Του Βρασίδα Νεοφύτου*
Το 2024 τελειώνει µε τις διεθνείς χρηµαταγορές να βρίσκονται σε µεγάλη ευφορία και τις µετοχές σε επίπεδα ρεκόρ, τον Ντόναλντ Τραµπ να κερδίζει δεύτερη θητεία στον Λευκό Οίκο, το Bitcoin να έχει σκαρφαλώσει πέραν των $100.000, το χρυσό στα $2.700 την ουγκιά, το αµερικανικό δολάριο να είναι πολύ δυνατό έναντι του ευρώ, της στερλίνας και των υπόλοιπων κυριότερων νοµισµάτων, τις κεντρικές τράπεζες να έχουν ήδη ξεκινήσει τον κύκλο µειώσεων των βασικών επιτοκίων τους και µε µια Μέση Ανατολή χωρίς Χαµάς, Χεσµπολάχ και Άσαντ στη Συρία.
Το µεγάλο ερώτηµα των οικονοµολόγων και των επενδυτών είναι αν θα κινηθεί εξίσου καλά το 2025 ή θα αλλάξει το κλίµα λόγω γεωπολιτικών και νοµισµατικών εξελίξεων.
Τα βασικά ερωτήματα είναι:
• Πόσο αρνητικά θα επηρεαστεί η παγκόσµια οικονοµική δραστηριότητα από τους αναµενόµενους εµπορικούς δασµούς του Ντόναλντ Τραµπ σε Κίνα και συµµάχους;
• Πώς θα µπορούσαν να ανταποκριθούν οικονοµίες όπως η Κίνα σε τιµωρητικές εµπορικές ενέργειες των ΗΠΑ;
• Πόσο περισσότερο χώρο θα έχουν οι κεντρικές τράπεζες για να µειώσουν τα επιτόκια το 2025 σε περίπτωση ανόδου του πληθωρισµού λόγω εµπορικού πολέµου ΗΠΑ-Κίνας;
• Πώς θα επηρεάσει την παγκόσµια οικονοµία και τις τιµές πετρελαίου µια περαιτέρω επιδείνωση της στρατιωτικής κρίσης στη Μέση Ανατολή, Συρία και στις σχέσεις Ιράν-Ισραήλ;
• Εάν οι µετοχές των ΗΠΑ µπορούν να συνεχίσουν να αποκοµίζουν κέρδη – και εάν οι µετοχές εκτός ΗΠΑ θα καλύψουν τη διαφορά;
• Εάν οι εµπορικοί πόλεµοι οδηγήσουν σε ασθενέστερο δολάριο ή ευρώ µέσα στο 2025;
• Εάν το ξέφρενο ράλι στο Bitcoin και στα υπόλοιπα κρυπτονοµίσµατα συνεχίσει λόγω των ευνοϊκών κανονισµών από τη διακυβέρνηση Τραµπ;
Επανεκλογή του Ντόναλντ Τραμπ
Η επανεκλογή του Ντόναλντ Τραµπ ως Προέδρου των Ηνωµένων Πολιτειών το 2024 αναµένεται να έχει σηµαντικές επιπτώσεις στην παγκόσµια οικονοµική, πολιτική και γεωπολιτική σκηνή.
Οι οικονοµολόγοι αναµένουν ότι οι πολιτικές που θα εφαρµόσει, γνωστές ως «Trumponomics 2.0», θα περιλαµβάνουν εµπορικούς δασµούς, φορολογικές µειώσεις, απορρύθµιση και αυστηρότερη µετανάστευση.
Αυτές οι πολιτικές αναµένονται να επηρεάσουν όχι µόνο τις ΗΠΑ αλλά και την παγκόσµια οικονοµία, το ελεύθερο εµπόριο και τις διεθνείς πολιτικές σχέσεις.
Οι δασµοί που προγραµµατίζονται για την Κίνα και άλλες χώρες θα µπορούσαν να οδηγήσουν σε εµπορικούς πολέµους, οι οποίοι θα έχουν αρνητικές συνέπειες για την παγκόσµια οικονοµία.
Επίσης, οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι θα είναι επίσης σηµαντικοί, καθώς οι επιθετικοί δασµοί µπορεί να προκαλέσουν αντιδράσεις από άλλες χώρες, οδηγώντας σε περαιτέρω εµπορικές εντάσεις.
Ο αντίκτυπος αυτών των πολιτικών θα εξαρτηθεί από την αντίδραση άλλων χωρών, καθώς και από τη δυνατότητα της κυβέρνησης Τραµπ να υλοποιήσει τις προγραµµατισµένες µεταρρυθµίσεις.
Σημαντικές αλλαγές στην οικονομική πολιτική των ΗΠΑ
Ο Ντόναλντ Τραµπ εξελέγη για να υπηρετήσει ως ο 47ος πρόεδρος των Ηνωµένων Πολιτειών, ενώ το Ρεπουµπλικανικό Κόµµα διατήρησε την πλειοψηφία του στη Βουλή των Αντιπροσώπων και ανέκτησε την πλειοψηφία στη Γερουσία.
