυρώσεις, να ασκήσουν έφεση κατά της δικαστικής απόφασης ή να τις επαναφέρουν με άλλη νέα αιτιολόγηση. Η Λετονία άσκησε έφεση κατά της πρώτης απόφασης υπέρ των ολιγαρχών.
Η Ανίτα Χίπερ, εκπρόσωπος της ΕΕ για τις εξωτερικές υποθέσεις, δήλωσε ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν μπορεί να σχολιάσει εν εξελίξει νομικές διαδικασίες. «Τα περιοριστικά μέτρα κατά του Πετρ Άβεν και του Μιχαήλ Φρίντμαν παραμένουν σε ισχύ – αυτά ανανεώθηκαν με βάση τις αποφάσεις του Συμβουλίου τον Σεπτέμβριο του 2023 και τον Μάρτιο του 2024», δήλωσε η ίδια.
Η Χίπερ πρόσθεσε ότι το συμβούλιο των κρατών μελών της ΕΕ «επανεξετάζει τακτικά τους καταλόγους».
Το χρονικό
Οι κυρώσεις του Ηνωμένου Βασιλείου και της ΕΕ ανάγκασαν τους Φρίντμαν και Άβεν, καθώς και τους πρώην εταίρους τους Γερμανό Χαν και Αλεξέι Κουζμίτσεφ, να παραχωρήσουν τον έλεγχο του επενδυτικού ομίλου LetterOne και να παραιτηθούν από το διοικητικό του συμβούλιο.
Ο Κοσογκόφ, πρώην επικεφαλής της επενδυτικής μονάδας της Alfa, είχε το μικρότερο μερίδιο στην αυτοκρατορία των ολιγαρχών μέχρι που αγόρασε τα μερίδια του Χαν και του Κουζμίτσεφ στην Alfa-Bank και την LetterOne το 2022, καθιστώντας τον τον μεγαλύτερο μέτοχο και στις δύο εταιρείες. Ο Χαν και ο Κουζμίτσεφ δάνεισαν στον Κοσογκόφ κεφάλαια για να αγοράσουν τα μερίδιά τους στην LetterOne για συνολικά 7 δισ. δολάρια και συμφώνησαν ένα δικαίωμα προαίρεσης που τους επέτρεπε να τα αγοράσουν πίσω εντός 10 ετών, σύμφωνα με απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου τον Δεκέμβριο.
Η εμπλοκή της Κύπρου
Στη συνέχεια, ο Κοσογκόφ συμφώνησε να αγοράσει τα μερίδια των Φρίντμαν και Άβεν στην Alfa-Bank μέσω μιας κυπριακής εταιρείας χαρτοφυλακίου και εξασφάλισε συμφωνία για τη χρηματοδότηση της αγοράς με δάνειο από την κρατική Gazprombank, σύμφωνα με την αλληλογραφία που είδαν οι FT.
Ωστόσο, η κανονιστική έγκριση στην Κύπρο που απαιτείται για την πώληση καθυστέρησε, προκαλώντας επανειλημμένα δημόσια παράπονα από τη μητρική εταιρεία της Alfa-Bank με έδρα το Λουξεμβούργο.
Εν τω μεταξύ, η Ρωσία ψήφισε νόμο που επιτρέπει στο κράτος να μεταφέρει «οικονομικά σημαντικές» εταιρείες που κατέχονται σε δυτικές δικαιοδοσίες.
Ο αρχικός κατάλογος
Ο αρχικός κατάλογος αυτών των εταιρειών που δημοσιεύθηκε από τη ρωσική κυβέρνηση τον περασμένο Μάρτιο ονόμαζε μόνο έξι – οι τρεις πρώτες από τις οποίες ήταν οι τοπικές εταιρείες χαρτοφυλακίου που ελέγχουν την Alfa-Bank, την Alfa Strakhovanie και την X5, τον όμιλο σούπερ μάρκετ που ίδρυσε ο Φρίντμαν.
Δύο μήνες αργότερα, ένα ρωσικό δικαστήριο ακύρωσε τα δικαιώματα της εταιρείας με έδρα το Λουξεμβούργο στην Alfa-Bank και την Alfa Strakhovanie, μεταβιβάζοντας στον Φρίντμαν και την Άβεν τα δικαιώματα να κατέχουν τις μετοχές ή να τις «ξεφορτωθούν» στον Κοσογκόφ.
Ο Κοσογκόφ ανέλαβε να πληρώσει για τη συμφωνία από τα δικά του κεφάλαια, σύμφωνα με τις συμβάσεις πώλησης.
Αν και η Κύπρος ενέκρινε τη συμφωνία τον Ιούλιο, η ρωσική απόφαση την είχε στην ουσία καταστήσει άνευ αντικειμένου, καθώς ο Φρίντμαν και ο Άβεν δεν χρειαζόταν πλέον να ζητήσουν την έγκριση της ΕΕ για να μεταβιβάσουν τον έλεγχο των ρωσικών εταιρειών.
Ο νόμος
Ο νόμος «δίνει στους ιδιοκτήτες έναν νόμιμο τρόπο να…σκουπίσουν τα χέρια τους, επειδή πρόκειται για μια δικαστική και κυβερνητική απόφαση με την οποία φαινομενικά δεν έχουν καμία σχέση, αλλά οι εταιρείες που περιλαμβάνονται στον κατάλογο είχαν πάντα καλές σχέσεις με τη ρωσική κυβέρνηση», δήλωσε η Αλεξάνδρα Προκοπένκο, συνεργάτης στο Κέντρο Ευρασίας Carnegie Russia στο Βερολίνο.
Επιτρέποντας στις ρωσικές εταιρείες να πληρώνουν μερίσματα και προστατεύοντάς τες από την κατάσχεση στο πλαίσιο των κυρώσεων, η διαδικασία «συνδέει τους ιδιοκτήτες τους με το ρωσικό καθεστώς ακόμη πιο στενά», πρόσθεσε η ίδια.
Οι Φρίντμαν και Άβεν αρνήθηκαν να σχολιάσουν. Ο Κοσογκόφ δεν απάντησε σε αίτημα για σχολιασμό.
Πηγή: ot.gr
Διαβάστε επίσης: Παπαναστασίου: Η Κύπρος στηρίζει την ηλεκτρική διασύνδεση , αλλά το έργο πρέπει να είναι βιώσιμο