Συνέντευξη στον Αδάμο Αδάμου
Η ευελιξία που διαχρονικά χαρακτηρίζει τον τομέα των υπεραγορών ήταν καθοριστική για αντιμετώπιση και των πιέσεων που άσκησε στα σούπερ μάρκετ το ηλεκτρονικό εμπόριο. Με το κενό που αρχικά πήγε να δημιουργηθεί να έχει ήδη καλυφθεί με προσαρμογή του κλάδου στις νέες τάσεις μέσω και συνεργασιών με ηλεκτρονικές πλατφόρμες, όπως αναφέρει σε συνέντευξή του στο Economy Today ο Εκτελεστικός Γραμματέας του Παγκύπριου Συνδέσμου Υπεραγορών, Ανδρέας Χατζηαδάμου. Ο κ. Χατζηαδάμου εξηγεί επίσης ποιοι παράγοντες καθορίζουν σήμερα τις τιμές στα ράφια και ποιες προκλήσεις αντιμετωπίζει ο τομέας για το μέλλον του.
Πώς έχει επηρεαστεί το λιανικό εμπόριο και οι υπεραγορές από την άνοδο των online αγορών στην Κύπρο;
Ως η νέα τάση στις αγορές σίγουρα επηρέασε, αλλά όχι στον βαθμό που επηρεάστηκαν άλλοι κλάδοι, όπως αυτός της ένδυσης και της υπόδησης. Επίσης ο βαθμός επηρεασμού των υπεραγορών διαφέρει ανά περιοχή και επαρχία. Άρα είναι και θέμα γεωγραφίας.
Για παράδειγμα, σε πόλεις όπως η Λεμεσός με αρκετούς ξένους που έχουν διαφορετική νοοτροπία και είναι πιο εξοικειωμένοι και φιλικοί στη νέα αυτή τάση, οι πλείστες υπεραγορές έχουν υιοθετήσει με διάφορους τρόπους και την επέκτασή τους στο online, δηλαδή στο ηλεκτρονικό εμπόριο προκειμένου να καλύψουν αυτό το κενό και την ανάγκη. Κενό που έχει ήδη καλυφθεί από τις υπεραγορές είτε μέσω συνεργασιών με γνωστές πλατφόρμες, είτε με ανάπτυξη δικού τους δικτύου και φαίνεται ότι οι όποιες απώλειες έχουν καλυφθεί και όντως ο κόσμος εξοικειώνεται ολοένα και περισσότερο με το ηλεκτρονικό εμπόριο. Επειδή δε οι υπεραγορές και οι ιδιοκτήτες και τα μέλη μας πάντα συμβαδίζουν με την οποιαδήποτε νέα εξέλιξη και με τα θέλω του καταναλωτή, θεωρώ ότι δεν υπάρχει το αντιστάθμισμα ακριβώς λόγω του ότι υπάρχει πάντα η ευελιξία και έχουν προσαρμοστεί στη νέα τάση.
Ως αποτέλεσμα, οι απώλειες και ο επηρεασμός δεν είναι τόσες όσες θα ήταν εάν είχαν μια διαφορετική αντίληψη και έμειναν στατικοί.
Ποιες στρατηγικές ακολουθούν οι υπεραγορές για να ανταγωνιστούν το E-Commerce και τις ψηφιακές πλατφόρμες παράδοσης;
Πρόκειται όπως είπαμε για στρατηγικές που τους επιτρέπουν να ανταγωνιστούν, να καλύψουν το χαμένο έδαφος και το κενό που δημιουργείται, την πίεση και τον ανταγωνισμό που υπάρχει. Αυτό επιτυγχάνεται με τη δημιουργία του δικού τους δικτύου ή με τη συνεργασία με υφιστάμενες πλατφόρμες.
Όμως, παρόλο που αλλάζουν οι συνήθειες του καταναλωτή, ιδιαίτερα σε πόλεις και με ξένο πληθυσμό, οι υπεραγορές έχουν υπόψη και τη νοοτροπία του μέσου Κύπριου καταναλωτή ή και συγκεκριμένων ομάδων του πληθυσμού. Για παράδειγμα, στους άνω των 50 ετών αρέσει να κάνουν τις αγορές τους, να κατέβουν στην αγορά, να επισκεφθούν την υπεραγορά τους και το κατάστημα γιατί έτσι έχουν μάθει.
Πέραν της συνήθειας, το συνδέουν ακόμα και με την ψυχαγωγία τους, κάτι που παρατηρείται σε μεγάλες αλυσίδες υπεραγορών, αλλά και σε μικρότερα καταστήματα ή και με τη διερεύνηση της αγοράς. Αυτό το γνωρίζουν οι υπεραγορές, πως αποτελεί δηλαδή η επίσκεψη στα μαγαζιά ένα αναπόσπαστο κομμάτι της όλης συμπεριφοράς του Κύπριου καταναλωτή. Έτσι, αν και εκσυγχρονίζονται και ακολουθούν τις νέες τάσεις της αγοράς σε ό,τι αφορά το Ε-Commerce, εντούτοις ενισχύουν ταυτόχρονα και τις υποδομές τους στο φυσικό κατάστημα, την εξυπηρέτηση, την αφθονία των προϊόντων τους, τις τιμές τους για δίκαιη τιμολόγηση και όλα όσα συνθέτουν την ανταγωνιστικότητα στον κλάδο.