Ο ενοποιηµένος ρεπουµπλικανικός έλεγχος του Κογκρέσου και του Λευκού Οίκου ανοίγει την πόρτα σε πιθανές σηµαντικές αλλαγές στην οικονοµική πολιτική των ΗΠΑ.
Αυτές οι προσαρµογές πολιτικής είναι πιθανό να έχουν σηµαντικές επιπτώσεις στην οικονοµία των ΗΠΑ καθώς και σε πολλές ξένες οικονοµίες όχι µόνο το 2025, αλλά κατά τη διάρκεια τουλάχιστον των επόµενων τεσσάρων ετών.
Δασμοί και εμπορικές πολιτικές
Ίσως κανένα θέµα πολιτικής δεν έχει συγκεντρώσει περισσότερη προσοχή από την υποστήριξη του εκλεγµένου προέδρου Τραµπ για υψηλότερους εµπορικούς δασµούς.
Κατά τη διάρκεια της εκστρατείας του, ο Τραµπ πρότεινε δασµό 10% σε όλα τα αγαθά που εισάγονται στις Ηνωµένες Πολιτείες, µε εισφορά 60% σε όλα τα εισαγόµενα αγαθά από την Κίνα.
Μόλις λίγες εβδοµάδες µετά την εκλογή του, ο Πρόεδρος Τραµπ ανακοίνωσε επίσης έναν πιθανό δασµό 25% σε όλες τις εισαγωγές από τον Καναδά, καθώς και το Μεξικό και αύξησε ξανά την προοπτική υψηλότερου δασµολογικού συντελεστή στις κινεζικές εισαγωγές για ακόµη 10%.
∆εδοµένων των εκτεταµένων εµπορικών δεσµών µε τις ΗΠΑ, οι οικονοµίες του Καναδά και Μεξικού είναι πιο ευαίσθητες στους πιθανούς δασµούς, καθώς εξάγουν πέραν του 70% στις ΗΠΑ.
Φυσικά, αυτή η υπόθεση θα µπορούσε να αποδειχθεί πολύ επιθετική ή πολύ καλοήθης. Ίσως ο πρόεδρος Τραµπ να υιοθετήσει πολύ χαµηλότερους δασµούς και να εφαρµόσει δασµούς µε πιο στοχευµένο τρόπο σε συγκεκριµένα αγαθά, ειδικά προς τα τεχνολογικά προϊόντα από την Κίνα.
Δασμοί αντιποίνων
Ενώ η αύξηση των δασµών µπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις για την παγκόσµια οικονοµία στο σύνολό της, η έκθεση των δασµών -σε συνδυασµό µε πιθανούς δασµούς αντιποίνων- θα διαδραµατίσει ρόλο στον προσδιορισµό του ποιες οικονοµίες και νοµίσµατα θα επηρεαστούν περισσότερο από τις αλλαγές στην εµπορική πολιτική των ΗΠΑ.
Οι χώρες που εξαρτώνται από την καταναλωτική ζήτηση των ΗΠΑ, όπως το Μεξικό και Καναδάς και οι χώρες που εισάγουν από τις ΗΠΑ πιθανότατα θα διαταραχθούν πιο έντονα, ειδικά η Ευρώπη, Ιαπωνία, Νότιος Κορέα, Ταϊβάν και άλλες.
Σε περίπτωση που αυτές οι οικονοµίες δεχτούν σηµαντική πίεση ή επέλθει κρίση ισοζυγίου πληρωµών, το κλίµα στις χρηµατοπιστωτικές αγορές θα µπορούσε να επιδεινωθεί σε σηµείο που ο οικονοµικός αντίκτυπος των δασµών να ενισχυθεί.
Από την άλλη πλευρά, τα έθνη µε σχετικά κλειστές οικονοµίες που δεν εξαρτώνται από το εµπόριο των ΗΠΑ µπορεί να είναι πιο αποµονωµένα. Στην πραγµατικότητα, οι χώρες µε περιορισµένη έκθεση θα µπορούσαν ενδεχοµένως να επωφεληθούν από τους δασµούς ενσωµατώνοντας περισσότερο στην παγκόσµια αλυσίδα εφοδιασµού.
Καθώς οι δασµοί αυξάνουν το κόστος της επιχειρηµατικής δραστηριότητας στην Κίνα, οι εισαγωγείς των ΗΠΑ ενδέχεται να εντείνουν τις προσπάθειες για την εύρεση εναλλακτικών κόµβων παραγωγής.
Νέες επενδύσεις σε κέντρα παραγωγής χαµηλού κόστους και βελτιωµένη εξαγωγική ικανότητα θα µπορούσαν να τονώσουν την ανάπτυξη και τις συνολικές οικονοµικές προοπτικές σε ορισµένες χώρες, ειδικά σε Ινδία, Βραζιλία και Βιετνάµ.
