Τον κώδωνα του κινδύνου για την επιβίωση των Δήμων έκρουσε ο Πρόεδρος της Ένωσης Δήμων Κύπρου Ανδρέας Βύρας, εκφράζοντας την ανάγκη για αύξηση της κρατικής χορηγίας προς τους Δήμους η οποία σήμερα ανέρχεται μόλις στο 1,06% του κρατικού προϋπολογισμού που είναι το χαμηλότερο ποσοστό στην ΕΕ.
«Είναι αδιανόητο να μιλάμε για μια νέα εποχή, όταν η κρατική χορηγία για το 2025 αντιστοιχεί μόλις στο 1,06% του κρατικού προϋπολογισμού, το χαμηλότερο ποσοστό στην Ευρωπαϊκή Ένωση», ανέφερε ο κ. Βύρας, στο πλαίσιο συνέντευξης Τύπου, στην οποία παρευρέθηκε η ηγεσία της Ένωσης Δήμων, οι πέντε Πρόεδροι των Επαρχιακών Οργανισμών Αυτοδιοίκησης (ΕΟΑ), Δήμαρχοι, Αντιδήμαρχοι και αξιωματούχοι της ΤΑ.
Πρόσθεσε ότι αυτό δεν συνάδει με τις αυξημένες αρμοδιότητες των δήμων και τις προσδοκίες των πολιτών.
Ανέφερε ότι το συνολικό ποσό των 117 εκατομμυρίων ευρώ που δίδεται για την Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι ανεπαρκές και πρόσθεσε ότι από το 2022 που ψηφίστηκε ο νόμος για 117 εκ. ευρώ μέχρι το 2025 αυτό το ποσό είναι «ουσιαστικά μειωμένο κατά 20%».
Δεν μπορεί η Κύπρος να παραμένει με 1%, όταν χώρες όπως η Δανία διαθέτει το 30% του προϋπολογισμού της, η Φινλανδία και η Σουηδία το 20 με 25% και ακόμα και χώρες παρόμοιες με εμάς, όπως η Ελλάδα, τουλάχιστον το 2,5% με 3%, πρόσθεσε.
«Είναι απαίτηση ετών και επιβάλλεται να θεσπιστεί συγκεκριμένο ποσοστό επί του κρατικού προϋπολογισμού, το οποίο να αναπροσαρμόζεται αυτόματα ανάλογα με τις οικονομικές συνθήκες, τον πληθωρισμό και άλλους κρίσιμους δείκτες και αν πρέπει να μειωθεί κάποια φορά γιατί οι δείκτες το επιβάλλουν, να μειωθεί, αλλά αυτό το σταθερό ποσό, όπως είναι στον νόμο σήμερα είναι τελείως απαράδεκτο», υπογράμμισε.
«Χωρίς επαρκή χρηματοδότηση, χωρίς θεσμική θωράκιση και χωρίς έμπρακτη αναγνώριση του ρόλου των τοπικών αρχών, η μεταρρύθμιση θα αποτύχει, αλλά εμείς δεν θα το επιτρέψουμε», πρόσθεσε.
Απαντώντας σε ερώτηση για τους τρόπους αντίδρασης τους, ο κ. Βύρας είπε ότι η συνέντευξη Τύπου «είναι ένα πρώτο βήμα» για ενημέρωση του κόσμου και πρόσθεσε πως «αν δούμε ότι δεν ερχόμαστε σε ένα διάλογο που να έχει κατάληξη θα αντιδράσουμε πιο δυναμικά».
«Δεν είναι αρκετή η ανταπόκριση (από το κράτος). Θα ξεκινήσουμε με το διάλογο για την κρατική χορηγία και αν δούμε ότι δεν βρίσκουμε ανταπόκριση θα αντιδράσουμε πιο δυναμικά», πρόσθεσε.
Είπε ακόμη ότι «το τελευταίο διάστημα λόγω των επαφών και των αντιδράσεων μας πήραμε 15 εκατομμύρια ευρώ», ενώ επιλύθηκαν και «άλλα παράλογά πράγματα».
Επιπλέον, ο κ. Βύρας είπε ότι οι Δήμοι καλούνται να ενσωματώσουν 63 κοινότητες και να διαχειριστούν αρμοδιότητες με πρόσθετο κόστος που ξεπερνά τα 25 εκατομμύρια ευρώ ετησίως.