Ποιοι παράγοντες θεωρείτε πως καθορίζουν την επιλογή κάποιων καταναλωτών να κάνουν online τα ψώνια της υπεραγοράς;
Κυρίως η έλλειψη χρόνου και το χάος όσον αφορά την τροχαία κίνηση, ιδιαίτερα σε Λευκωσία και Λεμεσό, αν και δυστυχώς σιγά-σιγά βλέπουμε κίνηση και σε άλλες πόλεις. Η πίεση χρόνου είναι το άλφα και το ωμέγα, αφού όλοι έχουμε γεμίσει ασφυκτικά τη μέρα μας και την καθημερινότητά μας και δεν έχουμε χρόνο. Είναι επίσης και η ταλαιπωρία που σχετίζεται πάλι με την έλλειψη χρόνου, αφού για να πάει κανείς στην υπεραγορά θα πρέπει να μπει σε αυτοκίνητο και να οδηγήσει μέσα στην κίνηση.
Ποιοι είναι οι μεγαλύτεροι παράγοντες που επηρεάζουν τις τιμές στα ράφια σήμερα;
Η προσωπική μου άποψη και πάντα τη λέω, είναι πως πέραν των γνωστών παραγόντων που όλοι ξέρουμε ή μπορούμε να υποθέσουμε, είναι οι παράγοντες της κουλτούρας και της νοοτροπίας που διακατέχει κάποιους. Είναι γεγονός ότι με την οποιαδήποτε δικαιολογία, με το οποιοδήποτε συμβάν, βλέπουμε ότι πολλοί εισαγωγείς, παραγωγοί, βιομηχανίες, ιδιαίτερα στην αλυσίδα του χονδρικού εμπορίου στην αλυσίδα της τροφοδοσίας, προχωρούν σε αβίαστες αυξήσεις που εμείς ως υπεραγορές τις έχουμε καταγγείλει. Σίγουρα υπάρχουν παράγοντες που επηρεάζουν τις τιμές, όπως η σημαντική αύξηση της ενέργειας που είδαμε και στο πρόσφατο παρελθόν που ταλανίζει εκτός από τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, αλλά περισσότερο συμβάλλει η κακή πρακτική και η λανθασμένη νοοτροπία, αν θέλεις μια νοοτροπία που είχαν παλιά κατά καιρούς κάποιοι. Σίγουρα συμβάλλει και το μέγεθος της αγοράς που είναι μικρή, αλλά τουλάχιστον εμείς και σε ό,τι αφορά τον τομέα μας και από πλευράς λιανοπωλών καταβάλλουμε τεράστια προσπάθεια ακριβώς για να εμποδίσουμε αυτούς τους παράγοντες ή αν θέλεις, να μειώσουμε τις επιπτώσεις σε ό,τι αφορά την ακρίβεια και τις αυξήσεις των τιμών.
Βέβαια είναι δεδομένος και ο ανταγωνισμός, ο οποίος είναι ανελέητος διότι όπως αντιλαμβάνεστε, μια υπεραγορά δεν μπορεί να πουλά ακριβά αν θέλει να διατηρήσει το μερίδιό της στην αγορά. Καταβάλλει δηλαδή οποιαδήποτε προσπάθεια για να έχει τιμές στο ράφι δίκαιες, με δίκαιη τιμολόγηση και συμβατές με τις υπάρχουσες συνθήκες στην κοινωνία, με τις συγκυρίες, με το βιοτικό επίπεδο του κόσμου, της επαρχίας και της περιοχής που δραστηριοποιείται. Πέραν τούτου, όμως και όπως προανέφερα και φαίνεται και στα αποτελέσματα με το τι έχουν πετύχει οι υπεραγορές στην Κύπρο, είτε αυτές είναι μεγάλες αλυσίδες είτε μικρά καταστήματα ή και μεσαία, φροντίζουν να σπάζουν τα μονοπώλια. Κάτι που το αποδείξαμε σε μεγάλο βαθμό. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι οι υπεραγορές πρώτες είχαν προχωρήσει σε εισαγωγές προϊόντων από οποιαδήποτε χώρα. Δεν ήταν η επιθυμία μας ή μόνο ένα καπρίτσιο της στιγμής που ήθελαν να δείξουν οι υπεραγορές που πάντα επιχειρούν να ανοίξουν τους ορίζοντές τους και βλέπουν πάντα μπροστά για το πώς διαμορφώνεται η αγορά, αλλά ήταν ακριβώς για να ασκήσουν πίεση σε παράγοντες που ωθούσαν τις τιμές προς τα πάνω χωρίς κανένα δισταγμό και χωρίς να βλέπουμε περίπτωση αυτές να σταθεροποιηθούν. Για παράδειγμα στα οπωροκηπευτικά, στα φρούτα, στα λαχανικά, μην ξεχνάμε ότι στην Κύπρο οι διάφορες παραγωγικές ομάδες είχαν πάντα τη στήριξη του κράτους. Αυτή όμως η στήριξη είτε προς βιομηχανίες είτε προς παραγωγούς δημιούργησε νοοτροπίες και μια κατάσταση που δεν μπορούσε να συνεχίσει επειδή το τελικό προϊόν βρισκόταν σε υψηλές τιμές.