Η Βραζιλία και η Ινδία είναι σχετικά κλειστές στο εµπόριο, καθώς οι εξαγωγές προς τις ΗΠΑ αντιπροσωπεύουν ένα ασήµαντο µέρος της οικονοµίας της Βραζιλίας και ένα µικρό κλάσµα της παραγωγής της Ινδίας. Αντίθετα, τροφοδοτούνται από την εγχώρια ζήτηση και τις επενδύσεις, αφήνοντας και τις δύο οικονοµίες κάπως προστατευµένες από το αυξανόµενο αίσθηµα προστατευτισµού.
Η Ινδία και το Βιετνάµ θα µπορούσαν να είναι κάποιες από τις οικονοµίες που επωφελούνται από τους δασµούς προς την Κίνα. Μια παγκόσµια προσπάθεια για ανακατανοµή των αλυσίδων εφοδιασµού µακριά από την Κίνα έχει ξεκινήσει µετά την COVID-19 και τα στοιχεία δείχνουν ότι η Ινδία και το Βιετνάµ έχουν ήδη ωφεληθεί.
Συνολικά, οι νέοι δασµοί θα πρέπει να είναι καθαρά αρνητικός καταλύτης για την παγκόσµια οικονοµία, αλλά οι διακυµάνσεις στην έκθεση στην εµπορική πολιτική των ΗΠΑ θα µπορούσαν επίσης να οδηγήσουν σε αποκλίνουσες οικονοµικές προοπτικές για τις οικονοµίες σε όλο τον κόσµο.
Οικονομική Ανάπτυξη και Διεθνείς Σχέσεις
Είναι πλέον ευρέως κατανοητό ότι η δεύτερη θητεία του Ντόναλντ Τραµπ θα φέρει σηµαντικές αλλαγές στην οικονοµική πολιτική των Ηνωµένων Πολιτειών, οι οποίες θα επηρεάσουν την ανάπτυξη της οικονοµίας.
Οι οικονοµολόγοι της Goldman Sachs προβλέπουν ότι η αµερικανική οικονοµία θα αναπτυχθεί κατά 2,5% το 2025, ξεπερνώντας τις γενικές προσδοκίες και άλλες αναπτυγµένες οικονοµίες για τρίτη συνεχόµενη χρονιά. Αυτή η ανάπτυξη αναµένεται να προέλθει από µια σειρά παραγόντων, όπως οι φορολογικές ελαφρύνσεις και η ρύθµιση που ευνοεί τις επιχειρήσεις και το εµπόριο.
Σύµφωνα µε τις προβλέψεις της Bank of America, η παγκόσµια ανάπτυξη για το 2025-2026 αναµένεται να κυµανθεί µεταξύ 3,2% και 3,3%. Η ανάπτυξη αυτή θα είναι αποτέλεσµα της υπερ-απόδοσης των ΗΠΑ σε σχέση µε άλλες χώρες όπως η Ευρωζώνη και η Κίνα, οι οποίες ίσως πληγούν από τους αναµενόµενους εµπορικούς δασµούς.
Δηµοσιονομική Πολιτική και Φορολογία
Ο Τραµπ έχει υποσχεθεί τη συνέχιση των φορολογικών µειώσεων που είχαν εφαρµοστεί κατά την πρώτη του θητεία. Αυτό περιλαµβάνει τη µείωση του εταιρικού φόρου από το 21% στο 15%, καθώς και τη διατήρηση των µειώσεων στη φορολογία εισοδήµατος φυσικών προσώπων. Ωστόσο, οι δηµοσιονοµικοί κίνδυνοι παραµένουν υψηλοί λόγω των ήδη µεγάλων ελλειµµάτων του οµοσπονδιακού προϋπολογισµού.
Επιπτώσεις στην Αγορά Εργασίας και τον Πληθωρισμό
Η εφαρµογή αυτών των πολιτικών µπορεί να οδηγήσει σε υψηλότερη ανάπτυξη και πληθωρισµό στις ΗΠΑ που θα µπορούσε να ενισχύσει τα πραγµατικά επιτόκια και να οδηγήσει σε ισχυρότερο δολάριο. Παράλληλα, οι δασµοί ενδέχεται να προκαλέσουν αύξηση του κόστους ζωής λόγω υψηλότερων τιµών εισαγόµενων αγαθών.
Συμπέρασµα
Συνολικά, οι πολιτικές του Ντόναλντ Τραµπ αναµένεται να έχουν θετικό αντίκτυπο στην αµερικανική οικονοµία βραχυπρόθεσµα και αρνητικό στην παγκόσµια οικονοµία, αλλά οι µακροπρόθεσµες συνέπειες µπορεί να είναι πιο περίπλοκες λόγω των πιθανών εµπορικών πολέµων και γεωπολιτικών εντάσεων που µπορεί να προκύψουν.
*Υπεύθυνου Επενδυτικής Έρευνας στην Exclusive Capital
Διαβάστε επίσης: Το 2025 θα αλλάξει τη γεωοικονομία της Μέσης Ανατολής και τις σχέσεις ΗΠΑ - Ρωσίας - Κίνας