Πρόσθεσε ότι «η κρατική χορηγία δεν είναι απλώς λογιστικό μέγεθος αλλά ένδειξη πολιτικής βούλησης και σεβασμού στη θεσμική ισοτιμία».
«Αναγνωρίζουμε τις θετικές ενέργειες της Κυβέρνησης με τη διάθεση 15 εκατομμυρίων για τη συντήρηση των δρόμων, η οποία μεταφέρεται στους δήμους», ενώ εξίσου θετική, όπως είπε, «είναι και η αποσύνδεση της κρατικής χορηγίας από τα αποθεματικά των δήμων».
Ανέφερε, ωστόσο, ότι «σήμερα επιβεβαιώνονται οι ανησυχίες, όταν εγκαίρως είχαμε προειδοποιήσει ότι χωρίς την απαραίτητη στήριξη η μεταρρύθμιση δεν θα πετύχει».
Επιπλέον, ανέφερε ότι είναι λάθος και άδικο να αποδίδεται το λειτουργικό κόστος των δήμων στο μισθολόγιο.
Η αλήθεια είναι ότι μετά την μεταρρύθμιση μειώθηκε αισθητά το συνολικό κόστος μισθοδοσίας, καθώς ο αριθμός δημάρχων και δημοτικών συμβούλων περιορίστηκε και επιτεύχθηκαν σημαντικές οικονομίες κλίματος, πρόσθεσε.
«Οι αυξημένες ανάγκες προέρχονται από την διεύρυνση των αρμοδιοτήτων και των απαιτήσεων των πολιτών και όχι από την αμοιβή των αιρετών, η οποία μειώθηκε κατά ένα μεγάλο ποσό», πρόσθεσε.
Ο Πρόεδρος της Ένωσης Δήμων αναφέρθηκε και στις προτεινόμενες ρυθμίσεις για ανώτατα όρια στις αυξήσεις τελών και φορολογιών, λέγοντας ότι αυτά «θέτουν σοβαρά εμπόδια στην ελευθερία δράσης και στη δημοσιονομική ευελιξία των δήμων».
«Τέτοια μέτρα στην πράξη ακυρώνουν την έννοια της οικονομικής αυτονομίας, η οποία αποτελεί θεμελιώδη αρχή της Ευρωπαϊκής Χάρτας Τοπικής Αυτοδιοίκησης», πρόσθεσε.
Είπε ακόμη ότι η επιτυχής εφαρμογή της μεταρρύθμισης αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση για την αποτελεσματική απορρόφηση κονδυλίων από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας».
Ο Πρόεδρος της Ένωσης Δήμων χαιρέτισε την κοινή γραμμή των Δήμων με τους Επαρχιακούς Οργανισμούς Αυτοδιοίκησης (ΕΟΑ) και πρόσθεσε ότι «η συνεργασία και η ενιαία μας φωνή αποτελούν το θεμέλιο αυτής της ιστορικής προσπάθειας».
«Το όραμά μας είναι κοινό, μια ισχυρή, αυτόνομη και αποτελεσματική Τοπική Αυτοδιοίκηση, αληθινά και πρακτικά στην υπηρεσία του πολίτη», κατέληξε.
Πρόεδρος ΕΟΑ Λευκωσίας
Εξάλλου, μιλώντας εκ μέρους όλων των ΕΟΑ, ο Πρόεδρος του ΕΟΑ Λευκωσίας Κωνσταντίνος Γιωρκάτζης είπε σε σχέση με την χορηγία του κράτους, ότι «πρέπει να ψηφιστεί ως νομοθεσία και να μην εξαρτούνται οι τοπικές αρχές και η χρηματοδότηση τους από την όποια Κυβέρνηση».
«Για να είναι πραγματικά ανεξάρτητη η ΤΑ δεν μπορεί να χειραγωγείται από την οποιανδήποτε Κυβέρνηση», πρόσθεσε.
Ο κ. Γιωρκάτζης είπε ότι «μεγάλοι οργανισμοί που συνενώνονται παίρνει χρόνια για να δημιουργήσουν τις οικονομίες κλίμακος που απαιτούνται για να μειώσουν το κόστος λειτουργίας τους και αυτό το λέγαμε» ενώ τάχθηκε υπέρ της μεταρρύθμισης της ΤΑ.