Γι’ αυτό τον λόγο εμείς έχουμε δημιουργήσει τις δικές μας εισαγωγές, τα δικά μας private label με στόχο να κτυπήσουμε όλα αυτά και να αναγκάσουμε κατά κάποιον τρόπο όλους τους εμπλεκόμενους κρίκους της αλυσίδας και να γίνουν πιο επαγγελματίες και να ψάξουν να βρουν τρόπους ώστε να μειωθεί το κόστος τους, αλλά και να αναδιοργανωθούν γενικότερα για παράδειγμα όσον αφορά τη γεωργική και αγροτική παραγωγή τους. Αυτό ακόμα δεν έγινε σε επιθυμητό βαθμό, αλλά οι ενέργειές μας, όπως οι εισαγωγές ακόμα και κρέατος, που ως αποτέλεσμά τους οι τιμές έπεσαν από τα υψηλά επίπεδα των προηγούμενων χρόνων, ενισχύουν την προσπάθεια για σπάσιμο μονοπωλίων, ολιγοπωλίων και αλλαγής της νοοτροπίας που επικρατούσε και επικρατεί σε διάφορες παραγωγικές ομάδες στην Κύπρο.
Πώς βλέπετε το μέλλον όσον αφορά τον κόσμο των υπεραγορών και ποιες θεωρείτε τις μεγαλύτερες προκλήσεις που έχετε να αντιμετωπίσετε σήμερα;
Σίγουρα είναι ο εντεινόμενος ανταγωνισμός είτε εγχώριος είτε εισαγόμενος. Αντιλαμβάνεστε ότι κάθε κάποια χρονική περίοδο υπάρχει η κάθοδος μιας μεγάλης αλυσίδας ή ενός μεγάλου ονόματος στον τομέα μας. Είναι η διαφοροποίηση των συνηθειών του καταναλωτή και το ηλεκτρονικό εμπόριο, όπως έχουμε αναφέρει. Επίσης πρόκληση είναι οι ανάγκες που επιφέρει η μεγάλη αύξηση του πληθυσμού σε κάποιες πόλεις, με διαφορετικές συνήθειες. Οι ανάγκες για το λιανεμπόριο τροφίμων δεν τελειώνουν και αυτό είναι μία πρόκληση για τον κόσμο των υπεραγορών για να μπορέσει να εξυπηρετεί με τον καλύτερο τρόπο όλα τα θέλω τού καταναλωτή και αυτό κάνουμε. Η αγορά είναι ζωντανή, αναπτύσσεται, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια ο κόσμος έχει αυξηθεί και οι ανάγκες σε τρόφιμα δεν τελειώνουν. Αυτό έχει να κάνει και με τη διεύρυνση του ωραρίου, που όπως φάνηκε εξυπηρετεί τον κόσμο. Γι’ αυτό και βλέπουμε όταν είναι αργία πόσο μεγάλος συνωστισμός παρατηρείται σε ειδικά καταστήματα που μπορούν να λειτουργούν και πωλούν τρόφιμα. Υπάρχουν αρκετές προκλήσεις στον τομέα των υπεραγορών, αλλά οι υπεραγορές βλέπουν πάντα μπροστά και είναι ευπροσάρμοστες με τις νέες τάσεις προσφέροντας πάντα ό,τι νέο υπάρχει είτε σε προϊόντα είτε σε υπηρεσίες.
Άλλη μια πρόκληση είναι και το ESG με τις υπεραγορές και ιδιαίτερα τα μεγάλα καταστήματα να αναμένεται πως διαδραματίζουν όπως πάντα πρωταγωνιστικό ρόλο. Με την ενδυνάμωση του υφιστάμενου έμψυχου δυναμικού τους, αλλά και με την αξιοποίηση όλης της διαθέσιμης τεχνολογίας νομίζω ότι οι υπεραγορές είναι έτοιμες για κάθε πρόκληση, όπως το έχουν αποδείξει άλλωστε και στο παρελθόν. Μην ξεχνάμε ότι έχουν κατέβει στην Κύπρο μεγάλα ονόματα στον τομέα μας και εντούτοις οι υπεραγορές, οι κυπριακές επιχειρήσεις που έχουν ξεκινήσει ως οικογενειακές μεγαλουργούν και δεν έχουν να ζηλέψουν τίποτα από τους ανταγωνιστές του εξωτερικού.
Διαβάστε επίσης: Ο ρόλος της εργασίας στην αλυσίδα αξίας, η ευθύνη των επιχειρήσεων και oι απαιτήσεις του ESRS S2