Ανέφερε επί τούτου ότι ο ΕΟΑ Λευκωσίας ή το πρώην Συμβούλιο Υδατοπρομήθειας Λευκωσίας είχε μειώσει τις διαρροές του πόσιμου νερού γύρω στο 16%, ενώ διαρροές νερού από τις κοινότητες που ενσωματώνονται στον ΕΟΑ, ανέρχονται στο 40% με 50%.
«Αντιλαμβάνεστε το περιβαλλοντικό και οικονομικό κόστος», πρόσθεσε.
«Εννέα μήνες από την έναρξη λειτουργίας των ΕΟΑ, είναι πλέον πασιφανές πως η ανάγκη για ριζική αναδιάρθρωση της τοπικής αυτοδιοίκησης δεν ήταν απλώς αναγκαία, αλλά επιτακτική», πρόσθεσε.
Ανέφερε ότι από την πρώτη στιγμή καθίσταται σαφές πως η πλήρης επιτυχία του εγχειρήματος προϋποθέτει την έμπρακτη στήριξη και τη θεσμική ενδυνάμωση των οργανισμών, ώστε να διασφαλιστεί η ουσιαστική αυτονομία και αυτοδιοικητική τους υπόσταση.
Ο κ. Γιωρκάτζης είπε ότι «ήδη με την μεταρρύθμιση παρατηρούνται αρκετά θετικά», όπως για παράδειγμα η μείωση του κόστους αντιμισθίας των Διοικητικών Συμβουλίων των ΕΟΑ.
Είπε ακόμη ότι η συμπλεγματοποίηση υπηρεσιών με τη συνένωση των επαρχιακών συμβουλίων αποχέτευσης και συμβουλίων ύδρευσης, αναβάθμισε την διαχείριση κρίσιμων υποδομών, όπως τα δίκτυα ύδρευσης, αποχέτευσης και ομβρίων υδάτων, ειδικά στην περιφέρεια.
Αναφέρθηκε επίσης μεταξύ άλλων στη συνένωση 46 αρχών αδειοδότησης σε μόνο πέντε με στόχο να επιτραπεί να λειτουργούν με ενιαία νοοτροπία και ενιαία ερμηνεία της νομοθεσίας.
Ο Πρόεδρος του ΕΟΑ Λευκωσίας χαιρέτισε τις στοχευμένες παρεμβάσεις του Υπουργού Εσωτερικών και του Υφυπουργού Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής που συνετέλεσαν, όπως είπε, «στην εξομάλυνση κάποιων προβλημάτων, όπως για παράδειγμα η άμεση ανταπόκριση για πρόσληψη αριθμού εργαζομένων ορισμένου χρόνου (ΕΟΧ) για κάλυψη βραχυπρόθεσμων αναγκών και στόχων της διεύθυνσης αδειοδότησης τους πρώτους δύσκολους μήνες λειτουργίας».
Αναφορικά με την περαιτέρω μείωση του χρόνου εξέτασης αιτήσεων, ο κ. Γιωρκάτζης είπε ότι επιβάλλεται η ενσωμάτωση υπηρεσιών του κράτους στο πληροφοριακό σύστημα «Ιππόδαμος» «ώστε οι διαβουλεύσεις μεταξύ αυτού και των ΈΟΑ να γίνονται πλέον μόνο ηλεκτρονικά».
Επίσης, εξέφρασε την ανάγκη να ενοποιηθεί η αδειοδότηση των διατηρητέων οικοδομών και να ολοκληρωθεί η στελέχωση των διευθύνσεων αδειοδότησης, η οποία «έχει καθυστερήσει λόγω της καθυστέρησης που προέκυψε στην έγκριση της δομής».
Αναφέρθηκε επίσης σε κάποια θετικά όπως η τροποποίηση του νομοθετικού πλαισίου για τη διαχείριση επικίνδυνων οικοδομών και «η δρομολόγηση λύσης στο οικονομικό έλλειμμα που προέκυπτε από την επιστροφή του 60% των εσόδων από την αδειοδότηση της ανάπτυξης, στους δήμους με την επιπρόσθετη χορηγία που παρέχεται στις τοπικές αρχές».
«Είναι σαφές πως παραμένει ένα σημαντικό εύρος εκκρεμοτήτων για τα οποία επιβάλλεται να εργαστούμε όλοι μαζί», πρόσθεσε.
Ο Πρόεδρος του ΕΟΑ Λευκωσίας εστίασε σε δύο εκκρεμότητες όπως είναι η ανεξαρτησία των οργανισμών μας και η απουσία διαβούλευσης και συντονισμού μεταξύ των αρμόδιων Υπουργείων.
«Η πλέον μεγαλύτερη αδυναμία ή η σημαντικότερη εκκρεμότητα που θα πρέπει να μας απασχολήσει αφορά την έλλειψη ανεξαρτησίας τόσο διοικητικής όσο και οικονομικής των τοπικών αρχών και των επαρχιακών οργανισμών αυτοδιοίκησης», πρόσθεσε.
«Η διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια δεν είναι διαπραγματεύσιμη. Είναι βασικός πυλώνας της μεταρρύθμισης και αναγκαία προσθήκη για την επιτυχή άντληση πόρων από τα ευρωπαϊκά ταμεία», πρόσθεσε.
Αναφερόμενος στις απαραίτητες νομοθετικές τροποποιήσεις, ο κ. Γιωρκάτζης είπε ότι «ξεχωρίζει η ανάγκη αποδέσμευσης των επαρχιακών οργανισμών από την υποχρέωση έγκρισης των προϋπολογισμών τους από τη Βουλή, καθώς και η δυνατότητα του Υπουργείου Οικονομικών για αναθεώρηση της δομής των μισθολογικών βαθμίδων ή ακόμα και του αριθμού του προσωπικού των οργανισμών».
Σε σχέση με το διάταγμα εκχώρησης εξουσιών, ο Πρόεδρος του ΕΟΑ Λευκωσίας είπε ότι «δεν μπορούν να θεωρούνται αυτοδιοικούμενοι οργανισμοί όταν έναν ολόκληρο τμήμα, όπως η διεύθυνση αδειοδότησης λειτουργεί ανεξάρτητα και αναφέρεται σε εισαγωγικά εμμέσως πλην σαφώς εκτός της δομής του οργανισμού».
Θέση μας είναι ότι η νομοθεσία των ΕΟΑ βρίσκεται σε διάσταση με το διάταγμα εκχώρησης εξουσιών, πρόσθεσε.
Ανέφερε επίσης ότι παρατηρείται σοβαρή έλλειψη διαβούλευσης μεταξύ των επαρχιακών οργανισμών και των αρμόδιων Υπουργείων, όπως και έλλειψη συντονισμού μεταξύ των Υπουργείων, γεγονός που δημιουργεί κενά επικοινωνίας της λειτουργίας και καθυστερήσεις.
Είπε ακόμη ότι οι ΕΟΑ «παρέλαβαν υποδομές όμβριων και ύδρευσης σε πολύ κακή ή μη λειτουργική κατάσταση λόγω ελλιπούς συντήρησης και κακοτεχνιών, χωρίς να υπάρχει πρόνοια άμεσης χρηματοδότησης για επιδιόρθωση ή αποκατάσταση των βλαβών».
Πρόσθεσε ότι «μέχρι σήμερα οι επαρχιακοί οργανισμοί δεν έχουν ούτε φωνή, ούτε ρόλο, δεν έχουν προσκληθεί ούτε έχουν συμμετάσχει ουσιαστικά στις διαδικασίες διαβούλευσης και λήψης αποφάσεων για το παρόν και το μέλλον της διαχείρισης αποβλήτων».
«Η εμπλοκή των επαρχιακών οργανισμών, όχι ως θεατών, αλλά ως ισότιμων και ενεργών εμπλεκόμενων φορέων, είναι αναγκαία προϋπόθεση για κάθε σοβαρό εγχείρημα στον τομέα της κυκλικής οικονομίας και της ορθής διαχείρισης αποβλήτων», πρόσθεσε.
Ο κ. Γιωρκάτζης εξέφρασε συγκρατημένη αισιοδοξία, λέγοντας πως «μέσα από γόνιμο και συστηματικό διάλογο, πρωτίστως, με την Ένωση Δήμων με την οποία συμπορευόμαστε και με τη συνεργασία του κεντρικού κράτους θα πετύχουμε το επιθυμητό αποτέλεσμα», που είναι «η οικοδόμηση ανεξάρτητων, αποτελεσματικών και αξιόπιστων οργανισμών προς όφελος του πολίτη».
Πηγή: ΚΥΠΕ